Trump 2.0 Ameríka og ný heimsskipan Jun Þór Morikawa skrifar 19. mars 2025 09:01 Trump 2.0 Ameríka Bandaríkin eru eina stórveldið í heiminum. Bandaríkjamenn hafa vald til að framkvæma hvað sem þeir ákveða eða vilja gera. Þess vegna verða þeir að hafa sterka siðferðislega ábyrgð að leiðarljósi. Trump er í raun að rífa niður hvernig Bandaríkin fást við heiminn á aðeins tveimur mánuðum í embætti forseta. Ég held að þetta myndi vera mesta breyting bandarískrar utanríkisstefnu í nútímasögunni sem hefur fyrst og fremst verið leidd af frjálslyndi og reglubundinni heimsskipan sem byggir á þeim siðferðisskilningi að alþjóðasamskipti þurfi að byggja á ákveðnum gildum lýðræðislegra meginreglna, svo sem mannréttindum, lögum og reglu, virðingu fyrir landhelgi o.s.frv. Um Trump gilda reglur eða diplómatískir samningar ekki. Hann kemur fram við gamla vini og bandamenn sem óæðri félaga sem hann telur sig geta nýtt sér og virt að vettugi án mikilla afleiðinga á meðan hann kemur fram við einræðisherra eins og Pútín í Rússlandi og Xi í Kína sem öfluga og mikla starfsbræður sem hann sýnir mikla virðingu fyrir. Trump talar um að innlima Kanada sem 51. ríki Bandaríkjanna og „muni eignast Grænland með einum eða öðrum hætti“ á meðan hann neitar að fordæma innrás Rússa í Úkraínu og virtist gefa í skyn að Úkraínu væri um að kenna stríðið, ekki Rússlandi. Frá og með deginum í dag tala Trump og Pútín beint um vopnahléssamkomulagið og hrósa hver öðrum á meðan Trump er svikinn af blekkingum Pútín þegar Rússar halda áfram stórsókn sinni. Í Mið-Austurlöndum talar Trump um að breyta Gaza í „Rívíeru Miðausturlanda“ með því að fjarlægja íbúana með valdi. Hvað varðar hagkerfi heimsins, valda tollar Trumps hefndaraðgerðum frá öðrum löndum sem hrinda af stað alþjóðlegu viðskiptastríði. OECD (Efnahags- og framfarastofnunin) varar við því að tollar Trumps muni valda alvarlegum skaða á hagvexti og meiri verðbólgu um allan heim. Á fyrsta kjörtímabili hans í embætti voru alltaf einhverjir í ríkisstjórn hans sem reyndu að koma í veg fyrir að hann gerði brjálaða hluti. Því miður ekki í þetta skiptið. Hann er nú umkringdur algjörum hollvinum, já körlum og konum, sem hafa þegar heitið konunginum algjörri hollustu. Það er enginn í Repúblikanaflokknum sem er til í að bjóða honum birginn á meðan demókratar eru of veikir og sundurlyndir. Hann er meira að segja að andmæla dómsúrskurði frá alríkisdómara. Trump mun halda áfram að gera nokkurn veginn allt sem hann ákveður og vill án þess að finnast hann þvingaður af neinum, hvaða landi eða stofnun sem er. Evrópa og Ísland Fyrrverandi forseti Frakklands, Charles de Gaulle (1959-1969), taldi að Evrópuríki ættu að fylgja sjálfstæðri varnarstefnu frekar en að vera undirgefin Bandaríkjunum og hann var gagnrýninn á bandaríska utanríkisstefnu. Undir hans stjórn, þróaði Frakkland sitt eigið kjarnorkuvopnabúr, sem tryggði að landið gæti varið sig sjálfstætt. Hann lést árið 1970. 55 árum eftir dauða hans gæti ákvörðun de Gaulle um að tryggja sjálfstæði Frakklands í kjarnorkuöryggismálum sannarlega reynst rétt ákvörðun. Á þessu mikilvæga augnabliki sögunnar, frá íslensku sjónarhorni, hvernig ætti Ísland að bera sig sjálft að á tímum Trump 2.0 alþjóðasamskipta þar sem áreiðanleiki Bandaríkjanna hefur veikst svo hratt? Ég er eindregið þeirrar skoðunar að íslensk utanríkisstefna eigi að vera leidd og stýrt af frjálslyndri reglubundinni heimsskipan sem byggir á mikilvægum lýðræðislegum grundvallaratriðum þar sem við stöndum fast á lýðræðislegum grunni okkar. Ég myndi af þeirri ástæðu halda því fram að Ísland ætti að styrkja miklu frekar pólitískt, efnahagslegt og öryggissamstarf við Evrópu og Bretland og Kanada sem deila grundvallar og sameiginlegum gildum. Til dæmis, hvað varðar stríðið í Úkraínu, ætti Ísland að sýna eindreginn stuðning sinn við „Coalition of the Willing“ (Bandalag hinna fúsu ) undir forystu Bretlands og Frakklands. Stuðningur Íslands getur verið fjárframlag eða borgaralegur stuðningur. Þar að auki tel ég að Ísland hafi góðar ástæður til að ræða við lönd eins og Frakkland og Bretland, hvað varðar alþjóðlegt öryggi auk NATO-samstarfs, þar sem þau eru einu kjarnorkuveldin í Evrópu sem hægt er að treysta á. Við höfum nú öll áttað okkur á því að varnarmál Evrópu hafa verið of háð Bandaríkjunum síðan 1945. Ef það er einhvern tíma rétt augnablik, þá er þetta rétti tíminn núna, Evrópa ætti að byrja að byggja upp eigin varnarviðbúnað í þágu eigin framtíðar og Ísland ætti svo sannarlega að vera hluti af því. Ég vona samt að Bandaríkin muni leiðrétta stefnu sína eins og Winston Churchill sagði einu sinni: „Það er alltaf hægt að treysta Bandaríkjamönnum til að gera rétt, þegar allir aðrir möguleikar hafa verið reyndir.