Blóðpeningar.is

Menn afla sér peninga með ýmsum hætti. Langflestir stunda heilbrigða atvinnustarfsemi sem gagnast þeim sjálfum og þá ekki síður þeim sem hjá þeim vinna og þjóðfélaginu öllu. Það köllum við atvinnuvegi landsins. Aðrir brjóta lög og reglur samfélagsins til að afla fjár. Þeir tilheyra gjarnan undirheimum þjóðfélagsins og eru ekki hluti af atvinnulífinu. Svo eru enn aðrir sem stunda atvinnustarfsemi sem lög ná ekki yfir en samræmist ekki vitund okkar sem viljum siðað þjóðfélag. Undir þennan flokk vil ég fella svokölluð smálánafyrirtæki sem bjóða lán á okurvöxtum.

Það er langt handan eðlilegra viðskiptahátta að á Íslandi skuli vera opinberlega boðið upp á lánveitingu gegn vöxtum sem eiga sér varla aðra samsvörun hvað vaxtakjör varðar en þegar innheimtir eru vextir á fíkniefnaskuldir í þeim ógeðfellda heimi. Á heimasíðu smálánafyrirtækis er tafla yfir þau vaxtakjör sem í boði eru. Þar eru ársvextir vegna smálána á vegum þess tilgreindir frá 390,9% þeir lægstu, en allt upp í 657,0% þeir hæstu. Þessi fjárplógsstarfsemi lýtur hvorki gildandi lögum um fjármálafyrirtæki, þar sem smálánafyrirtækin lána fyrir eigin reikning, eða lögum um neytendalán vegna þess hve lánstíminn er skammur.

Markhópur þessara aðila er unga fólkið okkar. Þú bara skráir þig og svo bíða þeir eftir að þú sendir þeim sms og þá renna blóðpeningarnir inn á reikninginn samstundis. Einfalt, auðvelt og freistandi. Hagur lánveitandans er augljós. Ef þú getur ekki borgað að fullu þá er ekkert vandamál að slá lán ofan á lán.

Engir lánasamningar eru undirritaðir og engin athugun er gerð á því hvort lántakinn sé fyllilega meðvitaður um afleiðingar lántökunnar eða hvort hann sé borgunarmaður fyrir skuldinni. Ég held að það dytti t.d. engum bankastarfsmanni í hug að veita drukknum einstaklingi lán. En það gerist þarna. Afleiðingarnar af þessari starfsemi hafa verið skelfilegar í nágrannalöndum okkar þar sem nokkur reynsla er komin á. Fjölmörg ungmenni hafa tapað fjárhagslegu sjálfstæði sínu í viðskiptum við þessi „fyrirtæki“.

Þetta má ekki gerast hér á Íslandi líka. Fyrrverandi efnahagsráðherra, Árni Páll Árnason, sá þessa hættu og lýsti því yfir að hann vildi beita sér fyrir löggjöf sem setur þessari ógeðfelldu starfsemi lagaumgjörð. Því miður entist hann ekki í embætti til að koma því í verk. Nú vil ég skora á alþingismenn að taka sér í hár og lyfta höfði upp úr dægurþrasinu. Þarna er verk að vinna og það strax áður en illa fer. Brýn nauðsyn er á löggjöf sem heimilar ekki óbreytta starfsemi af þessu tagi. Sú löggjöf verður að fela í sér tvennt. Að þessum aðilum verði óheimilt að gera lánasamninga sem ekki eru skriflegir, og hitt að lánveitingar fari ekki fram utan opnunartíma fyrirtækjanna. Skítt með allar tilskipanir ESB í þessum efnum. Framtíð fjölmargra íslenskra ungmenna skiptir hér öllu máli. Fjarvera Talsmanns neytenda í þessu máli er illskiljanleg enda þótt hann hafi verið utan þjónustusvæðis vegna anna sinna undanfarið eins og alþjóð hefur séð og heyrt.