Ljóst að stjórnarandstaðan græddi ekki á „kjarnorkuákvæðinu“ Jón Þór Stefánsson skrifar 24. júlí 2025 22:56 Ólafur Þ. Harðarson og formenn stjórnarandstöðuflokkanna. Ólafur Þ. Harðarson, prófessor emeritus í stjórnmálafræði, segir nýjar kannanir sýna það greinilega að kjósendum líki það vel að sjötugustu og fyrstu grein þingskaparlaga, sem sumir hafa kallað „kjarnorkuákvæðið“, hafi verið beitt af stjórnarflokkunum til að ljúka umræðum um veiðigjaldafrumvarp ríkisstjórnarinnar. Greint var frá því í morgun að í nýrri könnun Maskínu mældist Samfylkingin sem langstærsti flokkurinn á þingi með 31 prósent. Sjálfstæðisflokkurinn væri með átján prósent, Viðreisn rúm sextán og Miðflokkur tæp tíu. Framsókn mælist með 6,8 prósent fylgi, Flokkur fólksins 6,6, og aðrir flokkar minna. „Meginniðurstöður þessarar könnunar eru hins vegar þær að ríkisstjórnarflokkarnir eru að koma mjög vel út, samanlagt eru þeir þrír flokkar með 54 prósent atkvæða, það er fjórum prósentum meira en þeir fengu í kosningunum í nóvember, og besta mæling sem þeir hafa fengið hjá Maskínu eftir kosningar. Allir stjórnarandstöðuflokkarnir eru hins vegar að mælast núna undir kjörfylgi,“ sagði Ólafur í kvöldfréttum Sýnar. Umræddar niðurstöður komu í raun úr tveimur könnunum. Sú fyrri var gerð áður en 71. greininni var beitt og sú síðari eftir að henni var beitt. Athygli vekur að fylgi Sjálfstæðisflokks og Miðflokks dalaði verulega eftir þinglok. Sjálfstæðisflokkur fór úr tuttugu prósentum í 15,7 prósent, og fylgi Miðflokks úr 11,2 í 8,4. Viðreisn bætti við sig en fylgi annarra flokka breyttist ekki verulega. „En af hverju þessi breyting milli vikna? Það eina sem maður getur séð að hafi gerst á þeim tíma er að sjötugustu og fyrstu grein þingskaparlaga var beitt til að stöðva málþófið. Ég held að það sé mjög líklegt að þessi niðurstaða tengist með einhverjum hætti málþófinu. Það er að minnsta kosti alveg ljóst að stjórnarandstöðuflokkarnir hafi ekki grætt á því að stjórnarmeirihlutinn ákvað að beita þessu ákvæði, sem stjórnarandstæðan hefur kallað kjarnorkuákvæði.“ Maður hefði kannski haldið að kjósendur Sjálfstæðisflokksins hefðu kunnað að meta þessa þrautseigju í málþófinu? „Já, mönnum gæti alveg dottið það í hug, en staðreyndirnar segja aðra sögu.“ Og einhverjir hefðu haldið að ríkisstjórnarflokkarnir myndu fá smá skell fyrir að beita ákvæðinu? „Það var það sem ýmsir héldu. Þess vegna var þetta kallað kjarnorkuákvæðið, að þetta gæti haft svo vond áhrif í þinginu og hugsanlega líka á kjósendur. En það er greinilegt að kjósendum líkar þetta vel. Við sáum það í annarri könnun að þrír af hverjum fjórum svarenda sögðust vera ánægðir með beitingu 71. greinarinnar.