Auðmýkt vísindanna Dominique Plédel Jónsson skrifar 17. október 2013 06:00 Nýlega stóð „Kynningarátak um erfðabreyttar lífverur“ fyrir ráðstefnu sem bar heitið „Er erfðabreytt framleiðsla sjálfbær“. Fyrirlesarar voru þrír hámenntaðir vísindamenn á sviði erfðatækni; plöntusjúkdómafræði, sameindalíffræði, sameindaerfðafræði, lífefnafræði og frumulíffræði, með áratuga reynslu í notkun erfðatækni, ritun ritrýndra vísindagreina og hafa þeir unnið hjá lykilstofnunum sem hafa með þetta málefni að gera. Á annað hundrað manns mættu á ráðstefnuna, það er voru það áhugasamir að þeir tóku hálfan dag frá vinnu eða námi til að fræðast. Enginn íslenskur vísindamaður mætti til að taka þátt í umræðunni við þessa jafningja sína. Ég leyfi mér að spyrja spurninga þegar íslensku vísindamennirnir tjá sig í fjölmiðlum. Þar hefur verið fullyrt til dæmis að engin rannsókn („ég þori að fullyrða, engin rannsókn“ – Jón Hallsteinn Hallsson, Morgunútvarpi Rásar 2, þ. 4.10) hafi sýnt fram á það að erfðabreytt matvæli séu hættuleg fyrir heilsuna. Þegar vísað er í rannsókn G.E. Séralinis sem var birt í september 2012 og sýndi fram á eitrunaráhrif frá erfðabreyttum maís og skordýraeitrinu Roundup (þar sem notuð var sama aðferðafræði og líftæknifyrirtækin nota, þar með talið Monsanto, nema að Séralini lét rannsóknina standa í tvö ár í stað 90 daga og mældi fleiri þætti), þá afgreiða vísindamenn hana hér heima í viðtali hjá RÚV með því að segja: „Séralini er þekktur fyrir að vera óheiðarlegur og óvandaður“. Erlendir vísindamenn hafa verið kærðir fyrir minni ummæli og dæmdir. Svo er rannsóknin afdráttarlaust dæmd „ómarktæk“ því svo margir í heiminum gagnrýndu hana.Milljónir evra í rannsókn En það gleymist í þessu að ESB og franska ríkisstjórnin hafa nú lagt milljónir evra í að láta vinna rannsókn á þessum sama grunni, sem er staðfesting á því að margar spurningar vöknuðu við þessa rannsókn sem þarf að svara og nú einnig varðandi æxlismyndun en ekki eingöngu eiturefnarannsókn eins og Séralini gerði. Sömuleiðis eru vísindamenn að svara gagnrýni á erfðabreytt matvæli með því að verja erfðabreytingar í læknis- og lyfjafræði. Insúlín er í dag framleitt með erfðatækni en ekki lengur „úr blóði sláturdýra“. Hver hefur gagnrýnt það? Hvað hefur það með matvæli að gera? Það er vísvitandi verið að blanda tvennu gjörólíku saman. Þeir sem vilja að varúð sé í fyrirrúmi á meðan vísindamenn eru ekki sammála um skaðsemi erfðabreyttrar ræktunar og matvæla hafa ekki skipt sér af því sem er unnið í rannsóknastofum í lækningaskyni. Það er á mörkum heiðarleika að hamra á þessum rökum. Á sínum tíma var ég í blaðagrein og viðtali við einn vísindamanna talin óhæf um að tjá mig um erfðabreyttar lífverur því ég væri ekki vísindamaður. Nú vil ég skora á vísindamenn sem hafa ekki sparað alhæfingarnar um þetta mál að gefa sér tíma til að hugleiða aðeins. Eru vísindi alhæfingar án möguleika á að menn hafi rangt fyrir sér? Var ekki alhæft að reykingar væru með öllu skaðlausar sem nú hefur verið sannað og almenn vitneskja er um að séu skaðlegar? Er ekki grunnur vísindanna að spyrja gagnrýninna spurninga? Að byrja á því að hafa efasemdir? Að ekki sé allt svart eða hvítt? Fara vísindin ekki fram með því að ræða um málefni og verkefni? Þegar ekki einn einasti þeirra vísindamanna sem tala fyrir erfðabreyttri ræktun og matvælum telur sér fært að mæta á málþing um málefni sem er þeim mikið tilfinningamál – og leyfa sér að gagnrýna fyrir fram það sem á að vera í fyrirlestrum sem erlendir kollegar þeirra halda – þá eru þeir búnir að afsala sér þeim rétti að koma fram í fjölmiðlum og alhæfa að erfðabreyttar lífverur „séu með öllu skaðlausar“. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sundtískan Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Óheiðarleiki gagnvart öryrkjum Svanberg Hreinsson Skoðun Styrk hönd og fim Torfi H. Tulinius Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Forsetinn sem sameinar Björk Baldursdóttir,Ingvi Stefánsson Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Það er dýrara að vera fatlaður Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Halla Hrund – forseti fyrir almanna heill Tryggvi Felixson Skoðun Hvaðan kemur fylgi Katrínar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Í dag er dagur líffjölbreytileika Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring skrifar Skoðun Almannahagur eða nýfrjálshyggja? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Halla Hrund – forseti fyrir almanna heill Tryggvi Felixson skrifar Skoðun Hvað veit ég? Ég er bara fangi! Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun Sundtískan Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Olía á eld átaka Hópur fólks í Íslenska náttúruverndarsjóðnum skrifar Skoðun Vanmat á hugvísindum og staða íslenskra fræða Lára Magnúsardóttir skrifar Skoðun Fordæmið Sveinn Flóki Guðmundsson skrifar Skoðun Styrk hönd og fim Torfi H. Tulinius skrifar Skoðun Í dag er dagur líffjölbreytileika Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Það er dýrara að vera fatlaður Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Stéttarfélög í fjötrum meðvirkar stjórnsýslu Indriði Stefánsson skrifar Skoðun Óheiðarleiki gagnvart öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Tveir valkostir Ragnheiður Jónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn sem sameinar Björk Baldursdóttir,Ingvi Stefánsson skrifar Skoðun Hvaðan kemur fylgi Katrínar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað viljum við? skrifar Skoðun Fátækt er ekki blankheit Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Fremst meðal jafningja: Halla Tómasdóttir á Bessastaði Birna Jónsdóttir skrifar Skoðun Skautadrottningin Katrín Jakobsdóttir Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Hulda eða Stoltenberg? Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Katrín á Bessastaði Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Hvað er það sem Alþingi ber að vernda á Þingvöllum? Lára Magnúsardóttir skrifar Skoðun Öllu frelsi fylgir ábyrgð, líka tjáningarfrelsinu Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn á tímum sundrungar Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvað væri lífið án vina? Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hverjir bera ábyrgð á að halda launum kvenna niðri? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Nýlega stóð „Kynningarátak um erfðabreyttar lífverur“ fyrir ráðstefnu sem bar heitið „Er erfðabreytt framleiðsla sjálfbær“. Fyrirlesarar voru þrír hámenntaðir vísindamenn á sviði erfðatækni; plöntusjúkdómafræði, sameindalíffræði, sameindaerfðafræði, lífefnafræði og frumulíffræði, með áratuga reynslu í notkun erfðatækni, ritun ritrýndra vísindagreina og hafa þeir unnið hjá lykilstofnunum sem hafa með þetta málefni að gera. Á annað hundrað manns mættu á ráðstefnuna, það er voru það áhugasamir að þeir tóku hálfan dag frá vinnu eða námi til að fræðast. Enginn íslenskur vísindamaður mætti til að taka þátt í umræðunni við þessa jafningja sína. Ég leyfi mér að spyrja spurninga þegar íslensku vísindamennirnir tjá sig í fjölmiðlum. Þar hefur verið fullyrt til dæmis að engin rannsókn („ég þori að fullyrða, engin rannsókn“ – Jón Hallsteinn Hallsson, Morgunútvarpi Rásar 2, þ. 4.10) hafi sýnt fram á það að erfðabreytt matvæli séu hættuleg fyrir heilsuna. Þegar vísað er í rannsókn G.E. Séralinis sem var birt í september 2012 og sýndi fram á eitrunaráhrif frá erfðabreyttum maís og skordýraeitrinu Roundup (þar sem notuð var sama aðferðafræði og líftæknifyrirtækin nota, þar með talið Monsanto, nema að Séralini lét rannsóknina standa í tvö ár í stað 90 daga og mældi fleiri þætti), þá afgreiða vísindamenn hana hér heima í viðtali hjá RÚV með því að segja: „Séralini er þekktur fyrir að vera óheiðarlegur og óvandaður“. Erlendir vísindamenn hafa verið kærðir fyrir minni ummæli og dæmdir. Svo er rannsóknin afdráttarlaust dæmd „ómarktæk“ því svo margir í heiminum gagnrýndu hana.Milljónir evra í rannsókn En það gleymist í þessu að ESB og franska ríkisstjórnin hafa nú lagt milljónir evra í að láta vinna rannsókn á þessum sama grunni, sem er staðfesting á því að margar spurningar vöknuðu við þessa rannsókn sem þarf að svara og nú einnig varðandi æxlismyndun en ekki eingöngu eiturefnarannsókn eins og Séralini gerði. Sömuleiðis eru vísindamenn að svara gagnrýni á erfðabreytt matvæli með því að verja erfðabreytingar í læknis- og lyfjafræði. Insúlín er í dag framleitt með erfðatækni en ekki lengur „úr blóði sláturdýra“. Hver hefur gagnrýnt það? Hvað hefur það með matvæli að gera? Það er vísvitandi verið að blanda tvennu gjörólíku saman. Þeir sem vilja að varúð sé í fyrirrúmi á meðan vísindamenn eru ekki sammála um skaðsemi erfðabreyttrar ræktunar og matvæla hafa ekki skipt sér af því sem er unnið í rannsóknastofum í lækningaskyni. Það er á mörkum heiðarleika að hamra á þessum rökum. Á sínum tíma var ég í blaðagrein og viðtali við einn vísindamanna talin óhæf um að tjá mig um erfðabreyttar lífverur því ég væri ekki vísindamaður. Nú vil ég skora á vísindamenn sem hafa ekki sparað alhæfingarnar um þetta mál að gefa sér tíma til að hugleiða aðeins. Eru vísindi alhæfingar án möguleika á að menn hafi rangt fyrir sér? Var ekki alhæft að reykingar væru með öllu skaðlausar sem nú hefur verið sannað og almenn vitneskja er um að séu skaðlegar? Er ekki grunnur vísindanna að spyrja gagnrýninna spurninga? Að byrja á því að hafa efasemdir? Að ekki sé allt svart eða hvítt? Fara vísindin ekki fram með því að ræða um málefni og verkefni? Þegar ekki einn einasti þeirra vísindamanna sem tala fyrir erfðabreyttri ræktun og matvælum telur sér fært að mæta á málþing um málefni sem er þeim mikið tilfinningamál – og leyfa sér að gagnrýna fyrir fram það sem á að vera í fyrirlestrum sem erlendir kollegar þeirra halda – þá eru þeir búnir að afsala sér þeim rétti að koma fram í fjölmiðlum og alhæfa að erfðabreyttar lífverur „séu með öllu skaðlausar“.
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun