Af hverju sigraði Bush? Guðmundur Magnússon skrifar 5. nóvember 2004 00:01 Úrslit forsetakosninganna á Bandaríkjunum á þriðjudaginn komu mörgum hér á landi og annars staðar í Evrópu á óvart. Yfirburðasigur George W. Bush var ekki það sem Evrópubúar höfðu átt von á. Sú mynd sem stór hluti evrópskra fjölmiðla og álitsgjafa hafði að undanförnu dregið upp af þróun mála í Bandaríkjunum benti til þess að John Kerry yrði kjörinn forseti. Talað var um að ekkert mark væri takandi á skoðanakönnunum því þær næðu ekki til unga fólksins og ýmissa minnihlutahópa. Sumir nefndu í því sambandi að unga fólkið væri ekki skráð fyrir fastlínusíma; könnunarfyrirtækin hringdu ekki í farsíma þessarar kynslóðar og misstu því af viðhorfum hennar. Þegar fréttist af mikilli kjörsókn ungra kjósenda á kjördag og utan kjörfundar þótti það eindregið benda til þess að Kerry hefði byr í seglin.Og álitsgjafarnir þreyttust ekki á að tala af lítilli virðingu um siðferðis- og trúarviðhorf stuðningsmanna Bush; þetta væri jaðarhópur í þjóðfélaginu sem hefði orðið viðskila við frjálsyndisþróun síðustu ára. Veruleikinn vestanhafs var allt annar. Það sýna úrslit kosninganna. Bush var endurkjörinn forseti með milljón fleiri atkvæðum en Kerry. Enginn Bandaríkjaforseti fyrr og síður hefur fengið jafn mörg atkvæði. Í skilningi lýðræðis er umboð hans afdráttarlausara og skýrara en nokkurs fyrirrennara hans. Flokkur Bush, Repúblikanar, náði meirihluta í báðum deildum Bandaríkjaþings, öldungadeildinni og fulltrúadeildinni. Stuðningur við flokkinn jókst verulega um land allt. Mál sem Repúblikanar báru fyrir brjósti, svo sem andstaða við hjónabönd samkynhneigðra, fengu meðbyr alls staðar þar sem um þau var kosið. Tíu ríki spurðu kjósendur hvort þeir vildu samþykkja að samkynhneigðir stofnuðu til hjónabands. Alls staðar var svar mikils meirihluta neitandi. Kosningarnar fóru ekki aðeins fram í íhaldssömum "sveitahéruðum" miðríkjanna heldur í ríki eins og Ohio þar sem "nútímaleg borgarmenning" er ríkjandi. Rétt er að hafa í huga í þessu sambandi að í niðurstöðunum felst ekki endilega andúð eða fordómar gagnvart samkynhneigð sem slíkri eða sambúð homma og lesbía heldur fyrst og fremst stuðningur við hjónabandið sem kristilega stofnun sem rúmar aðeins karl og konu. Sú skoðun meirihluta Evrópubúa að heimurinn yrði ótryggari ef Bush yrði endurkjörinn fékk ekki hljómgrunn meðal Bandaríkjamanna. Hin mikla kjörsókn, sem fjölmiðlar töldu í fyrstu merki um að nú yrði Íraksstefnunni hafnað með eftirminnilegum hætti, reyndist stuðningsyfirlýsing við hryðjuverkastríð forsetans og viðleitnina hans til að koma á lýðræði í Miðausturlöndum með róttækum aðgerðum eins og innrásinni í Írak. Og í efnahagsmálum er ekki annað að sjá en kjósendur hafi verið sáttir við hagvöxtinn á kjörtímabili Bush en hann hefur verið um 3,7% á ári. Atvinnustefnu Kerrys, sem m.a. fól í sér höft á útflutning starfa og ýmiss konar hömlur á viðskiptalífið, var hafnað.George W. Bush sigraði í forsetakosningunum vegna þess að stefna hans og hugmyndir átti meiri hljómgrunn meðal bandarísku þjóðarinnar en stefna og hugmyndir Johns Kerry. Það var ekkert kosningasvindl, engar brellur, ekkert samsæri; svona eru Bandaríkin árið 2004. Bent hefur verið á að sá stuðningur sem Bush fékk í kosningunum hefði ekki þurft að koma á óvart ef fjölmiðlar og álitsgjafar þeirra hefðu sett sig inn í raunverulega þróun bandarísks þjóðfélags undanfarinn áratug eða svo. Allt frá upphafi tíunda áratugarins hafa kjósendur verið að greiða atkvæði "með fótunum" eins og stundum er sagt; þeir hafa verið að flytjast í stórum hópum úr frjálslyndu ríkjunum þar sem demókratar hafa ráðið lögum og lofum og til ríkja þar sem íhaldssamari gildi eru í heiðri höfð. Þessi ríki leggja áherslu á lága skatta og takmörkuð ríkisumsvif og þar svífa yfir vötnum hefðbundin, "gamaldags" siðferðisviðmið og kristin trúarviðhorf. Flutningur kjósenda hefur síðan leitt til þess að kjörmönnum þessara ríkja hefur fjölgað og þar með hefur aukist vægi þeirra í forsetakosningum. Það hefur vakið athygli margra í Evrópu að kannanir sýna að Bandaríkjamenn eru kirkjurækin þjóð. Það þykir fréttnæmt á Íslandi og víðar í Evrópu - og jafnvel sönnun um trúarlegt ofstæki - að stór hluti fólks vestra sæki kirkju einu sinni í viku. En getur ekki verið að undrun okkar og hneykslun í þessu efni segi meira um okkur en Bandaríkjamenn? Hvað ætli til dæmis herra Karli Sigurbjörnssyni biskupi okkar þyki um kirkjusókinina vestanhafs? Skyldi hann vera sár, gramur og hneykslaður? Ætli það! Athyglisvert er að margir þeirra sem komast í uppnám yfir kirkjusókn Johns og Mary vestanhafs eru áhyggjufullir - jafnvel sárir - yfir fordómum Vesturlandabúa gagnvart trúarlífi í ríkjum múslima. Þetta fólk talar um nauðsyn þess að skilja Íslam; átta sig á framandi menningarheimi og viðurkenna að hægt sé að sjá hlutina öðruvísi en við erum alin upp við. En þegar Bandaríkin eiga í hlut virðist þetta sjónarhorn gleymast. Sennilega er fátt þýðingarmeira fyrir framtíðarsamskipti Evrópu og Bandaríkjanna en að við lærum að skilja og átta okkur á hvað er raunverulega að gerast vestanhafs. Gætum þess að láta ekki óskhyggju álitsgjafanna - virðingarverð eins og hún getur verið - blinda okkur sýn. Reynum að átta okkur á því hvers vegna Bandaríkjamenn hugsa eins og þeir gera. Við kunnum að vera ósammála - og það jafnvel mjög - þeim viðhorfum sem kosningarnar sýndu að uppi eru meðal hins almenna Bandaríkjamanns en við ættum ekki að halda áfram að afgreiða þau sem jaðarhugmyndir oftækisfulls minnihluta, enda segja staðreyndirnar annað.gm@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Í brennidepli Mest lesið Er mörgum lesendum Vísis slétt sama um afkomu sína og velferð? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Er óverðtryggða lánið að ganga frá fjölskyldunni? Alma Björk Ástþórsdóttir Skoðun Tökum Viktor á þetta og enn lengra Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Táknmyndir íslenska lýðveldisins Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Skoðun Skoðun Táknmyndir íslenska lýðveldisins skrifar Skoðun Er óverðtryggða lánið að ganga frá fjölskyldunni? Alma Björk Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Tökum Viktor á þetta og enn lengra Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Er mörgum lesendum Vísis slétt sama um afkomu sína og velferð? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Sjá meira
Úrslit forsetakosninganna á Bandaríkjunum á þriðjudaginn komu mörgum hér á landi og annars staðar í Evrópu á óvart. Yfirburðasigur George W. Bush var ekki það sem Evrópubúar höfðu átt von á. Sú mynd sem stór hluti evrópskra fjölmiðla og álitsgjafa hafði að undanförnu dregið upp af þróun mála í Bandaríkjunum benti til þess að John Kerry yrði kjörinn forseti. Talað var um að ekkert mark væri takandi á skoðanakönnunum því þær næðu ekki til unga fólksins og ýmissa minnihlutahópa. Sumir nefndu í því sambandi að unga fólkið væri ekki skráð fyrir fastlínusíma; könnunarfyrirtækin hringdu ekki í farsíma þessarar kynslóðar og misstu því af viðhorfum hennar. Þegar fréttist af mikilli kjörsókn ungra kjósenda á kjördag og utan kjörfundar þótti það eindregið benda til þess að Kerry hefði byr í seglin.Og álitsgjafarnir þreyttust ekki á að tala af lítilli virðingu um siðferðis- og trúarviðhorf stuðningsmanna Bush; þetta væri jaðarhópur í þjóðfélaginu sem hefði orðið viðskila við frjálsyndisþróun síðustu ára. Veruleikinn vestanhafs var allt annar. Það sýna úrslit kosninganna. Bush var endurkjörinn forseti með milljón fleiri atkvæðum en Kerry. Enginn Bandaríkjaforseti fyrr og síður hefur fengið jafn mörg atkvæði. Í skilningi lýðræðis er umboð hans afdráttarlausara og skýrara en nokkurs fyrirrennara hans. Flokkur Bush, Repúblikanar, náði meirihluta í báðum deildum Bandaríkjaþings, öldungadeildinni og fulltrúadeildinni. Stuðningur við flokkinn jókst verulega um land allt. Mál sem Repúblikanar báru fyrir brjósti, svo sem andstaða við hjónabönd samkynhneigðra, fengu meðbyr alls staðar þar sem um þau var kosið. Tíu ríki spurðu kjósendur hvort þeir vildu samþykkja að samkynhneigðir stofnuðu til hjónabands. Alls staðar var svar mikils meirihluta neitandi. Kosningarnar fóru ekki aðeins fram í íhaldssömum "sveitahéruðum" miðríkjanna heldur í ríki eins og Ohio þar sem "nútímaleg borgarmenning" er ríkjandi. Rétt er að hafa í huga í þessu sambandi að í niðurstöðunum felst ekki endilega andúð eða fordómar gagnvart samkynhneigð sem slíkri eða sambúð homma og lesbía heldur fyrst og fremst stuðningur við hjónabandið sem kristilega stofnun sem rúmar aðeins karl og konu. Sú skoðun meirihluta Evrópubúa að heimurinn yrði ótryggari ef Bush yrði endurkjörinn fékk ekki hljómgrunn meðal Bandaríkjamanna. Hin mikla kjörsókn, sem fjölmiðlar töldu í fyrstu merki um að nú yrði Íraksstefnunni hafnað með eftirminnilegum hætti, reyndist stuðningsyfirlýsing við hryðjuverkastríð forsetans og viðleitnina hans til að koma á lýðræði í Miðausturlöndum með róttækum aðgerðum eins og innrásinni í Írak. Og í efnahagsmálum er ekki annað að sjá en kjósendur hafi verið sáttir við hagvöxtinn á kjörtímabili Bush en hann hefur verið um 3,7% á ári. Atvinnustefnu Kerrys, sem m.a. fól í sér höft á útflutning starfa og ýmiss konar hömlur á viðskiptalífið, var hafnað.George W. Bush sigraði í forsetakosningunum vegna þess að stefna hans og hugmyndir átti meiri hljómgrunn meðal bandarísku þjóðarinnar en stefna og hugmyndir Johns Kerry. Það var ekkert kosningasvindl, engar brellur, ekkert samsæri; svona eru Bandaríkin árið 2004. Bent hefur verið á að sá stuðningur sem Bush fékk í kosningunum hefði ekki þurft að koma á óvart ef fjölmiðlar og álitsgjafar þeirra hefðu sett sig inn í raunverulega þróun bandarísks þjóðfélags undanfarinn áratug eða svo. Allt frá upphafi tíunda áratugarins hafa kjósendur verið að greiða atkvæði "með fótunum" eins og stundum er sagt; þeir hafa verið að flytjast í stórum hópum úr frjálslyndu ríkjunum þar sem demókratar hafa ráðið lögum og lofum og til ríkja þar sem íhaldssamari gildi eru í heiðri höfð. Þessi ríki leggja áherslu á lága skatta og takmörkuð ríkisumsvif og þar svífa yfir vötnum hefðbundin, "gamaldags" siðferðisviðmið og kristin trúarviðhorf. Flutningur kjósenda hefur síðan leitt til þess að kjörmönnum þessara ríkja hefur fjölgað og þar með hefur aukist vægi þeirra í forsetakosningum. Það hefur vakið athygli margra í Evrópu að kannanir sýna að Bandaríkjamenn eru kirkjurækin þjóð. Það þykir fréttnæmt á Íslandi og víðar í Evrópu - og jafnvel sönnun um trúarlegt ofstæki - að stór hluti fólks vestra sæki kirkju einu sinni í viku. En getur ekki verið að undrun okkar og hneykslun í þessu efni segi meira um okkur en Bandaríkjamenn? Hvað ætli til dæmis herra Karli Sigurbjörnssyni biskupi okkar þyki um kirkjusókinina vestanhafs? Skyldi hann vera sár, gramur og hneykslaður? Ætli það! Athyglisvert er að margir þeirra sem komast í uppnám yfir kirkjusókn Johns og Mary vestanhafs eru áhyggjufullir - jafnvel sárir - yfir fordómum Vesturlandabúa gagnvart trúarlífi í ríkjum múslima. Þetta fólk talar um nauðsyn þess að skilja Íslam; átta sig á framandi menningarheimi og viðurkenna að hægt sé að sjá hlutina öðruvísi en við erum alin upp við. En þegar Bandaríkin eiga í hlut virðist þetta sjónarhorn gleymast. Sennilega er fátt þýðingarmeira fyrir framtíðarsamskipti Evrópu og Bandaríkjanna en að við lærum að skilja og átta okkur á hvað er raunverulega að gerast vestanhafs. Gætum þess að láta ekki óskhyggju álitsgjafanna - virðingarverð eins og hún getur verið - blinda okkur sýn. Reynum að átta okkur á því hvers vegna Bandaríkjamenn hugsa eins og þeir gera. Við kunnum að vera ósammála - og það jafnvel mjög - þeim viðhorfum sem kosningarnar sýndu að uppi eru meðal hins almenna Bandaríkjamanns en við ættum ekki að halda áfram að afgreiða þau sem jaðarhugmyndir oftækisfulls minnihluta, enda segja staðreyndirnar annað.gm@frettabladid.is
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun