Fréttablaðið í fimm ár

Fréttablaðið er fimm ára í dag. Á þessum stutta tíma hefur blaðið unnið sér sess á íslenskum fjölmiðlamarkaði. Það er mest lesna dagblað á Íslandi, mikið notaður fjölmiðill sem frá upphafi hlaut góðar viðtökur lesenda þótt margir hafi haft uppi hrakspár um framtíð blaðsins fyrst eftir að blaðið hóf göngu sína.

Á útmánuðum fyrir rúmum fimm árum hófst undirbúningur að stofnun Fréttablaðsins. Hugmyndin var að gefa út fríblað sem fjármagnað væri með auglýsingum. Feðgarnir sem kenndir voru við DV, Sveinn Eyjólfsson og Eyjólfur Sveinsson stóðu á bak við blaðið. Fríblöð þekktust í nágrannalöndum en þar var dreifingu blaða háttað þannig að fólk nálgaðist þau á fjölförnum samgöngumiðstöðum eins og járnbrautar­stöðvum. Sú aðferð gengur eins og gefur að skilja ekki hér á landi og því var valin sú leið að dreifa blaðinu í hús.

Fréttablaðið var í upphafi 24 síður og kom út fimm sinnum í viku. Að hluta til var það prentað í svarthvítu. Nú fimm árum síðar kemur blaðið út alla daga vikunnar, prentað í lit og stærðin er á bilinu 48 til 96 síður á dag og er þá Allt-blaðið meðtalið sem fylgir blaðinu dag hvern. Vikulega kemur viðskiptablaðið Markaðurinn út og tímaritið Birta. Sannarlega má því segja að blaðið hafi stækkað og eflst mikið á þessum fimm árum.

Ekki gekk þó þrautalaust að koma blaðinu á þann stað sem það er í dag. Fljótlega eftir að blaðið hóf göngu sína tók að bera á fjárhagsörðugleikum og er leið fram á haustið 2001 fóru launagreiðslur starfsfólks að dragast á langinn. Blaðinu var þó haldið á floti allt til síðari hluta júní 2002 en þá var reksturinn kominn í þrot. Síðustu mánuðina í rekstri Fréttablaðsins í eigu fyrri eigenda mæddi mikið á starfsfólki blaðsins, blaðberum, blaðamönnum og öllum öðrum. Flestir áttu það þó sameiginlegt að trúa á möguleika Fréttablaðsins og vildu að blaðið kæmi áfram út. En bág fjárhagsstaða hafði betur en kappið og felldi blaðið.

Blaðið endurreist

12. júlí 2002 kom fyrsta tölublað Fréttablaðsins í eigu Fréttar ehf. út. Um 25 starfsmenn sigldu skútunni af stað undir ritstjórn Gunnars Smára Egilssonar sem einnig var framkvæmdastjóri Fréttar, útgáfufélags Fréttablaðsins. Gunnar Smári benti á í viðtali við Fréttablaðið þegar það varð þriggja ára að rekstur blaðsins fram að þroti Frjálsrar fjölmiðlunar hefði verið skólabókardæmi um að ef til fyrirtækja er stofnað með of litlu stofnfé og engum aðgangi að lánsfé þá færu þau á hausinn. Útgáfa Fréttablaðsins hefði hins vegar sýnt að reka mætti það réttum megin við núllið. Að ýmsu var að hyggja.

Reisa þurfti dreifikerfi blaðsins úr rústum en dreifing blaðsins hefur auðvitað alltaf gegnt lykilhlutverki í lestri þess. Blaðið byrjaði í sömu stærð og áður, 24 síðum. Það var sem fyrr til húsa í Þverholti. Og þrátt fyrir byrjunarörðugleika eins og að vinna traust lesenda og auglýsenda á nýjan leik, þá gekk ótrúlega vel að ná til fólks. Halli var á rekstri blaðsins fyrstu þrjá mánuði þess en að þeim loknum fór reksturinn að skila hagnaði. Tekjur blaðsins koma frá auglýsingasölu og blaðið sannaði sig brátt sem öflugur auglýsingamiðill.

Í lestrarkönnun sem tekin var haustið 2002 kom í ljós að um 120.000 manns lásu blaðið dag hvern. Það var vissulega mikill lestur en blaðið átti eftir að bæta verulega við sig í lestri og skjótast upp fyrir Morgunblaðið, nokkuð sem úrtölumenn höfðu talið ómögulegt þegar blaðið fór af stað.