“ Guðrún gæti átt inni Guðrún Hafsteinsdóttir tók við sem formaður Sjálfstæðisflokksins í mars og margir hafa velt þessum niðurstöðum fyrir sér með formannssetu hennar í huga. Ólafur bendir á að þó að Sjálfstæðisflokkurinn sé ekki að mælast vel sé hann með mikið fylgi í Suðurkjördæmi, sem er einmitt kjördæmi hennar. „Það er náttúrulega aldrei gott fyrir formann að fá svona mælingu. Ég tek hins vegar eftir því að fylgi Sjálfstæðisflokksins í kjördæmi Guðrúnar er mun meira heldur en fylgi Sjálfstæðisflokksins í öðrum landshlutum. Við það getur hún huggað sig. Hvað segir sagan okkur með nýja formenn, fer fylgið oft upp? Á hún kannski fullt inni? „Það fer oft upp, en ekki alltaf. Það er alltof snemmt að segja til um það hvort hún eigi inni eða ekki. Hún gæti algjörlega átt eitthvað inni. Það er algjörlega hugsanlegt.“ Að sögn Ólafs verður fróðlegt að fylgjast með aðferðarfræði stjórnarandstöðunnar á komandi þingvetri. „Ætlar stjórnarandstaðan að beita áfram sömu taktík og á liðnum vetri með tafarleikjum og málþófi, eða hvort menn loksins sammælast um að láta þingstörfin ganga bara með eðlilegum og skaplegum hættu, eins og raunin er á öllum nágrannalöndum okkar.“ Alþingi Skoðanakannanir Samfylkingin Flokkur fólksins Viðreisn Sjálfstæðisflokkurinn Framsóknarflokkurinn Miðflokkurinn Mest lesið Sæði með krabbameinsvaldandi genagalla selt til Íslands Innlent Krafðist sérlega þungrar refsingar yfir Margréti Höllu Innlent Síðasti loðdýrabóndinn segir Íslendinga verða að vakna Innlent Fyrirskipa notkun Times New Roman í stað Calibri Erlent Forsetafrúin kallaði mótmælendur heimskar tíkur Erlent Aldrei planið að sækja um starfið sem aðrir hafi sótt um gagngert til að kæra Innlent Kynna breytta Reykjavíkurleið eftir áramót Innlent Heiða þurfi ekki að hafa áhyggjur af óvinsældunum Innlent Ræddu kílómetragjaldið í níu klukkustundir Innlent Tvöföldun seldra nefúða á tíu árum: „Maður pantar töluverðar birgðir reglulega“ Innlent Fleiri fréttir Nærri 400 leitarbeiðnir vegna 95 týndra barna á árinu Bein útsending: Innflytjendur og samfélagið Aldrei planið að sækja um starfið sem aðrir hafi sótt um gagngert til að kæra Seyðisfjörður á varaafli eftir rafmagnsleysi í nótt Fjarðarheiði lokuð og óvissustig suðaustantil Sæði með krabbameinsvaldandi genagalla selt til Íslands Krafðist sérlega þungrar refsingar yfir Margréti Höllu Tvöföldun seldra nefúða á tíu árum: „Maður pantar töluverðar birgðir reglulega“ Kynna breytta Reykjavíkurleið eftir áramót Ræddu kílómetragjaldið í níu klukkustundir Síðasti loðdýrabóndinn segir Íslendinga verða að vakna Töluvert viðbragð vegna neyðarsendis sem fór af stað fyrir slysni Lagt til að hreindýrakvóti aukist hressilega Heiða þurfi ekki að hafa áhyggjur af óvinsældunum Hyggst reisa nýja flugstöð og festa flugvöllinn í sessi Óvenjumörg alvarleg slys undanfarið Laus úr haldi lögreglu eftir handtöku í tengslum við mannslát Ríkislögreglustjóri tekur Snapchat-mál lögreglunema alvarlega Helmingur borgarbúa óánægður með störf Heiðu Slæm umhirða augnlinsna geti leitt til alvarlegs augnsjúkdóms Of fáir nota endurskinsmerki og síðasta loðdýrabú landsins Fallist á að 1.300 pillur hafi verið til eigin nota Þorbjörg hættir aftur hjá Samtökunum´78 Svaraði fullum hálsi en ekki spurningu um siðareglur Styrkja báðar hliðar í Evrópuumræðunni um tíu milljónir Skólanefnd Menntaskólans á Egilsstöðum gagnrýnir skort á samráði Kynjaskiptir og ilmandi sánuklefar urðu undir í kosningu Ætla að berja í borðið: „Austurríki er ansi oft búið að heyrast í mín eyru“ Telur rétt að sniðganga Eurovision Komust yfir myndband af slysinu Sjá meira