“ Hins vegar, miðað við eðli og stefnu Trump 2.0, get ég ekki verið of bjartsýnn í dag. Höfundur er með MA gráðu í alþjóðasamskiptum frá Háskóla Íslands og er nú skráður meistaranemi í kennaranámi . Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Donald Trump Mest lesið Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun Hálfrar aldar svívirða Stefán Pálsson Skoðun Óvenjulegt fólk Helgi Brynjarsson Skoðun Við erum búin að missa tökin Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Hver greiðir fyrir breytingarnar? Svanfríður G. Bergvinsdóttir Skoðun Stöndum vörð um Héraðsvötnin! Rakel Hinriksdóttir Skoðun Hrekkjavaka á Landakoti Kristófer Ingi Svavarsson Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir Skoðun Rýr húsnæðispakki Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Dauðsföll í Gaza-stríðinu og Mogginn Egill Þórir Einarsson skrifar Skoðun Eyðum óvissunni Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Opinberi geirinn og stjórnunarráðgjafar: ástarsaga Adeel Akmal skrifar Skoðun Ættbálkahegðun á stafrænu formi Martha Árnadóttir skrifar Skoðun Kirkjurnar standa en stoðirnar eru sveltar Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar Skoðun Stytta þarf veiðitíma svartfugla strax Hólmfríður Arnardóttir,Helga Ögmundardóttir skrifar Skoðun Hver greiðir fyrir breytingarnar? Svanfríður G. Bergvinsdóttir skrifar Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um Héraðsvötnin! Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Við erum búin að missa tökin Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir skrifar Skoðun Stöðug uppbygging orkuinnviða Adrian Pike,Bjarni Þórður Bjarnason,Tómas Már Sigurðsson skrifar Skoðun Rýr húsnæðispakki Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hrekkjavaka á Landakoti Kristófer Ingi Svavarsson skrifar Skoðun Óvenjulegt fólk Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hálfrar aldar svívirða Stefán Pálsson skrifar Skoðun $€tjum í$lensku á (mat) $€ðilinn! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Minna tal, meiri uppbygging Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Tvöföld mismunun kvenna í hópi innflytjenda Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Ný nálgun – sama markmið: Heimili fyrir fólkið í borginni Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Geymt en ekki gleymt Ástþór Ólafsson skrifar Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir skrifar Skoðun „Lánin hækka – framtíðin minnkar“ Sveinn Óskar Sigurðsson skrifar Skoðun Hey Pawels í harðindunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Land rutt fyrir þúsundir íbúða í Úlfarsárdal Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Dýrmæt þjóðfélagsgerð Eva Björk Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hver er þessi Davíð Oddsson? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar Sjá meira
Trump 2.0 Ameríka Bandaríkin eru eina stórveldið í heiminum. Bandaríkjamenn hafa vald til að framkvæma hvað sem þeir ákveða eða vilja gera. Þess vegna verða þeir að hafa sterka siðferðislega ábyrgð að leiðarljósi. Trump er í raun að rífa niður hvernig Bandaríkin fást við heiminn á aðeins tveimur mánuðum í embætti forseta. Ég held að þetta myndi vera mesta breyting bandarískrar utanríkisstefnu í nútímasögunni sem hefur fyrst og fremst verið leidd af frjálslyndi og reglubundinni heimsskipan sem byggir á þeim siðferðisskilningi að alþjóðasamskipti þurfi að byggja á ákveðnum gildum lýðræðislegra meginreglna, svo sem mannréttindum, lögum og reglu, virðingu fyrir landhelgi o.s.frv. Um Trump gilda reglur eða diplómatískir samningar ekki. Hann kemur fram við gamla vini og bandamenn sem óæðri félaga sem hann telur sig geta nýtt sér og virt að vettugi án mikilla afleiðinga á meðan hann kemur fram við einræðisherra eins og Pútín í Rússlandi og Xi í Kína sem öfluga og mikla starfsbræður sem hann sýnir mikla virðingu fyrir. Trump talar um að innlima Kanada sem 51. ríki Bandaríkjanna og „muni eignast