Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar 11. júní 2025 16:02 Nú í júní var lokað á endurgjaldslausa táknmálstúlkun og alla myndsímatúlkun hjá Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra. Þetta þýðir að við sem þurfum að nota táknmálstúlkun á félagslegum viðburðum fáum ekki táknmálstúlk. Félagslegir viðburðir í okkar lífi eru t.d. útskrift barna okkar úr leik-grunn-framhaldsskólum, viðtal hjá lögfræðingi, þjónustufulltrúa í banka, fundir vegna tómstunda-íþróttastarfs barna okkar hjá íþróttafélögum, húsfundir, kaupa/selja fasteign eða bifreið, á stórum viðburðum í lífi okkar t.d. í brúðkaups/stórafmælis/útskriftarveislu okkar eða fjölskyldumeðlima okkar, taka þátt í almennu félagsstarfi eða hjá stjórnmálaflokki. Svona svo fátt eitt sé nefnt. Við þurfum líka á táknmálstúlkun að halda vegna atvinnu okkar og sem því að vera kannski sjálfstætt starfandi, við getum átt fyrirtæki/félag og þurfum að takast á við alla þá ábyrgð sem félagi/fyrirtækjarekstri fylgir og til þess þurfum við táknmálstúlk. Við þurfum líka að hringja t.d. að panta tíma hjá heilsugæslunni eða sérfræðingi. Til þess meðal margs annars notum við myndsímatúlkun sem er opin á virkum dögum frá klukkan 9-16 (á föstudögum til klukkan 12). Fjármagn fyrir þessa þjónustu kemur frá ríkissjóði, nánar tiltekið Menningaráðuneyti sem er yfir Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra (SHH). SHH eitt fær fé í rekstur sinn til að sinna félagslegri táknmálstúlkun og myndsímatúlkun. Aðeins táknmálstúlkar frá SHH eiga rétt á að sinna þessum verkefnum og við notendur verðurm að gera okkur að góðu að panta eingöngu táknmálstúlka frá SHH. Á SHH eru 12 táknmálstúlkar sem anna þessari þjónustu sem SHH býður upp á. Hins vegar eru 16 sjálfstæðir táknmálstúlkar líka til en fá ekki aðgang að þessu fjármagni ef þeir túlka félagsleg verkefni álíka þeim sem talin eru upp hér að ofan. EN já þá komum við okkur að kjarna málsins, við táknmálsfólk erum réttindalaus, algerlega réttindalaus til að fá táknmálstúlkun á félagslegum forsendum og myndsímatúlkun. Þessi ofantöld þjónusta er meðal annars þjónusta ríkisstofnunnar SHH og gæti alveg lagst niður ef ekki er til nægt fjármagn að halda hana út. Menningarráðuneytið gæti alveg skorið allt fjármagn niður einn daginn ef þeim þóknast svo til. Það er ekkert öruggt eða fast í lagabókstaf að réttindi okkar á forsendum táknmálsins séu til. Við búum því enn við þvílíkt óöryggi sem fyrr, jafnvel þó það séu til lög nr. 129/1990 um SHH og lög sem kveða á að íslenskt táknmál sé jafnrétthátt íslenskri tungu nr. 61/2011. Við fögnum ákaft þegar þessi lög voru samþykkt á alþingi en núna er sagður ávinningur af þessum lögum hjóm eitt, rétt eins og tómahljóð í tunnu er. Það er þó vitað þetta er nauðsynleg þjónusta og fjármagn til þjónustunar er nauðsynlegt en er þó af skornum skammti. Fjármagni fyrir árið 2025 er skipt í fjóra hluta yfir árið. Fyrsti hlutinn kláraðist um miðjan mars og þá var táknmálstúlkun á félagslegum forsendum og myndsímatúlkun lokað í 2 vikur. Opnað aftur í apríl og núna á þessum öðrum hluta kláraðist fjármagnið 1 júní og verður opnað aftur 1. júlí. SHH fær úr ríkissjóði 34 milljónir til að nota í félagslega táknmálstúlkun árið 2025. Sé upphæðinni skipt í 4 hluta yfir árið þá er það 8,5 milljónir á hvert tímabil, mínus myndsímatúlkun þá eru það aðeins 4.562.500,- sem fara í félagslega táknmálstúlkun. Þetta er umfangið, umfang og kostnaður við félagslegrar táknmálstúlkunar og myndsímatúlkunar er þekktur. Það er ekki háar upphæðir miðað við að tæplega 300 einstaklingar sem teljast til táknmálsfólks eigi að nýta sér þetta fjármagn og sé þjónusta við táknmálsfólk. Þannig að þá má með sanni segja að þetta sé mjög naumt skammtað fyrir okkur táknmálsfólkið. Það þarf að hækka þessa tölu. Það er orðið þreytt dæmi að ætlast til að Menningarráðuneytið eitt og sér sjá alfarið um fjármagn fyrir félagslega táknmálstúlkun og myndsímatúlkun, þó svo það ráðuneyti er yfir Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra. Það er meiri hagur beggja megin borðs að fleiri ráðuneyti komi að með fjármagn og leggi vel í púkkið, sérstaklega þegar við tölum um félagslega táknmálstúlkun í víðara samhengi og líka myndsímatúlkun. Þá kannski yrði aldrei lokað á okkur. Hlutfall hvers ráðuneytis gæti verið mismunandi en öll til samans eru þau mikilvæg og mætti alveg láta öll deila hlutfallslega jafnt sín á milli. Það ætti að tryggja þessa skiptingu milli ráðuneyta í lögum - svona til þess að réttindi okkar á forsendum táknmálsins séu tryggð. Við viljum að réttindi okkar til félagslegrar táknmálstúlkunar séu tryggð, í lagabókstaf/reglugerð. Það er full þörf á því. Það er með öllu ólíðandi að lokað sé á táknmálsþjónustu og að það skuli eiga sér í stað hér á Íslandi sem hefur ríkisstjórn sem tekur vel á öllu bakslagi og hefur unnið hörðum höndum að leiðrétta það sem leiðrétta þarf og hlúa að eftir síðustu ríkisstjórn. Af mörgu er að hyggja og er félagsleg táknmálstúlkun og myndsímatúlkun þar á meðal, jafnvel líka textun á innlent sjónvarpsefni. Það varð alvarlegt bakslag í táknmálsþjónustu á Íslandi. Það þarf að taka á því og gera betur í eitt skipti fyrir öll. Myndsímatúlkun er útaf fyrir sig svo til nokkuð sem ætti að heyra undir alþjónustu fjarskipta, innan Fjarskiptastofnun (fyrrum Póst og fjarskiptastofnun). Það er líka full þörf á að rýmka opnunartímann, við þurfum líka að nota símann og hringja á öðrum tímum en eingöngu á virkum dögum frá klukkan 9-16 (12 á föstudögum). Seinniparts, kvöld og helgar opnun væru vel þegin og óskað er hér með eftir að það sé tekið inn í reikningsdæmið. Við viljum líka að væntanleg réttindi okkar til félagslegrar táknmálstúlkunar skuli ekki vera bundin við rekstur einnar stofnunar þ.e. SHH eins og er núna. Við viljum að sjálfstæðir táknmálstúlkar geti líka fengið aðgang að því fjármagni og fengið greitt fyrir vinnu sína. Rétt eins og aðrar stéttir geta unnið sem sjálfstætt starfandi við verkefni á vegum hins opinbera. Burt með einokun og hömlur á okkar val. Við viljum fá viðurkenningu á tilveru okkar hjá ríkisstjórn Íslands og fá að vera með, gera okkar verkefni á forsendum táknmálsins. Táknmál er okkar fyrsta mál og táknmál er mannréttindi ekki val. Vera ekki háð öðrum sem heyra - er það til of mikils mælst? Eins ótrúlegt og þetta hljómar núna þá er ótrúlegt að það þurfi að segja þetta núna á þessu annars ágæta ári 2025. Þegar þið í ríkisstjórn lagið þetta megið þið alveg taka fleira með í dæmið t.d. textun á innlendu sjónvarpsefni, það þarf að koma því í lög. Þetta allt hvort sem er textun eða táknmálstúlkun snýst um aðgengi um að er vel skrifað og mælt með í Samningi SÞ um réttindi fatlaðra, sem núna stendur til að lögfesta. Við táknmálsfólk erum fólk eins og þið. Ekkert um okkur án okkar. Höfundur hefur verið heyrnarlaus frá 8 ára aldri, kynntist táknmáli fyrst 10 ára og lærði það af öðrum heyrnarlausum jafnöldrum sínum. Hefur barist fyrir táknmáli á Íslandi, kennt táknmál og búið til táknmálsnámsefni, sagt fréttir á táknmáli RÚV. Setið á Alþingi. Hefur mikla þekkingu á texta/táknmálsaðgengi og hjálpartækjum fyrir heyrnarlausa og heyrnarskerta. Höfundur er með alþjóðlega diplómu í frumkvöðlafræðum og leiðsögumaður í ferðaþjónustu með táknmál sem aðalmál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurlín Margrét Sigurðardóttir Táknmál Málefni fatlaðs fólks Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Nú í júní var lokað á endurgjaldslausa táknmálstúlkun og alla myndsímatúlkun hjá Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra. Þetta þýðir að við sem þurfum að nota táknmálstúlkun á félagslegum viðburðum fáum ekki táknmálstúlk. Félagslegir viðburðir í okkar lífi eru t.d. útskrift barna okkar úr leik-grunn-framhaldsskólum, viðtal hjá lögfræðingi, þjónustufulltrúa í banka, fundir vegna tómstunda-íþróttastarfs barna okkar hjá íþróttafélögum, húsfundir, kaupa/selja fasteign eða bifreið, á stórum viðburðum í lífi okkar t.d. í brúðkaups/stórafmælis/útskriftarveislu okkar eða fjölskyldumeðlima okkar, taka þátt í almennu félagsstarfi eða hjá stjórnmálaflokki. Svona svo fátt eitt sé nefnt. Við þurfum líka á táknmálstúlkun að halda vegna atvinnu okkar og sem því að vera kannski sjálfstætt starfandi, við getum átt fyrirtæki/félag og þurfum að takast á við alla þá ábyrgð sem félagi/fyrirtækjarekstri fylgir og til þess þurfum við táknmálstúlk. Við þurfum líka að hringja t.d. að panta tíma hjá heilsugæslunni eða sérfræðingi. Til þess meðal margs annars notum við myndsímatúlkun sem er opin á virkum dögum frá klukkan 9-16 (á föstudögum til klukkan 12). Fjármagn fyrir þessa þjónustu kemur frá ríkissjóði, nánar tiltekið Menningaráðuneyti sem er yfir Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra (SHH). SHH eitt fær fé í rekstur sinn til að sinna félagslegri táknmálstúlkun og myndsímatúlkun. Aðeins táknmálstúlkar frá SHH eiga rétt á að sinna þessum verkefnum og við notendur verðurm að gera okkur að góðu að panta eingöngu táknmálstúlka frá SHH. Á SHH eru 12 táknmálstúlkar sem anna þessari þjónustu sem SHH býður upp á. Hins vegar eru 16 sjálfstæðir táknmálstúlkar líka til en fá ekki aðgang að þessu fjármagni ef þeir túlka félagsleg verkefni álíka þeim sem talin eru upp hér að ofan. EN já þá komum við okkur að kjarna málsins, við táknmálsfólk erum réttindalaus, algerlega réttindalaus til að fá táknmálstúlkun á félagslegum forsendum og myndsímatúlkun. Þessi ofantöld þjónusta er meðal annars þjónusta ríkisstofnunnar SHH og gæti alveg lagst niður ef ekki er til nægt fjármagn að halda hana út. Menningarráðuneytið gæti alveg skorið allt fjármagn niður einn daginn ef þeim þóknast svo til. Það er ekkert öruggt eða fast í lagabókstaf að réttindi okkar á forsendum táknmálsins séu til. Við búum því enn við þvílíkt óöryggi sem fyrr, jafnvel þó það séu til lög nr. 129/1990 um SHH og lög sem kveða á að íslenskt táknmál sé jafnrétthátt íslenskri tungu nr. 61/2011. Við fögnum ákaft þegar þessi lög voru samþykkt á alþingi en núna er sagður ávinningur af þessum lögum hjóm eitt, rétt eins og tómahljóð í tunnu er. Það er þó vitað þetta er nauðsynleg þjónusta og fjármagn til þjónustunar er nauðsynlegt en er þó af skornum skammti. Fjármagni fyrir árið 2025 er skipt í fjóra hluta yfir árið. Fyrsti hlutinn kláraðist um miðjan mars og þá var táknmálstúlkun á félagslegum forsendum og myndsímatúlkun lokað í 2 vikur. Opnað aftur í apríl og núna á þessum öðrum hluta kláraðist fjármagnið 1 júní og verður opnað aftur 1. júlí. SHH fær úr ríkissjóði 34 milljónir til að nota í félagslega táknmálstúlkun árið 2025. Sé upphæðinni skipt í 4 hluta yfir árið þá er það 8,5 milljónir á hvert tímabil, mínus myndsímatúlkun þá eru það aðeins 4.562.500,- sem fara í félagslega táknmálstúlkun. Þetta er umfangið, umfang og kostnaður við félagslegrar táknmálstúlkunar og myndsímatúlkunar er þekktur. Það er ekki háar upphæðir miðað við að tæplega 300 einstaklingar sem teljast til táknmálsfólks eigi að nýta sér þetta fjármagn og sé þjónusta