Sjóðir Vísinda- og tækniráðs: Undirstaða rannsókna og nýsköpunar á Íslandi Þórarinn Guðjónsson skrifar 5. september 2013 06:00 Þekkingarsköpun er dýrmæt auðlind sem stuðlar að hagvexti þjóða. Þetta hafa margar alþjóðlegar skýrslur bent á. Á Íslandi er mikill áhugi á þekkingarsköpun og hagnýtingu þekkingar. Háskólar, vísinda- og fræðasamfélagið, frumkvöðlar sprotafyrirtækja, fulltrúar fullvaxta þekkingarfyrirtækja og stjórnmálamenn eru sammála um mikilvægi þekkingarsköpunar. Þrátt fyrir þetta er tregða í kerfinu hvernig við fjármögnum þekkingarsköpun. Það er engum vafa undirorpið að háskólar og rannsóknastofnanir þurfa grunnfjárveitingu til reksturs. Hins vegar erum við ekki að hlúa nægjanlega vel að stuðningi við einstök rannsókna- og nýsköpunarverkefni sem leiðir til þess að framsækin og lofandi verkefni dagar uppi vegna fjárskorts og nýjar hugmyndir fá ekki brautargengi. En hvernig er best að fjármagna slík verkefni? Það er margsannreynt að samkeppnissjóðir eru besta leiðin til að fjármagna grunnrannsóknir og nýsköpun. Vísindamenn sækja um styrki úr samkeppnissjóðum í samkeppni við aðra vísindamenn. Allar umsóknirnar eru sendar í jafningjamat og aðeins bestu verkefnin fá brautargengi. Samkeppnissjóðir Vísinda- og tækniráðs eru grundvöllur fjármögnunar grunnrannsókna, tækniþróunar og uppbyggingar innviða við íslenska háskóla og rannsóknastofnanir. Ríkisstjórn Samfylkingar og Vinstri grænna beitti sér fyrir eflingu þessara sjóða á síðasta kjörtímabili og er mikilvægt að núverandi stjórnvöld standi vörð um þessa sjóði í næstu fjárlögum.Sjóðir Vísinda- og tækniráðs RANNÍS – Rannsóknamiðstöð Íslands er umsýslustofnun fyrir sjóði sem heyra undir Vísinda- og tækniráð. Stofnunin hefur gegnt veigamiklu hlutverki í faglegri umgjörð sjóðanna og sinnt því af mikilli fagmennsku. En hvaða sjóðir eru þetta og hvaða hlutverki sinna þeir? Helstu samkeppnissjóðir Vísinda- og tækniráðs eru Rannsóknasjóður, Tækniþróunarsjóður og Tækjasjóður (nú Innviðasjóður). Þessir sjóðir styrkja grunnrannsóknir, nýsköpun og tækniþróun í landinu og eru grundvöllur þess að Ísland hefur náð fótfestu sem þekkingarsamfélag á undanförnum áratugum. Það er afar brýnt að þessir sjóðir verði efldir enn frekar á næstu árum í samræmi við stefnu Vísinda- og tækniráðs síðustu ár, en hluti rannsóknafjármagns sem veitt er til samkeppnissjóða á Íslandi er enn mun lægra en gerist t.d. annars staðar á Norðurlöndum. Efling sjóðanna eykur þekkingar- og nýsköpun og opnar leiðir fyrir hagnýtingu nýsköpunar, sem svo leiðir til aukinnar verðmætasköpunar, auk þess að styrkja menningarlegar stoðir samfélagsins.Rannsóknasjóður Rannsóknasjóður er opinn samkeppnissjóður sem veitir styrki samkvæmt almennum áherslum Vísinda- og tækniráðs og á grundvelli faglegs mats á gæðum rannsóknarverkefna. Hlutverk Rannsóknasjóðs er að styrkja vísindarannsóknir á Íslandi. Í þeim tilgangi styrkir sjóðurinn skilgreind rannsóknarverkefni einstaklinga, rannsóknarhópa, háskóla, rannsóknastofnana og fyrirtækja. Allar umsóknir eru sendar í jafningjamat erlendis til þess að lágmarka líkur á hagsmunatengslum við mat umsókna. Rannsóknasjóður er hryggjarstykkið í fjármögnun grunnrannsókna við háskóla- og rannsóknastofnanir í landinu. Afrakstur þessara rannsókna er ný þekking óháð fræðasviðum. Mælikvarði á árangur er m.a. ritrýndar vísindagreinar, einkaleyfi, útskrifaðir meistara- og doktorsnemar og ýmiss konar þekking sem opnar fyrir ný tækifæri. Langstærstum hluta veittra styrkja er varið til launa framhaldsnema og nýdoktora og skila framlög í Rannsóknasjóð sér því beint til atvinnusköpunar.Tækniþróunarsjóður Mikilvægt er að auka fjölbreytni atvinnulífsins og hraða uppbyggingu þekkingar- og hátæknistarfsemi. Það er hlutverk Tækniþróunarsjóðs að styðja þróunarstarf og rannsóknir á sviði tækniþróunar sem miða að nýsköpun í íslensku atvinnulífi. Í mörgum tilvikum leiða niðurstöður sem fást úr rannsóknaverkefnum styrktum af Rannsóknasjóði til þess að nýsköpunargildi rannsóknanna gefa möguleika á arðbærri fjárfestingu. Þessi verkefni þurfa oft viðbótarfjármögnun til frekari rannsókna áður en áhættufjárfestar eru tilbúnir að leggja fé í verkefnin. Tækniþróunarsjóður er mikilvægur sjóður fyrir fjárhagslega ábatasamar hugmyndir.Innviðasjóður Hlutverk Innviðasjóðs er að byggja upp rannsóknarinnviði á Íslandi. Innviðasjóður veitir styrki til kaupa á rannsóknatækjum, gagnagrunnum og hugbúnaði og öðrum þeim búnaði sem telst mikilvægur fyrir framgang og framfarir í rannsóknum. Allar rannsóknastofnanir á Íslandi, þ.m.t. háskólar, hafa litla sem enga fjármuni til að byggja upp rannsóknainnviði og treysta því á Innviðasjóð Vísinda- og tækniráðs. Hlutverk sjóðsins hefur verið útvíkkað en áður veitti sjóðurinn eingöngu styrki til tækjakaupa. Framlög til Innviðasjóðs hafa ekkert aukist þrátt fyrir að hlutverk sjóðsins hafi verið víkkað og því brýnt að framlög til sjóðsins verði efld á næstu misserum.Efling samkeppnissjóða Með því að efla samkeppnissjóði Vísinda- og tækniráðs erum við um leið að styrkja háskóla og rannsóknastofnanir í landinu og stuðla að atvinnu- og verðmætasköpun. Vísindamenn sækja um styrki í samkeppnissjóði á grundvelli hæfni og árangurs og draga því fjármuni til þeirra stofnana sem þeir starfa hjá. Öflugt innlent stuðningsnet eykur auk þess möguleika vísindamanna á Íslandi í samkeppni um erlenda rannsóknastyrki, sem skila sér í beinum gjaldeyristekjum fyrir þjóðina. Það er afar brýnt að stjórnvöld geri sér grein fyrir mikilvægi samkeppnissjóða og hafi það sem forgang að efla þá í samræmi við stefnu Vísinda- og tækniráðs undanfarin ár. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Sjá meira
Þekkingarsköpun er dýrmæt auðlind sem stuðlar að hagvexti þjóða. Þetta hafa margar alþjóðlegar skýrslur bent á. Á Íslandi er mikill áhugi á þekkingarsköpun og hagnýtingu þekkingar. Háskólar, vísinda- og fræðasamfélagið, frumkvöðlar sprotafyrirtækja, fulltrúar fullvaxta þekkingarfyrirtækja og stjórnmálamenn eru sammála um mikilvægi þekkingarsköpunar. Þrátt fyrir þetta er tregða í kerfinu hvernig við fjármögnum þekkingarsköpun. Það er engum vafa undirorpið að háskólar og rannsóknastofnanir þurfa grunnfjárveitingu til reksturs. Hins vegar erum við ekki að hlúa nægjanlega vel að stuðningi við einstök rannsókna- og nýsköpunarverkefni sem leiðir til þess að framsækin og lofandi verkefni dagar uppi vegna fjárskorts og nýjar hugmyndir fá ekki brautargengi. En hvernig er best að fjármagna slík verkefni? Það er margsannreynt að samkeppnissjóðir eru besta leiðin til að fjármagna grunnrannsóknir og nýsköpun. Vísindamenn sækja um styrki úr samkeppnissjóðum í samkeppni við aðra vísindamenn. Allar umsóknirnar eru sendar í jafningjamat og aðeins bestu verkefnin fá brautargengi. Samkeppnissjóðir Vísinda- og tækniráðs eru grundvöllur fjármögnunar grunnrannsókna, tækniþróunar og uppbyggingar innviða við íslenska háskóla og rannsóknastofnanir. Ríkisstjórn Samfylkingar og Vinstri grænna beitti sér fyrir eflingu þessara sjóða á síðasta kjörtímabili og er mikilvægt að núverandi stjórnvöld standi vörð um þessa sjóði í næstu fjárlögum.Sjóðir Vísinda- og tækniráðs RANNÍS – Rannsóknamiðstöð Íslands er umsýslustofnun fyrir sjóði sem heyra undir Vísinda- og tækniráð. Stofnunin hefur gegnt veigamiklu hlutverki í faglegri umgjörð sjóðanna og sinnt því af mikilli fagmennsku. En hvaða sjóðir eru þetta og hvaða hlutverki sinna þeir? Helstu samkeppnissjóðir Vísinda- og tækniráðs eru Rannsóknasjóður, Tækniþróunarsjóður og Tækjasjóður (nú Innviðasjóður). Þessir sjóðir styrkja grunnrannsóknir, nýsköpun og tækniþróun í landinu og eru grundvöllur þess að Ísland hefur náð fótfestu sem þekkingarsamfélag á undanförnum áratugum. Það er afar brýnt að þessir sjóðir verði efldir enn frekar á næstu árum í samræmi við stefnu Vísinda- og tækniráðs síðustu ár, en hluti rannsóknafjármagns sem veitt er til samkeppnissjóða á Íslandi er enn mun lægra en gerist t.d. annars staðar á Norðurlöndum. Efling sjóðanna eykur þekkingar- og nýsköpun og opnar leiðir fyrir hagnýtingu nýsköpunar, sem svo leiðir til aukinnar verðmætasköpunar, auk þess að styrkja menningarlegar stoðir samfélagsins.Rannsóknasjóður Rannsóknasjóður er opinn samkeppnissjóður sem veitir styrki samkvæmt almennum áherslum Vísinda- og tækniráðs og á grundvelli faglegs mats á gæðum rannsóknarverkefna. Hlutverk Rannsóknasjóðs er að styrkja vísindarannsóknir á Íslandi. Í þeim tilgangi styrkir sjóðurinn skilgreind rannsóknarverkefni einstaklinga, rannsóknarhópa, háskóla, rannsóknastofnana og fyrirtækja. Allar umsóknir eru sendar í jafningjamat erlendis til þess að lágmarka líkur á hagsmunatengslum við mat umsókna. Rannsóknasjóður er hryggjarstykkið í fjármögnun grunnrannsókna við háskóla- og rannsóknastofnanir í landinu. Afrakstur þessara rannsókna er ný þekking óháð fræðasviðum. Mælikvarði á árangur er m.a. ritrýndar vísindagreinar, einkaleyfi, útskrifaðir meistara- og doktorsnemar og ýmiss konar þekking sem opnar fyrir ný tækifæri. Langstærstum hluta veittra styrkja er varið til launa framhaldsnema og nýdoktora og skila framlög í Rannsóknasjóð sér því beint til atvinnusköpunar.Tækniþróunarsjóður Mikilvægt er að auka fjölbreytni atvinnulífsins og hraða uppbyggingu þekkingar- og hátæknistarfsemi. Það er hlutverk Tækniþróunarsjóðs að styðja þróunarstarf og rannsóknir á sviði tækniþróunar sem miða að nýsköpun í íslensku atvinnulífi. Í mörgum tilvikum leiða niðurstöður sem fást úr rannsóknaverkefnum styrktum af Rannsóknasjóði til þess að nýsköpunargildi rannsóknanna gefa möguleika á arðbærri fjárfestingu. Þessi verkefni þurfa oft viðbótarfjármögnun til frekari rannsókna áður en áhættufjárfestar eru tilbúnir að leggja fé í verkefnin. Tækniþróunarsjóður er mikilvægur sjóður fyrir fjárhagslega ábatasamar hugmyndir.Innviðasjóður Hlutverk Innviðasjóðs er að byggja upp rannsóknarinnviði á Íslandi. Innviðasjóður veitir styrki til kaupa á rannsóknatækjum, gagnagrunnum og hugbúnaði og öðrum þeim búnaði sem telst mikilvægur fyrir framgang og framfarir í rannsóknum. Allar rannsóknastofnanir á Íslandi, þ.m.t. háskólar, hafa litla sem enga fjármuni til að byggja upp rannsóknainnviði og treysta því á Innviðasjóð Vísinda- og tækniráðs. Hlutverk sjóðsins hefur verið útvíkkað en áður veitti sjóðurinn eingöngu styrki til tækjakaupa. Framlög til Innviðasjóðs hafa ekkert aukist þrátt fyrir að hlutverk sjóðsins hafi verið víkkað og því brýnt að framlög til sjóðsins verði efld á næstu misserum.Efling samkeppnissjóða Með því að efla samkeppnissjóði Vísinda- og tækniráðs erum við um leið að styrkja háskóla og rannsóknastofnanir í landinu og stuðla að atvinnu- og verðmætasköpun. Vísindamenn sækja um styrki í samkeppnissjóði á grundvelli hæfni og árangurs og draga því fjármuni til þeirra stofnana sem þeir starfa hjá. Öflugt innlent stuðningsnet eykur auk þess möguleika vísindamanna á Íslandi í samkeppni um erlenda rannsóknastyrki, sem skila sér í beinum gjaldeyristekjum fyrir þjóðina. Það er afar brýnt að stjórnvöld geri sér grein fyrir mikilvægi samkeppnissjóða og hafi það sem forgang að efla þá í samræmi við stefnu Vísinda- og tækniráðs undanfarin ár.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun