Eru konur 90% menn? Stefán Einar Stefánsson skrifar 22. september 2011 06:00 Í liðinni viku kynnti VR niðurstöður árlegrar launakönnunar sem gerð er meðal félagsmanna. Er það í ellefta sinn sem það er gert. Kennir þar ýmissa grasa en fyrst og síðast er könnunin hugsuð sem verkfæri fyrir félagsmenn til þess að bera launakjör sín saman við það hver þau almennt eru á markaðnum. Með því móti er fólki gert auðveldara að átta sig á launaþróun á þeim vettvangi sem það starfar og einnig hvort það geti unað við starfskjör sín eða hvort ástæða sé til að leita leiðréttingar á þeim. Á undanförnum árum hefur könnunin komið að góðu gagni og það er ánægjulegt að sjá hversu margir félagsmenn VR, og raunar margir fleiri, nýta sér hana í sókn eftir kjarabótum. Í rúman áratug hefur VR fylgst náið með þróun kynbundins launamunar meðal félagsmanna sinna. Er það gert með svokallaðri aðfallsgreiningu þar sem ytri þættir, sem ekki tengjast kynferði, eru einangraðir og tillit tekið til þeirra við mat á heildarlaunum. Greining af því tagi sýnir að árið 2001 var launamunur karla og kvenna 15,3% að meðaltali. Síðan þá hefur nokkuð áunnist með mörgum herferðum og þrýstingi á fyrirtæki og stjórnvöld. Er nú svo komið að þessi munur reynist rúm 10% að jafnaði. Álög eða mannanna verk?Í tilefni af útgáfu launakönnunar VR árið 2011 og þeirri ástæðu að launamunur kynjanna stendur í stað, þriðja árið í röð, höfum við hleypt af stokkunum auglýsingaherferð sem vakið hefur mikil viðbrögð. Með herferðinni er stærsta stéttarfélagið innan vébanda ASÍ í raun að spyrja í forundran: er ekki hægt að tryggja sjálfsagðan rétt kvenna á vinnumarkaði? Eru þetta álög eða mannanna verk? Svarið er sjálfgefið: að sjálfsögðu er það hægt og launamunur kynjanna er ekki yfirnáttúrulegt fyrirbæri. En hvað í ósköpunum veldur því þá að hvern einasta dag koma konur heim frá vinnu og hafa borið 10% minna úr býtum fyrir erfiði sitt en karlar – af þeirri einu ástæðu að þær eru konur? Svarið við þeirri spurningu er ekki eins einfalt og þeirri fyrri sem hér að ofan var varpað fram. En svörin hljóta að vera til. Viðurkenning fyrirtækjaMeð grípandi auglýsingum og öflugri umfjöllun hefur dregið saman með kynjunum en nú virðist þurfa að finna önnur og sterkari meðul til þess að hægt sé að þoka málum áfram. Ein leiðin til þess, og sú áhrifaríkasta, hlýtur að felast í því að vekja athygli stjórnenda fyrirtækja, fá þá til þess að viðurkenna vandann og takast á við hann af fullri alvöru – jafnt í orði sem og á borði. Það mun taka tíma að fá þessa viðurkenningu en það er nauðsynlegt að hefjast handa undir eins. Af þeim sökum hef ég kallað eftir því að fyrirtæki sem vilja sýna átaki okkar stuðning, veiti konum afslátt á vöru sinni og þjónustu, dagana 20.-26. september. Að sönnu mun sú táknræna framganga ekki tryggja konum jafnrétti í launum, en hún er til marks um vitundarvakningu, viðurkenningu sem skiptir máli þegar næstu skref verða stigin. Þau fyrirtæki sem taka samfélagsábyrgð sína alvarlega og vilja njóta virðingar samfélags sem kennir sig við jafnrétti og mannréttindi, hljóta að svara kalli! Á sama tíma er þess að sjálfsögðu krafist að fyrirtækin líti í eigin barm og tryggi að konur og karlar njóti sömu launa á þeirra eigin vettvangi. Næstu skrefEn áfram verður haldið. Á komandi mánuðum mun VR halda baráttunni áfram og kafa betur ofan í orsakir vandans. Meðal þess sem við höfum fengið staðfest er að konur sækja ekki jafn fast að fá kjarabætur þegar árleg launaviðtöl eiga sér stað. Það er vandamál sem hægt er að taka á. Þess vegna býður VR upp á námskeið í samningatækni og framkomu sem stuðla eiga að því að fólk komi betur undirbúið til leiks þegar kjör þess eru til umræðu við atvinnurekanda. Þá hefur VR um árabil heimsótt grunn- og framhaldsskóla á félagssvæði sínu þar sem réttindi launafólks eru kynnt og nemendum gerð grein fyrir hlutverki stéttarfélaga í íslensku samfélagi. Í þessum heimsóknum verður hér eftir meira fjallað um launamun kynjanna og hversu alvarlegur misbrestur hann er á samfélagi okkar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon Skoðun Skoðun Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Sjá meira