Grænland með einum eða öðrum hætti“ á meðan hann neitar að fordæma innrás Rússa í Úkraínu og virtist gefa í skyn að Úkraínu væri um að kenna stríðið, ekki Rússlandi. Frá og með deginum í dag tala Trump og Pútín beint um vopnahléssamkomulagið og hrósa hver öðrum á meðan Trump er svikinn af blekkingum Pútín þegar Rússar halda áfram stórsókn sinni. Í Mið-Austurlöndum talar Trump um að breyta Gaza í „Rívíeru Miðausturlanda“ með því að fjarlægja íbúana með valdi. Hvað varðar hagkerfi heimsins, valda tollar Trumps hefndaraðgerðum frá öðrum löndum sem hrinda af stað alþjóðlegu viðskiptastríði. OECD (Efnahags- og framfarastofnunin) varar við því að tollar Trumps muni valda alvarlegum skaða á hagvexti og meiri verðbólgu um allan heim. Á fyrsta kjörtímabili hans í embætti voru alltaf einhverjir í ríkisstjórn hans sem reyndu að koma í veg fyrir að hann gerði brjálaða hluti. Því miður ekki í þetta skiptið. Hann er nú umkringdur algjörum hollvinum, já körlum og konum, sem hafa þegar heitið konunginum algjörri hollustu. Það er enginn í Repúblikanaflokknum sem er til í að bjóða honum birginn á meðan demókratar eru of veikir og sundurlyndir. Hann er meira að segja að andmæla dómsúrskurði frá alríkisdómara. Trump mun halda áfram að gera nokkurn veginn allt sem hann ákveður og vill án þess að finnast hann þvingaður af neinum, hvaða landi eða stofnun sem er. Evrópa og Ísland Fyrrverandi forseti Frakklands, Charles de Gaulle (1959-1969), taldi að Evrópuríki ættu að fylgja sjálfstæðri varnarstefnu frekar en að vera undirgefin Bandaríkjunum og hann var gagnrýninn á bandaríska utanríkisstefnu. Undir hans stjórn, þróaði Frakkland sitt eigið kjarnorkuvopnabúr, sem tryggði að landið gæti varið sig sjálfstætt. Hann lést árið 1970. 55 árum eftir dauða hans gæti ákvörðun de Gaulle um að tryggja sjálfstæði Frakklands í kjarnorkuöryggismálum sannarlega reynst rétt ákvörðun. Á þessu mikilvæga augnabliki sögunnar, frá íslensku sjónarhorni, hvernig ætti Ísland að bera sig sjálft að á tímum Trump 2.0 alþjóðasamskipta þar sem áreiðanleiki Bandaríkjanna hefur veikst svo hratt? Ég er eindregið þeirrar skoðunar að íslensk utanríkisstefna eigi að vera leidd og stýrt af frjálslyndri reglubundinni heimsskipan sem byggir á mikilvægum lýðræðislegum grundvallaratriðum þar sem við stöndum fast á lýðræðislegum grunni okkar. Ég myndi af þeirri ástæðu halda því fram að Ísland ætti að styrkja miklu frekar pólitískt, efnahagslegt og öryggissamstarf við Evrópu og Bretland og Kanada sem deila grundvallar og sameiginlegum gildum. Til dæmis, hvað varðar stríðið í Úkraínu, ætti Ísland að sýna eindreginn stuðning sinn við „Coalition of the Willing“ (Bandalag hinna fúsu ) undir forystu Bretlands og Frakklands. Stuðningur Íslands getur verið fjárframlag eða borgaralegur stuðningur. Þar að auki tel ég að Ísland hafi góðar ástæður til að ræða við lönd eins og Frakkland og Bretland, hvað varðar alþjóðlegt öryggi auk NATO-samstarfs, þar sem þau eru einu kjarnorkuveldin í Evrópu sem hægt er að treysta á. Við höfum nú öll áttað okkur á því að varnarmál Evrópu hafa verið of háð Bandaríkjunum síðan 1945. Ef það er einhvern tíma rétt augnablik, þá er þetta rétti tíminn núna, Evrópa ætti að byrja að byggja upp eigin varnarviðbúnað í þágu eigin framtíðar og Ísland ætti svo sannarlega að vera hluti af því. Ég vona samt að Bandaríkin muni leiðrétta stefnu sína eins og Winston Churchill sagði einu sinni: „Það er alltaf hægt að treysta Bandaríkjamönnum til að gera rétt, þegar allir aðrir möguleikar hafa verið reyndir.“ Hins vegar, miðað við eðli og stefnu Trump 2.0, get ég ekki verið of bjartsýnn í dag. Höfundur er með MA gráðu í alþjóðasamskiptum frá Háskóla Íslands og er nú skráður meistaranemi í kennaranámi .
Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun
Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun
Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir skrifar
Skoðun Stöðug uppbygging orkuinnviða Adrian Pike,Bjarni Þórður Bjarnason,Tómas Már Sigurðsson skrifar
Skoðun Tvöföld mismunun kvenna í hópi innflytjenda Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason skrifar
Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar
Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun
Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun
Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir Skoðun