Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar 13. mars 2025 21:31 Núna þegar við erum komin eina ferðina enn á innsogið vegna ofbeldisverka í samfélaginu þá veltir maður fyrir sér hver getur verið skýringin á þessu þegar við eigum svo marga sérfræðinga hér á landi í öllum þessum málaflokkum? Hvort að það sé ekki einmitt skýringin á þessu? Sérfræðivæðing, ofgreiningar, lyfjaát, bómullarvæðing, nefndir og ráð, starfshópar, og aðgerðarleysi? Ef við skoðum þetta í ljósi sögunnar kemur mér ekki á óvart og þá verður að segjast eins og er að þessi þróun sem á sér stað núna, hvort heldur hjá grunnskólabörnum eða sjálfráða einstaklingum sem fremja jafn hræðilegan glæp eins og að deyða mann, getur verið afleiðing af öllu þessu sem ég taldi upp hér að framan. Bíddu, var þetta ekki endastöðin? Það er stutt síðan þjóðfélagið fór á hvolf eftir morðið á Bryndísi Klöru og héldum við þá að við værum komin á endastöðina. En hvað var búið að ganga á þar áður? Jú, við vorum búin að halda stærstu réttarhöld Íslandssögunnar og það þurfti meira segja að færa þau í samkomusal í Grafarholti vegna fjölda þeirra ungu sakborninga sem áttu í hlut eða þetta fræga mál, B5-málið. Þar áður var búin að vera skotárás bæði í Úlfarsárdal og í Grafarvogi, hnífaárásir, ég gæti haldið lengi áfram, en hvað ætlum við að gera öðruvísi núna svo við höldum ekki áfram að framleiða hættulega afbrotamenn á færibandi hér á landi? Það er nefnilega staðreyndin og við sem samfélag þurfum að horfa í okkar eigin barm því mörg af þessum ofbeldismálum sem hafa sett að okkur hroll í gegnum árin eru einstaklingar sem hafa verið í kerfinu frá blautu barnsbeini. Það vantaði ekki sérfræðingana sem voru í kringum þá og töluðu við þá yfir skrifborð, það veit ég fyrir víst því ég hef starfað á þessum vettvangi síðan 1994. Það getur ekki verið tilviljun að það gerist ítrekað að ég þekki ofbeldismennina þegar þeir eru orðnir fullorðnir, sem eru að setja að okkur hroll hérna úti í samfélaginu með sínum ofbeldisverkum. Getur það verið vegna þess að þeir voru í kerfinu þegar þeir voru börn, sem hafa jafnvel komist upp með að sprengja hvert úrræðið á fætur öðru, og fyrst og fremst vegna getuleysis að taka á þessum einstaklingum og það úrræði var alltof veikt. Youth offending team er sérsniðið að íslenskum veruleika Hér þarf engum lögum að breyta, það er hægt að dæma til fræðslu, meðferðar og skilayrða dóma með ýmsu móti og það rúmast innan 57. almennra hegningarlaga eða horfa til Bretlands og taka upp „youth offending team“ sem myndi vera sérsniðið fyrir íslenskan veruleika, það eina sem þarf er að fara út fyrir kassann og prufa og koma með nýja nálgun því hin stefnan sem við höfum verið að taka er orðin gjaldþrota. Svo annað að standa við að byggja sérhæft meðferðarheimili fyrir börn í vanda og fækka skrifborðum og fá sérhæfða einstaklinga sem hafa verið báðum megin við borðið í vinnu með þessa einstaklinga. En við ætlum að sigla þessu risastóra olíuskipi með laskaða skrúfu stefnulaust, en ekki að kafa niður af henni og laga og snúa stefnunni í annað og taka á þessum málaflokki með annarri nálgun eins og til að mynda með hugmyndafræðinni youth offending team eða PUK Politest ungdomsklub. Nei við ætlum að halda áfram að sérfræðivæða með fólki sem hefur aldrei stigið fæti inn í heim þessara barna, það sem það hefur gert er að lesa bækur í háskóla og hlusta á aðra sérfræðinga og fjölga skrifborðum í fílabeinsturnum. Síðan hefst sami söngurinn: samþætting aðila, það verða allir að koma að þessu, úr verður nefnd eða ráð og hvað svo? Gluggalaus fangaklefi Það er varla starfrækt eitt meðferðarheimili hér á landi fyrir börn í vanda og við setjum börn í gluggalausan fangaklefa í Hafnarfirði þegar við þurfum að neyðarvista. Þegar meðferðarheimilin voru sem flest voru heimilin 9 og vel að merkja vorum við 100.000 færri íbúar á landinu þá. Ég fer ekki ofan af því að þeir sem bera ábyrgð og stýra þessum málaflokki séu vanhæfir því bara ég, sem ólærður, sé það í hendi minni að miðað við þá fjölgun sem hefur átt sér stað bara á síðustu 20 árum ættum við ekki að hafa svona fá meðferðarheimili fyrir ungmenni í vanda. Sjálfur var ég olnbogabarn í skólakerfinu og var sendur í öll landshorn af því að ég gat ekki lesið mér til gagns sem barn. Ég sat fyrir framan alls konar sérfræðinga sem ég man ekki eitt nafn á í dag. En ég man eftir Páli gamla sem ég var sendur til sveitar sem sá mig og heyrði og kenndi mér til verka og ég gleymi aldrei orðum hans sem voru þessi: „Lífið bíður ekki upp á neinn afslátt, það er á fullu verði, þú getur ekki farið í gegnum það öðruvísi“ Þetta er eitthvað sem við ættum að fara að skoða þegar við erum að vinna með þessa einstaklinga og hætta að sjúkdómsmerkimiðavæða allt og gefa afslætti heldur fræða, ekki með því að stilla þeim á bak við skrifborð heldur með því að kenna „learning by doing“. Rugl að byggja fangelsi fyrir 14 milljarða Við eigum ekki að hugsa um að byggja 14 milljarða fangelsi, við eigum að einbeita okkur að ungum afbrotamönnum, taka okkur Dani til fyrirmyndar þar (PUK. politest ungdomsklub.) þar sem lögreglumenn taka að sér drengina eins og í Breiðholti í tilsjón. Að lokum. Ég fer ekki ofan af því að það ætti að innleiða það í lögreglunámið að ef þú ætlar að útskrifast sem lögreglumaður áttu að taka að þér svona drengi eða stúlkur eins og í Neðra-Breiðholti í tilsjón því ef það er ekki forvörn þá veit ég ekki hvað forvörn er. Höfundur er áhugamaður um betra samfélag Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Bergmann Ofbeldi barna Ofbeldi gegn börnum Fangelsismál Meðferðarheimili Mest lesið Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey Skoðun Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir Skoðun Ófullnægjandi vinnubrögð ófaglærðra „iðnaðarmanna“: Áhrif á húskaupendur Kristinn R Guðlaugsson Skoðun Áskorun til borgarstjóra og bæjarstjóra Kópavogs Sigurður Gylfi Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Sjá meira
Núna þegar við erum komin eina ferðina enn á innsogið vegna ofbeldisverka í samfélaginu þá veltir maður fyrir sér hver getur verið skýringin á þessu þegar við eigum svo marga sérfræðinga hér á landi í öllum þessum málaflokkum? Hvort að það sé ekki einmitt skýringin á þessu? Sérfræðivæðing, ofgreiningar, lyfjaát, bómullarvæðing, nefndir og ráð, starfshópar, og aðgerðarleysi? Ef við skoðum þetta í ljósi sögunnar kemur mér ekki á óvart og þá verður að segjast eins og er að þessi þróun sem á sér stað núna, hvort heldur hjá grunnskólabörnum eða sjálfráða einstaklingum sem fremja jafn hræðilegan glæp eins og að deyða mann, getur verið afleiðing af öllu þessu sem ég taldi upp hér að framan. Bíddu, var þetta ekki endastöðin? Það er stutt síðan þjóðfélagið fór á hvolf eftir morðið á Bryndísi Klöru og héldum við þá að við værum komin á endastöðina. En hvað var búið að ganga á þar áður? Jú, við vorum búin að halda stærstu réttarhöld Íslandssögunnar og það þurfti meira segja að færa þau í samkomusal í Grafarholti vegna fjölda þeirra ungu sakborninga sem áttu í hlut eða þetta fræga mál, B5-málið. Þar áður var búin að vera skotárás bæði í Úlfarsárdal og í Grafarvogi, hnífaárásir, ég gæti haldið lengi áfram, en hvað ætlum við að gera öðruvísi núna svo við höldum ekki áfram að framleiða hættulega afbrotamenn á færibandi hér á landi? Það er nefnilega staðreyndin og við sem samfélag þurfum að horfa í okkar eigin barm því mörg af þessum ofbeldismálum sem hafa sett að okkur hroll í gegnum árin eru einstaklingar sem hafa verið í kerfinu frá blautu barnsbeini. Það vantaði ekki sérfræðingana sem voru í kringum þá og töluðu við þá yfir skrifborð, það veit ég fyrir víst því ég hef starfað á þessum vettvangi síðan 1994. Það getur ekki verið tilviljun að það gerist ítrekað að ég þekki ofbeldismennina