Frelsið er of dýrmætt

Nýlega lögðu átta þingmenn fram tillögu á þingi þess efnis að veita skuli lögreglunni svokallaðar „forvirkar rannsóknarheimildir“. Um er að ræða lagaheimildir til að rannsaka glæpi sem ekki hafa verið framdir að mati yfirvalda hverju sinni. Þær fela meðal annars í sér persónunjósnir, hleranir án dómsúrskurða og fleira sem gerir atlögu að frjálsu samfélagi. Vestræn lýðræðisríki búa flest við sterkt réttarríki. Þar eru réttindi sakborninga virt og grundvallarmannréttindi einstaklingsins til staðar. Friðhelgi einkalífsins er til að mynda tryggð í 71. grein stjórnarskrárinnar hérlendis og lögreglan sem og stjórnvöld hafa engar víðtækar heimildir til að virða þá grein að vettugi. Ástæðan er einföld: Lýðræðisríki hafa meiri hagsmuni af frelsinu en helsinu.

Með framlagningu þessarar tillögu ætlar ríkisvaldið að teygja arma sína enn frekar inn í einkamál fólks – og um leið grafa undan grunnreglum réttarríkisins. Ljóst er að þessi hnýsni ríkisvaldsins er bein aðför að bæði stjórnarskránni og frelsinu verðmæta sem við eigum. Þrátt fyrir að tilgangur tillögunnar sé mætur og ætlunin virðingarverð er meðalið alltof slæmt.

Einn af landsfeðrum Bandaríkjanna, Benjamin Franklin, sagði eitt sinn að sá sem setti öryggið ofar frelsinu ætti hvorugt skilið. Og er það kjarni málsins. Frelsið er of dýrmætt til að setja því skorður. Við megum ekki fórna því í einni sviphendingu.