Helmingi færri ungar konur í fóstureyðingu Nanna Elísa Jakobsdóttir skrifar 4. júlí 2013 09:00 Helga Sól Ólafsdóttir, félagsráðgjafi, segir ástæðuna fyrir fækkun fóstureyðinga í yngsta aldursflokkinum að miklu leyti samfélagslega en þakkar einnig aukinni fræðslu og aðgangi að getnaðarvörnum. FRETTABLADID/DANÍEL Fóstureyðingum hefur fækkað talsvert hjá yngsta aldurshópi kvenna á frjósemisaldri á síðastliðnum áratugi. Þetta kemur fram í tölum útgefnum af landlæknisembættinu í byrjun mánaðar. Þannig voru framkvæmdar alls 257 fóstureyðingar í þessum aldurshópi árið 2000 en hafði fækkað niður í 153 aðgerðir á síðasta ári. Helga Sól Ólafsdóttir, félagsráðgjafi á Landspítala Íslands, segir að það væri gott ef hægt væri að minnka fjölda fóstureyðinga enn frekar en leggur áherslu á að þessi valmöguleiki verði alltaf að vera til staðar. Grundvöllurinn fyrir þessum lækkandi tölum er sú að þungunum hefur almennt fækkað í þessum hópi. Að hennar mati eru margar ástæður fyrir þessari þróun. „Það sem skiptir máli í þessu er í fyrsta lagi fræðslan. Markvisst hefur verið farið í grunnskóla og framhaldsskóla. Í grunnskólum er bæði rætt við foreldra og táningana sjálfa og í framhaldsskólum hefur Ástráður komið sterkur inn.“ Ástráður er forvarnarstarf læknanema gegn kynsjúkdómum og ótímabærum þungunum. „Þetta er hálfgerð jafningjafræðsla, það er mun þægilegra fyrir krakkana að tala við einhvern sem er nær þeim í aldri.“Neyðarpillan fækkaði fóstureyðingum Helga segir einnig að aðgengi að getnaðarvörnum hafi verið aukið og spili það inn í. „Neyðarpillan kom í kringum 1998, hana er hægt að fá án lyfseðils síðan árið 2006 í apóteki en hún er of dýr. Mér finnst, og okkur öllum í þessum geira, að getnaðarvarnir eigi að vera ókeypis fyrir alla undir 20 ára. Stundum hefur verið talað um 18 ára aldur en það er algjört lágmark.“ Flestar fóstureyðingar áttu sér stað árið 2000, þrátt fyrir að neyðarpillan hafi þá verið komin fram á sjónarsviðið. Þetta segir Helga samfélagstengt, að það hafi nánast verið í tísku að eignast barn sem var fætt árið 2000. Þá kemur að þriðju ástæðunni.Breytt viðhorf til ungra mæðra „Samfélagið hefur breyst.“ Önnur viðhorf ríkja gagnvart því að vera ung og ómenntuð einstæð móðir. „Það er ákveðin hætta á að þú lendir í fátæktargildrunni. Fólk vill geta boðið barninu sínu það besta, vera búin að mennta sig og koma sér fyrir.“ Þessu tengist einnig minnkandi áfengisneysla þessa yngsta hóps. „Áfengisneyslu fylgir kæruleysi og öll slík áhættuhegðun eykur líkurnar á ótímabærri þungun.“ Hún segir allar forvarnir hafa áhrif á heilbrigðan lífstíl. „Um leið og krakkarnir fara að hugsa um framtíðina þá taka þau ekki áhættuna.“ Mest lesið Hundrað milljarða fjárfesting í uppnámi Innlent Beðnir um að senda börnin sín með net vegna flugnafaraldurs Innlent Bréf Eggerts kom flatt upp á bæjarstjórnarmenn Innlent Forsætisráðherra Slóvakíu í lífshættu eftir skotárás Erlent Halla þótti standa sig best Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Köld vatnsgusa“ framan í skólasamfélagið í Laugardal Innlent „Nú verður þú bara að spyrja Bjarna“ Innlent Vann fimmtíu milljónir króna Innlent Gjörbreytt bílpróf en segja hvergi slegið af kröfum Innlent Fleiri fréttir Umferðarslys vegna símanotkunar, banatilræði að forsætisráðherra og mýflugnafaraldur Fátt ef nokkuð stöðvar eldislaxinn Segir seinlæti First Water stórfurðulegt Hæstiréttur segir tíma í flugvél vera vinnutíma Vill ræða brottvísun til Nígeríu í nefnd: „Skelfileg ásýnd á þessu máli“ Gjörbreytt bílpróf en segja hvergi slegið af kröfum Fagna framfaraskrefi ráðherra en vilja afnema tilvísanakerfið Þórdís í sendinefnd til Georgíu vegna umdeildra laga Maðurinn fannst heill á húfi Hundaskítur fyrir utan kosningamiðstöð Baldurs vekur spurningar Skilur uppnám skólasamfélagsins í Laugardal en horfa þurfi á staðreyndir Bréf Eggerts kom flatt upp á bæjarstjórnarmenn Flugvél Icelandair þurfti að snúa við Píratar hafa áhyggjur af skorti á eftirliti með lögreglu Úr 256 pakkningum á mánuði upp í sex þúsund Útlendingalög, tilvísanir og skólabygging í Laugardal Fólk setji símana á akstursstillingu til að koma í veg fyrir slys Hundrað milljarða fjárfesting í uppnámi Beðnir um að senda börnin sín með net vegna flugnafaraldurs „Nú verður þú bara að spyrja Bjarna“ Halla þótti standa sig best Ísland hástökkvari á Regnbogakortinu Stefni í endurtekningu á síðasta vori Nýir fatasöfnunargámar á leið til landsins Forsetaframbjóðendur mæta í kappræður á Stöð 2 og Vísi Munu lappa upp á vatnspóstinn í Aðalstræti 300 kröfur um húsleit og 294 um símahlustun síðustu fimm ár Tvö innbrot á heimili og líkamsárás með kylfu og piparúða Vann fimmtíu milljónir króna „Köld vatnsgusa“ framan í skólasamfélagið í Laugardal Sjá meira
Fóstureyðingum hefur fækkað talsvert hjá yngsta aldurshópi kvenna á frjósemisaldri á síðastliðnum áratugi. Þetta kemur fram í tölum útgefnum af landlæknisembættinu í byrjun mánaðar. Þannig voru framkvæmdar alls 257 fóstureyðingar í þessum aldurshópi árið 2000 en hafði fækkað niður í 153 aðgerðir á síðasta ári. Helga Sól Ólafsdóttir, félagsráðgjafi á Landspítala Íslands, segir að það væri gott ef hægt væri að minnka fjölda fóstureyðinga enn frekar en leggur áherslu á að þessi valmöguleiki verði alltaf að vera til staðar. Grundvöllurinn fyrir þessum lækkandi tölum er sú að þungunum hefur almennt fækkað í þessum hópi. Að hennar mati eru margar ástæður fyrir þessari þróun. „Það sem skiptir máli í þessu er í fyrsta lagi fræðslan. Markvisst hefur verið farið í grunnskóla og framhaldsskóla. Í grunnskólum er bæði rætt við foreldra og táningana sjálfa og í framhaldsskólum hefur Ástráður komið sterkur inn.“ Ástráður er forvarnarstarf læknanema gegn kynsjúkdómum og ótímabærum þungunum. „Þetta er hálfgerð jafningjafræðsla, það er mun þægilegra fyrir krakkana að tala við einhvern sem er nær þeim í aldri.“Neyðarpillan fækkaði fóstureyðingum Helga segir einnig að aðgengi að getnaðarvörnum hafi verið aukið og spili það inn í. „Neyðarpillan kom í kringum 1998, hana er hægt að fá án lyfseðils síðan árið 2006 í apóteki en hún er of dýr. Mér finnst, og okkur öllum í þessum geira, að getnaðarvarnir eigi að vera ókeypis fyrir alla undir 20 ára. Stundum hefur verið talað um 18 ára aldur en það er algjört lágmark.“ Flestar fóstureyðingar áttu sér stað árið 2000, þrátt fyrir að neyðarpillan hafi þá verið komin fram á sjónarsviðið. Þetta segir Helga samfélagstengt, að það hafi nánast verið í tísku að eignast barn sem var fætt árið 2000. Þá kemur að þriðju ástæðunni.Breytt viðhorf til ungra mæðra „Samfélagið hefur breyst.“ Önnur viðhorf ríkja gagnvart því að vera ung og ómenntuð einstæð móðir. „Það er ákveðin hætta á að þú lendir í fátæktargildrunni. Fólk vill geta boðið barninu sínu það besta, vera búin að mennta sig og koma sér fyrir.“ Þessu tengist einnig minnkandi áfengisneysla þessa yngsta hóps. „Áfengisneyslu fylgir kæruleysi og öll slík áhættuhegðun eykur líkurnar á ótímabærri þungun.“ Hún segir allar forvarnir hafa áhrif á heilbrigðan lífstíl. „Um leið og krakkarnir fara að hugsa um framtíðina þá taka þau ekki áhættuna.“
Mest lesið Hundrað milljarða fjárfesting í uppnámi Innlent Beðnir um að senda börnin sín með net vegna flugnafaraldurs Innlent Bréf Eggerts kom flatt upp á bæjarstjórnarmenn Innlent Forsætisráðherra Slóvakíu í lífshættu eftir skotárás Erlent Halla þótti standa sig best Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Köld vatnsgusa“ framan í skólasamfélagið í Laugardal Innlent „Nú verður þú bara að spyrja Bjarna“ Innlent Vann fimmtíu milljónir króna Innlent Gjörbreytt bílpróf en segja hvergi slegið af kröfum Innlent Fleiri fréttir Umferðarslys vegna símanotkunar, banatilræði að forsætisráðherra og mýflugnafaraldur Fátt ef nokkuð stöðvar eldislaxinn Segir seinlæti First Water stórfurðulegt Hæstiréttur segir tíma í flugvél vera vinnutíma Vill ræða brottvísun til Nígeríu í nefnd: „Skelfileg ásýnd á þessu máli“ Gjörbreytt bílpróf en segja hvergi slegið af kröfum Fagna framfaraskrefi ráðherra en vilja afnema tilvísanakerfið Þórdís í sendinefnd til Georgíu vegna umdeildra laga Maðurinn fannst heill á húfi Hundaskítur fyrir utan kosningamiðstöð Baldurs vekur spurningar Skilur uppnám skólasamfélagsins í Laugardal en horfa þurfi á staðreyndir Bréf Eggerts kom flatt upp á bæjarstjórnarmenn Flugvél Icelandair þurfti að snúa við Píratar hafa áhyggjur af skorti á eftirliti með lögreglu Úr 256 pakkningum á mánuði upp í sex þúsund Útlendingalög, tilvísanir og skólabygging í Laugardal Fólk setji símana á akstursstillingu til að koma í veg fyrir slys Hundrað milljarða fjárfesting í uppnámi Beðnir um að senda börnin sín með net vegna flugnafaraldurs „Nú verður þú bara að spyrja Bjarna“ Halla þótti standa sig best Ísland hástökkvari á Regnbogakortinu Stefni í endurtekningu á síðasta vori Nýir fatasöfnunargámar á leið til landsins Forsetaframbjóðendur mæta í kappræður á Stöð 2 og Vísi Munu lappa upp á vatnspóstinn í Aðalstræti 300 kröfur um húsleit og 294 um símahlustun síðustu fimm ár Tvö innbrot á heimili og líkamsárás með kylfu og piparúða Vann fimmtíu milljónir króna „Köld vatnsgusa“ framan í skólasamfélagið í Laugardal Sjá meira