þegar þeir eru orðnir fullorðnir, sem eru að setja að okkur hroll hérna úti í samfélaginu með sínum ofbeldisverkum. Getur það verið vegna þess að þeir voru í kerfinu þegar þeir voru börn, sem hafa jafnvel komist upp með að sprengja hvert úrræðið á fætur öðru, og fyrst og fremst vegna getuleysis að taka á þessum einstaklingum og það úrræði var alltof veikt. Youth offending team er sérsniðið að íslenskum veruleika Hér þarf engum lögum að breyta, það er hægt að dæma til fræðslu, meðferðar og skilayrða dóma með ýmsu móti og það rúmast innan 57. almennra hegningarlaga eða horfa til Bretlands og taka upp „youth offending team“ sem myndi vera sérsniðið fyrir íslenskan veruleika, það eina sem þarf er að fara út fyrir kassann og prufa og koma með nýja nálgun því hin stefnan sem við höfum verið að taka er orðin gjaldþrota. Svo annað að standa við að byggja sérhæft meðferðarheimili fyrir börn í vanda og fækka skrifborðum og fá sérhæfða einstaklinga sem hafa verið báðum megin við borðið í vinnu með þessa einstaklinga. En við ætlum að sigla þessu risastóra olíuskipi með laskaða skrúfu stefnulaust, en ekki að kafa niður af henni og laga og snúa stefnunni í annað og taka á þessum málaflokki með annarri nálgun eins og til að mynda með hugmyndafræðinni youth offending team eða PUK Politest ungdomsklub. Nei við ætlum að halda áfram að sérfræðivæða með fólki sem hefur aldrei stigið fæti inn í heim þessara barna, það sem það hefur gert er að lesa bækur í háskóla og hlusta á aðra sérfræðinga og fjölga skrifborðum í fílabeinsturnum. Síðan hefst sami söngurinn: samþætting aðila, það verða allir að koma að þessu, úr verður nefnd eða ráð og hvað svo? Gluggalaus fangaklefi Það er varla starfrækt eitt meðferðarheimili hér á landi fyrir börn í vanda og við setjum börn í gluggalausan fangaklefa í Hafnarfirði þegar við þurfum að neyðarvista. Þegar meðferðarheimilin voru sem flest voru heimilin 9 og vel að merkja vorum við 100.000 færri íbúar á landinu þá. Ég fer ekki ofan af því að þeir sem bera ábyrgð og stýra þessum málaflokki séu vanhæfir því bara ég, sem ólærður, sé það í hendi minni að miðað við þá fjölgun sem hefur átt sér stað bara á síðustu 20 árum ættum við ekki að hafa svona fá meðferðarheimili fyrir ungmenni í vanda. Sjálfur var ég olnbogabarn í skólakerfinu og var sendur í öll landshorn af því að ég gat ekki lesið mér til gagns sem barn. Ég sat fyrir framan alls konar sérfræðinga sem ég man ekki eitt nafn á í dag. En ég man eftir Páli gamla sem ég var sendur til sveitar sem sá mig og heyrði og kenndi mér til verka og ég gleymi aldrei orðum hans sem voru þessi: „Lífið bíður ekki upp á neinn afslátt, það er á fullu verði, þú getur ekki farið í gegnum það öðruvísi“ Þetta er eitthvað sem við ættum að fara að skoða þegar við erum að vinna með þessa einstaklinga og hætta að sjúkdómsmerkimiðavæða allt og gefa afslætti heldur fræða, ekki með því að stilla þeim á bak við skrifborð heldur með því að kenna „learning by doing“. Rugl að byggja fangelsi fyrir 14 milljarða Við eigum ekki að hugsa um að byggja 14 milljarða fangelsi, við eigum að einbeita okkur að ungum afbrotamönnum, taka okkur Dani til fyrirmyndar þar (PUK. politest ungdomsklub.) þar sem lögreglumenn taka að sér drengina eins og í Breiðholti í tilsjón. Að lokum. Ég fer ekki ofan af því að það ætti að innleiða það í lögreglunámið að ef þú ætlar að útskrifast sem lögreglumaður áttu að taka að þér svona drengi eða stúlkur eins og í Neðra-Breiðholti í tilsjón því ef það er ekki forvörn þá veit ég ekki hvað forvörn er. Höfundur er áhugamaður um betra samfélag
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Ófullnægjandi vinnubrögð ófaglærðra „iðnaðarmanna“: Áhrif á húskaupendur Kristinn R Guðlaugsson Skoðun
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Ófullnægjandi vinnubrögð ófaglærðra „iðnaðarmanna“: Áhrif á húskaupendur Kristinn R Guðlaugsson Skoðun