Þegar það gerðist, í könnun sem kynnt var í apríl 2003 en tekin í mars sama ár, varð mikil gleði í húsakynnum Fréttablaðsins. Þá mældist lestur Fréttablaðsins tæpum 10% meiri en lestur Morgunblaðsins að meðaltali. Einu markmiði af mörgum var náð. Á þessum tíma var Fréttablaðið nýflutt á Suður­götu í gamla SÍBS-húsið. Fljótlega varð það ljóst að þau húsakynni voru of lítil. Starfsfólki fjölgaði óðum og plássið var ekki sérlega mikið, jafnvel þótt næsta hús í Suðurgötunni væri líka lagt undir starfsemina. Í nóvember var starfsemi blaðsins flutt um set, í núverandi húsnæði við Skaftahlíð, en það gerðist eftir að eigendur keypu þrotabú DV og húsnæði þess með. Þar er Fréttablaðið nú til húsa ásamt öðrum fyrirtækjum í eigu 365 sem er heiti útgáfufélags Fréttablaðsins í dag.

Stærra og öflugra blað

Miklar breytingar og mikill vöxtur hafa sem sagt einkennt starfsemi Fréttablaðsins frá upphafi. Starfsfólk sem unnið hefur á blaðinu frá upphafi hefur haft aðstöðu á þremur stöðum. Ritstjórarnir eru fimm, lengst gegndi Gunnar Smári því embætti. Kári Jónasson hefur setið í ritstjórastóli frá haustinu 2004 og tók þá við Gunnari Smára. Í febrúar síðastliðnum settist Þorsteinn Pálsson við hlið hans. Einar Karl Haraldsson var fyrsti ritstjóri blaðsins og um stutt skeið var Jónas Kristjánsson ritstjóri Fréttablaðsins eða á vormánuðum 2001. Aðstoðarritstjóri blaðsins frá árinu 2004 hefur verið Jón Kaldal.

Fréttastjórn hefur nánast frá upphafi verið í höndum Sigurjóns M. Egilssonar. Fyrsta árið var Pétur Gunnarsson einnig fréttastjóri blaðsins. Eftir að blaðið reis úr rústum tók Sigurjón við fréttaritstjórn þess og hefur haldið um stjórnvölinn síðan. Nú eru starfandi þrír fréttastjórar að auki á blaðinu.

Þrátt fyrir að blaðið sé nú mun stærra í sniðum en í upphafi hefur þó ekki verið vikið frá þeirri upphaflegu hugmynd að segja fréttir á skýran og hnitmiðaðan hátt. Venjuleg fréttasíða í Fréttablaðinu rúmar yfirleitt átta til tíu fréttir og er erlendum og innlendum fréttum blandað saman. Það þótti mikil nýjung upphaflega en viðgengst nú til dæmis á forsíðu Morgunblaðsins en breytingar á henni eru ein þeirra breytinga á öðrum fjölmiðlum sem rekja má til tilkomu Fréttablaðsins.

Með stærra blaðið hefur vitaskuld gefist svigrúm til stærri greina og efnistengdra síða. Umfjöllun um fólk, afþreyingu, menningu og íþróttir tekur yfir stóran hluta blaðsins. Fyrir rúmu ári hóf Markaðurinn, viðskiptablað Fréttablaðsins, göngu sína undir ritstjórn Hafliða Helgasonar. Tímaritið Birta hefur fylgt Fréttablaðinu einu sinni í viku frá mars 2003. Í apríl 2004 hóf Allt-blaðið göngu sína. Það er í miðju Fréttablaðsins dag hvern, þar er að finna umfjöllun um ýmis konar efni sem tengist lífsstíl fólks, efnisflokkaðar auglýsingar, smá- og raðauglýsingar. Ritstjórar Birtu og Allt-blaðsins eru Steinunn Stefánsdóttir og Sigríður B. Tómasdóttir.

Nú starfa alls 150 við Fréttablaðið, við skrif, ljósmyndun og umbrot, auglýsinga og markaðsdeild, ýmist í fullu starfi eða að hluta við Fréttablaðið. Þar að auki vinna á annað þúsund blaðberar við að bera blaðið út.

Blaðinu er dreift um land allt og prentað í rúmlega 100.000 eintökum í Ísafoldarprentsmiðju. Þess má geta að þar er verið að stækka prentvélina þegar því er lokið mun prentun gangar hraðar og öruggar fyrir sig en nú.

Margir leggja því hönd á plóg dag hvern til að koma blaðinu til lesenda. Starfsfólkið er stolt af afurðinni en ætlar sér líka að halda áfram að gera betur og láta blaðið vaxa og dafna.