Í liðinni viku kynnti VR niðurstöður árlegrar launakönnunar sem gerð er meðal félagsmanna. Er það í ellefta sinn sem það er gert. Kennir þar ýmissa grasa en fyrst og síðast er könnunin hugsuð sem verkfæri fyrir félagsmenn til þess að bera launakjör sín saman við það hver þau almennt eru á markaðnum. Með því móti er fólki gert auðveldara að átta sig á launaþróun á þeim vettvangi sem það starfar og einnig hvort það geti unað við starfskjör sín eða hvort ástæða sé til að leita leiðréttingar á þeim. Á undanförnum árum hefur könnunin komið að góðu gagni og það er ánægjulegt að sjá hversu margir félagsmenn VR, og raunar margir fleiri, nýta sér hana í sókn eftir kjarabótum. Í rúman áratug hefur VR fylgst náið með þróun kynbundins launamunar meðal félagsmanna sinna. Er það gert með svokallaðri aðfallsgreiningu þar sem ytri þættir, sem ekki tengjast kynferði, eru einangraðir og tillit tekið til þeirra við mat á heildarlaunum. Greining af því tagi sýnir að árið 2001 var launamunur karla og kvenna 15,3% að meðaltali. Síðan þá hefur nokkuð áunnist með mörgum herferðum og þrýstingi á fyrirtæki og stjórnvöld. Er nú svo komið að þessi munur reynist rúm 10% að jafnaði. Álög eða mannanna verk?Í tilefni af útgáfu launakönnunar VR árið 2011 og þeirri ástæðu að launamunur kynjanna stendur í stað, þriðja árið í röð, höfum við hleypt af stokkunum auglýsingaherferð sem vakið hefur mikil viðbrögð. Með herferðinni er stærsta stéttarfélagið innan vébanda ASÍ í raun að spyrja í forundran: er ekki hægt að tryggja sjálfsagðan rétt kvenna á vinnumarkaði? Eru þetta álög eða mannanna verk? Svarið er sjálfgefið: að sjálfsögðu er það hægt og launamunur kynjanna er ekki yfirnáttúrulegt fyrirbæri. En hvað í ósköpunum veldur því þá að hvern einasta dag koma konur heim frá vinnu og hafa borið 10% minna úr býtum fyrir erfiði sitt en karlar – af þeirri einu ástæðu að þær eru konur? Svarið við þeirri spurningu er ekki eins einfalt og þeirri fyrri sem hér að ofan var varpað fram. En svörin hljóta að vera til. Viðurkenning fyrirtækjaMeð grípandi auglýsingum og öflugri umfjöllun hefur dregið saman með kynjunum en nú virðist þurfa að finna önnur og sterkari meðul til þess að hægt sé að þoka málum áfram. Ein leiðin til þess, og sú áhrifaríkasta, hlýtur að felast í því að vekja athygli stjórnenda fyrirtækja, fá þá til þess að viðurkenna vandann og takast á við hann af fullri alvöru – jafnt í orði sem og á borði. Það mun taka tíma að fá þessa viðurkenningu en það er nauðsynlegt að hefjast handa undir eins. Af þeim sökum hef ég kallað eftir því að fyrirtæki sem vilja sýna átaki okkar stuðning, veiti konum afslátt á vöru sinni og þjónustu, dagana 20.-26. september. Að sönnu mun sú táknræna framganga ekki tryggja konum jafnrétti í launum, en hún er til marks um vitundarvakningu, viðurkenningu sem skiptir máli þegar næstu skref verða stigin. Þau fyrirtæki sem taka samfélagsábyrgð sína alvarlega og vilja njóta virðingar samfélags sem kennir sig við jafnrétti og mannréttindi, hljóta að svara kalli! Á sama tíma er þess að sjálfsögðu krafist að fyrirtækin líti í eigin barm og tryggi að konur og karlar njóti sömu launa á þeirra eigin vettvangi. Næstu skrefEn áfram verður haldið. Á komandi mánuðum mun VR halda baráttunni áfram og kafa betur ofan í orsakir vandans. Meðal þess sem við höfum fengið staðfest er að konur sækja ekki jafn fast að fá kjarabætur þegar árleg launaviðtöl eiga sér stað. Það er vandamál sem hægt er að taka á. Þess vegna býður VR upp á námskeið í samningatækni og framkomu sem stuðla eiga að því að fólk komi betur undirbúið til leiks þegar kjör þess eru til umræðu við atvinnurekanda. Þá hefur VR um árabil heimsótt grunn- og framhaldsskóla á félagssvæði sínu þar sem réttindi launafólks eru kynnt og nemendum gerð grein fyrir hlutverki stéttarfélaga í íslensku samfélagi. Í þessum heimsóknum verður hér eftir meira fjallað um launamun kynjanna og hversu alvarlegur misbrestur hann er á samfélagi okkar.
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon Skoðun
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon Skoðun