Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra skipaði nýlega nefnd til að kanna, meðal annars, hvernig hægt væri að takast á við dreifingu ólögmæts efnis um Internetið. Að sögn nefndarinnar kemur til greina að hreinsun verði framkvæmd með svokölluðum netsíum, en það er búnaður sem getur hlerað Netið og gripið inn í þegar reynt er að nálgast efni sem stjórnvöld hafa sett á bannlista.

Þessar hugmyndir njóta stuðnings úr ýmsum áttum, enda geta undirheimar Netsins verið ansi ógeðfelldir. Það er eðlilegt og sjálfsagt að ríkið stígi fram og kanni hvað sé hægt að gera til að stemma stigu við því ofbeldi sem þar þrífst.

Hins vegar er það samdóma álit tæknimanna og netverja, hérlendis og erlendis, að netsíur séu hvorki hentug né boðleg lausn við þessum vanda. Ég leyfi mér að fullyrða að nánast einu tæknimenn sem mæla netsíum bót séu þeir sem smíði eða selji slíkan búnað.

Hörð andstaða tæknigeirans stafar af ýmsu. Netsíutæknin felur í sér aukinn kostnað og rýrir áreiðanleika Internetsins. Tæknin er ónákvæm og síur hindra alltaf eðlileg samskipti fólks. Bannlistarnir sem síurnar vinna eftir eru vandsmíðaðir og vandmeðfarnir og úreldast fljótt. Loks verður ekki horft framhjá því að netsíur eru í raun mjög gerræðisleg eftirlitstæki: Þetta er sama tækni og harðstjórar um allan heim nota til að hlera, ritskoða og kúga þegna sína.

Til góðs eða ills

Þar liggur hundurinn grafinn. Ritskoðun Netsins helst gjarnan í hendur við önnur mannréttindabrot og því hafa margir færustu tölvunarfræðingar heims gert það að ævistarfi sínu að berjast gegn netsíum.

Þeir vilja tryggja samskipti fólksins sem berst fyrir bættum mannréttindum í Kína, Íran og öðrum löndum þar sem afskipti ríkisins af Netinu eru óeðlilega mikil, en eins konar vopnakapphlaup skapaðist í þessum geira og hefur nú staðið yfir í mörg ár. Afraksturinn er mikið úrval af frjálsum hugbúnaði sem allir geta notað, forrit sem renna í gegnum netsíur eins og hnífar gegnum smjör. Eins og önnur verkfæri má nota þann hugbúnað hvort sem er til góðs eða ills.

Í þætti sínum Málinu, þar sem fjallað var um barnaníð, minntist Sölvi Tryggvason á eitt slíkt forrit, „Tor-vafrann“. Rannsóknir Sölva leiddu í ljós að níðingarnir á Netinu nota þennan vafra og hafa þar með fært sig inn á þau svæði Netsins sem netsíurnar ná ekki til. Þeir sem ætla að sækja sér efni finna nefnilega alltaf leið til þess. Ef sett verður sía á annað klám, þá færist klámið og neytendur þess með. Ef reynt verður að hindra niðurhal afþreyingarefnis, eins og kom til tals á síðasta málþingi SAFT, þá færa sig líklega allir Íslendingar undir þrítugu.

Netverjar vita af fenginni reynslu að netsían er dæmd til að mistakast. Hún leysir engan vanda, en er kostnaðarsöm aðferð til þess eins að sópa soranum undir teppið.

Meðan svo er sjá tæknimenn, Píratar, Félag um stafrænt frelsi og í raun allir sem er annt um Netið enga réttlætingu fyrir að taka á okkur aukinn kostnað, þjónustuskerðingu og gróft inngrip inn í friðhelgi einkalífs okkar og samskipta. Ég skora því á Ögmund og nefndina að skemma ekki Internetið, heldur leita annarra leiða.