Greint var frá því í morgun að í nýrri könnun Maskínu mældist Samfylkingin sem langstærsti flokkurinn á þingi með 31 prósent. Sjálfstæðisflokkurinn væri með átján prósent, Viðreisn rúm sextán og Miðflokkur tæp tíu. Framsókn mælist með 6,8 prósent fylgi, Flokkur fólksins 6,6, og aðrir flokkar minna. „Meginniðurstöður þessarar könnunar eru hins vegar þær að ríkisstjórnarflokkarnir eru að koma mjög vel út, samanlagt eru þeir þrír flokkar með 54 prósent atkvæða, það er fjórum prósentum meira en þeir fengu í kosningunum í nóvember, og besta mæling sem þeir hafa fengið hjá Maskínu eftir kosningar. Allir stjórnarandstöðuflokkarnir eru hins vegar að mælast núna undir kjörfylgi,“ sagði Ólafur í kvöldfréttum Sýnar. Umræddar niðurstöður komu í raun úr tveimur könnunum. Sú fyrri var gerð áður en 71. greininni var beitt og sú síðari eftir að henni var beitt. Athygli vekur að fylgi Sjálfstæðisflokks og Miðflokks dalaði verulega eftir þinglok. Sjálfstæðisflokkur fór úr tuttugu prósentum í 15,7 prósent, og fylgi Miðflokks úr 11,2 í 8,4. Viðreisn bætti við sig en fylgi annarra flokka breyttist ekki verulega. „En af hverju þessi breyting milli vikna? Það eina sem maður getur séð að hafi gerst á þeim tíma er að sjötugustu og fyrstu grein þingskaparlaga var beitt til að stöðva málþófið. Ég held að það sé mjög líklegt að þessi niðurstaða tengist með einhverjum hætti málþófinu. Það er að minnsta kosti alveg ljóst að stjórnarandstöðuflokkarnir hafi ekki grætt á því að stjórnarmeirihlutinn ákvað að beita þessu ákvæði, sem stjórnarandstæðan hefur kallað kjarnorkuákvæði.“ Maður hefði kannski haldið að kjósendur Sjálfstæðisflokksins hefðu kunnað að meta þessa þrautseigju í málþófinu? „Já, mönnum gæti alveg dottið það í hug, en staðreyndirnar segja aðra sögu.“ Og einhverjir hefðu haldið að ríkisstjórnarflokkarnir myndu fá smá skell fyrir að beita ákvæðinu? „Það var það sem ýmsir héldu. Þess vegna var þetta kallað kjarnorkuákvæðið, að þetta gæti haft svo vond áhrif í þinginu og hugsanlega líka á kjósendur. En það er greinilegt að kjósendum líkar þetta vel. Við sáum það í annarri könnun að þrír af hverjum fjórum svarenda sögðust vera ánægðir með beitingu 71. greinarinnar.“ Guðrún gæti átt inni Guðrún Hafsteinsdóttir tók við sem formaður Sjálfstæðisflokksins í mars og margir hafa velt þessum niðurstöðum fyrir sér með formannssetu hennar í huga. Ólafur bendir á að þó að Sjálfstæðisflokkurinn sé ekki að mælast vel sé hann með mikið fylgi í Suðurkjördæmi, sem er einmitt kjördæmi hennar. „Það er náttúrulega aldrei gott fyrir formann að fá svona mælingu. Ég tek hins vegar eftir því að fylgi Sjálfstæðisflokksins í kjördæmi Guðrúnar er mun meira heldur en fylgi Sjálfstæðisflokksins í öðrum landshlutum. Við það getur hún huggað sig. Hvað segir sagan okkur með nýja formenn, fer fylgið oft upp? Á hún kannski fullt inni? „Það fer oft upp, en ekki alltaf. Það er alltof snemmt að segja til um það hvort hún eigi inni eða ekki. Hún gæti algjörlega átt eitthvað inni. Það er algjörlega hugsanlegt.“ Að sögn Ólafs verður fróðlegt að fylgjast með aðferðarfræði stjórnarandstöðunnar á komandi þingvetri. „Ætlar stjórnarandstaðan að beita áfram sömu taktík og á liðnum vetri með tafarleikjum og málþófi, eða hvort menn loksins sammælast um að láta þingstörfin ganga bara með eðlilegum og skaplegum hættu, eins og raunin er á öllum nágrannalöndum okkar.“
Alþingi Skoðanakannanir Samfylkingin Flokkur fólksins Viðreisn Sjálfstæðisflokkurinn Framsóknarflokkurinn Miðflokkurinn Mest lesið Sæði með krabbameinsvaldandi genagalla selt til Íslands Innlent Krafðist sérlega þungrar refsingar yfir Margréti Höllu Innlent Síðasti loðdýrabóndinn segir Íslendinga verða að vakna Innlent Fyrirskipa notkun Times New Roman í stað Calibri Erlent Forsetafrúin kallaði mótmælendur heimskar tíkur Erlent Aldrei planið að sækja um starfið sem aðrir hafi sótt um gagngert til að kæra Innlent Kynna breytta Reykjavíkurleið eftir áramót Innlent Heiða þurfi ekki að hafa áhyggjur af óvinsældunum Innlent Ræddu kílómetragjaldið í níu klukkustundir Innlent Tvöföldun seldra nefúða á tíu árum: „Maður pantar töluverðar birgðir reglulega“ Innlent Fleiri fréttir Nærri 400 leitarbeiðnir vegna 95 týndra barna á árinu Bein útsending: Innflytjendur og samfélagið Aldrei planið að sækja um starfið sem aðrir hafi sótt um gagngert til að kæra Seyðisfjörður á varaafli eftir rafmagnsleysi í nótt Fjarðarheiði lokuð og óvissustig suðaustantil Sæði með krabbameinsvaldandi genagalla selt til Íslands Krafðist sérlega þungrar refsingar yfir Margréti Höllu Tvöföldun seldra nefúða á tíu árum: „Maður pantar töluverðar birgðir reglulega“ Kynna breytta Reykjavíkurleið eftir áramót Ræddu kílómetragjaldið í níu klukkustundir Síðasti loðdýrabóndinn segir Íslendinga verða að vakna Töluvert viðbragð vegna neyðarsendis sem fór af stað fyrir slysni Lagt til að hreindýrakvóti aukist hressilega Heiða þurfi ekki að hafa áhyggjur af óvinsældunum Hyggst reisa nýja flugstöð og festa flugvöllinn í sessi Óvenjumörg alvarleg slys undanfarið Laus úr haldi lögreglu eftir handtöku í tengslum við mannslát Ríkislögreglustjóri tekur Snapchat-mál lögreglunema alvarlega Helmingur borgarbúa óánægður með störf Heiðu Slæm umhirða augnlinsna geti leitt til alvarlegs augnsjúkdóms Of fáir nota endurskinsmerki og síðasta loðdýrabú landsins Fallist á að 1.300 pillur hafi verið til eigin nota Þorbjörg hættir aftur hjá Samtökunum´78 Svaraði fullum hálsi en ekki spurningu um siðareglur Styrkja báðar hliðar í Evrópuumræðunni um tíu milljónir Skólanefnd Menntaskólans á Egilsstöðum gagnrýnir skort á samráði Kynjaskiptir og ilmandi sánuklefar urðu undir í kosningu Ætla að berja í borðið: „Austurríki er ansi oft búið að heyrast í mín eyru“ Telur rétt að sniðganga Eurovision Komust yfir myndband af slysinu Sjá meira