við táknmálsfólk. Þannig að þá má með sanni segja að þetta sé mjög naumt skammtað fyrir okkur táknmálsfólkið. Það þarf að hækka þessa tölu. Það er orðið þreytt dæmi að ætlast til að Menningarráðuneytið eitt og sér sjá alfarið um fjármagn fyrir félagslega táknmálstúlkun og myndsímatúlkun, þó svo það ráðuneyti er yfir Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra. Það er meiri hagur beggja megin borðs að fleiri ráðuneyti komi að með fjármagn og leggi vel í púkkið, sérstaklega þegar við tölum um félagslega táknmálstúlkun í víðara samhengi og líka myndsímatúlkun. Þá kannski yrði aldrei lokað á okkur. Hlutfall hvers ráðuneytis gæti verið mismunandi en öll til samans eru þau mikilvæg og mætti alveg láta öll deila hlutfallslega jafnt sín á milli. Það ætti að tryggja þessa skiptingu milli ráðuneyta í lögum - svona til þess að réttindi okkar á forsendum táknmálsins séu tryggð. Við viljum að réttindi okkar til félagslegrar táknmálstúlkunar séu tryggð, í lagabókstaf/reglugerð. Það er full þörf á því. Það er með öllu ólíðandi að lokað sé á táknmálsþjónustu og að það skuli eiga sér í stað hér á Íslandi sem hefur ríkisstjórn sem tekur vel á öllu bakslagi og hefur unnið hörðum höndum að leiðrétta það sem leiðrétta þarf og hlúa að eftir síðustu ríkisstjórn. Af mörgu er að hyggja og er félagsleg táknmálstúlkun og myndsímatúlkun þar á meðal, jafnvel líka textun á innlent sjónvarpsefni. Það varð alvarlegt bakslag í táknmálsþjónustu á Íslandi. Það þarf að taka á því og gera betur í eitt skipti fyrir öll. Myndsímatúlkun er útaf fyrir sig svo til nokkuð sem ætti að heyra undir alþjónustu fjarskipta, innan Fjarskiptastofnun (fyrrum Póst og fjarskiptastofnun). Það er líka full þörf á að rýmka opnunartímann, við þurfum líka að nota símann og hringja á öðrum tímum en eingöngu á virkum dögum frá klukkan 9-16 (12 á föstudögum). Seinniparts, kvöld og helgar opnun væru vel þegin og óskað er hér með eftir að það sé tekið inn í reikningsdæmið. Við viljum líka að væntanleg réttindi okkar til félagslegrar táknmálstúlkunar skuli ekki vera bundin við rekstur einnar stofnunar þ.e. SHH eins og er núna. Við viljum að sjálfstæðir táknmálstúlkar geti líka fengið aðgang að því fjármagni og fengið greitt fyrir vinnu sína. Rétt eins og aðrar stéttir geta unnið sem sjálfstætt starfandi við verkefni á vegum hins opinbera. Burt með einokun og hömlur á okkar val. Við viljum fá viðurkenningu á tilveru okkar hjá ríkisstjórn Íslands og fá að vera með, gera okkar verkefni á forsendum táknmálsins. Táknmál er okkar fyrsta mál og táknmál er mannréttindi ekki val. Vera ekki háð öðrum sem heyra - er það til of mikils mælst? Eins ótrúlegt og þetta hljómar núna þá er ótrúlegt að það þurfi að segja þetta núna á þessu annars ágæta ári 2025. Þegar þið í ríkisstjórn lagið þetta megið þið alveg taka fleira með í dæmið t.d. textun á innlendu sjónvarpsefni, það þarf að koma því í lög. Þetta allt hvort sem er textun eða táknmálstúlkun snýst um aðgengi um að er vel skrifað og mælt með í Samningi SÞ um réttindi fatlaðra, sem núna stendur til að lögfesta. Við táknmálsfólk erum fólk eins og þið. Ekkert um okkur án okkar. Höfundur hefur verið heyrnarlaus frá 8 ára aldri, kynntist táknmáli fyrst 10 ára og lærði það af öðrum heyrnarlausum jafnöldrum sínum. Hefur barist fyrir táknmáli á Íslandi, kennt táknmál og búið til táknmálsnámsefni, sagt fréttir á táknmáli RÚV. Setið á Alþingi. Hefur mikla þekkingu á texta/táknmálsaðgengi og hjálpartækjum fyrir heyrnarlausa og heyrnarskerta. Höfundur er með alþjóðlega diplómu í frumkvöðlafræðum og leiðsögumaður í ferðaþjónustu með táknmál sem aðalmál.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun