Nýtt húsbréfakerfi að danskri fyrirmynd

ASÍ vill innleiða nýtt húsbréfakerfi á Íslandi að danskri fyrirmynd. Kerfið er talið tryggja betur hag neytenda og á þeim rúmlega 200 árum sem það hefur verið við lýði í Danmörku hefur það staðið af sér gjaldþrot danska ríkisins, heimsstyrjöld og tvær alþjóðlegar fjármálakreppur.

Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, kynnti hugmyndina, en tilgangurinn er að gefa valkost um hagstæð og örugg íbúðalán sem byggja á föstum nafnvöxtum í stað verðtryggðra lána.

Í grunninn virkar kerfið þannig að lántakandi gefur út veðskuldabréf tryggt með veði í fasteign hjá sérstakri húsnæðislánastofnun. Stofnunin gefur út skráð skuldabréf. Fjárfestir kaupir skráð skuldabréf á markaði og húsnæðislánastofnunin greiðir andvirði lánsins til lántakanda. Lántakandi greiðir vexti, afborganir og vaxtaálag til húsnæðislánastofnunarinnar sem greiðir fjárfestinum. Gera má ráð fyrir að fjárfestarnir í þessu tilviki verði lífeyrissjóðir að stærstum hluta.

Til að kerfið gangi upp þarf að setja á laggirnar sérstakar húsnæðislánastofnanir en í Danmörku hafa bankarnir stofnað slíkar stofnanir, en þær mega aðeins sýsla með húsnæðisveðlán.

Danska kerfið er hannað út frá þeirri forsendu að heimilin þurfi að búa við öryggi og stöðugleika við íbúðarkaup. Ákvörðun nafnvaxta verður á skuldabréfamarkaði og gegnsærri en nú er. Áhættu af lántöku verður deilt milli fjárfestis og lántakanda, ólíkt íslenska kerfinu þar sem áhættan af verðlagsþróun er nær öll hjá lántakanda.

Yfir 200 ára reynsla er af danska kerfinu en það hefur staðið af sér gjaldþrot danska ríkisins 1811, heimsstyrjöld og tvær fjármálakreppur á heimsvísu. Gylfi Arnbjörnsson segir auðvelt að innleiða kerfið á Íslandi.

Rætt var við Gylfa Arnbjörnsson í kvöldfréttum Stöðvar 2.