Er samfélagslegt stórslys í uppsiglingu? Davíð Bergmann skrifar 18. febrúar 2025 16:02 Ég geri mér fulla grein fyrir því að þetta sem ég er að fara að skrifa um er málefni sem hefur ekki mátt taka á nema með silkihönskum. Það hefur ekki farið fram vitræn umræða um málefni innflytjenda og flóttafólks hér á landi, og ef hún hefur verið hefur hún verið meira og minna ritskoðuð og í formi upphrópanna. Almenningi er ekki treyst inn í þá umræðu, það er bara sérútvöldum boðið að taka þátt í henni sem eru allir meira og minna á sömu skoðun þannig að það er aðeins eitt sjónarmið í boði og gagnrýnisraddir fá ekki að heyrast. Sem mun gera það að verkum á endanum að hér mun skapast enn meiri skautun en er nú þegar í þjóðfélaginu og það verður ekki til tekna fyrir þennan viðkvæmna hóp og ég óttast að þetta muni stigmagnast í framtíðinni ef ekki er rétt á haldið á spöðunum. Við höfum okkar alþjóðlegu skuldbindingar hjá Sameinuðu þjóðunum og við eigum að taka að okkur flóttafólk og ég set mig ekkert upp á móti því. En hins vegar ber okkur engin skylda til að aðlagast þeirra hefðum og venjum. Ef fólk sem fer ekki að þeim kröfum og reglum sem eru við lýði hér landi, þó svo að hefðir og venjur eða trúarbrögð frá þeirra landi segi eitthvað annað, þá eigum við ekki að beygja okkur undir það og ef fólk samþykkir ekki okkar samfélagssáttmála þarf það að fara eitthvað annað. Svo ég undirstriki það strax að þessi skrif eru mínar skoðanir og hafa ekkert með vinnustað minn að gera. Ég er nokkuð viss um að okkur yrði ekki sýndur sami skilningur í þeim löndum sem sumt af þessu fólki kemur frá ef við myndum flytja okkar hefðir, venjur og trúarbrögð til þeirra landa og við myndum ætlast til að þessar þjóðir myndu aðlagast okkur en við ekki þeim. Ætli það yrði ekki kallað nöfnum eins og tilætlunarsemi og frekja og við þyrftum að gjöra svo vel að fara að einu og öllu að þeim kröfum og reglum og þeim samfélagssáttmála sem er í gangi í þeim löndum; við fengjum engan afslátt af því Algjör tapú Þessar áhyggjur mínar eru ekki gripnar í lausu lofti, því það virðist vera algjör tapú að tala um innflytjendur og flóttafólk nema á jákvæðum nótum hér á landi og ef fólk gerir það ekki getur það haft alvarlegar afleiðingar í för með sér, kostað jafnvel atvinnumissi, eða átt á hættu að vera úthrópaður rasisti eða vera jafnvel lögsóttur. Er hugsanlegt að sumir innflytjendur og flóttafólk sem hingað koma hafi þannig hefðir, venjur og trúarbrögð að nú þegar hafi skapast alvarlegir menningarárekstrar í íslensku samfélagi? Getur verið að það hafi haft áhrif á skólastarf barna hér á landi og að það sé farið að endurspeglast út í samfélagið með margvíslegum hætti eins og með ofbeldi og glæpum, en það er bannað að tala um það og það ef það kemur upp á yfirborðið á að þagga niður í umræðunni með öllum ráðum. Getur verið að við séum hreinlega að skapa jarðveg fyrir enn frekari skautun og stéttskiptingu með því að horfa í hina áttina eins og hinar Norðurlandaþjóðirnar gerðu á sínum tíma? Jafnvel að skapa óæskilegar hópmyndanir sem gætu leitt til glæpagengja líkt og hefur gerst á hinum Norðurlöndunum? Við þurfum ekki að horfa langt út fyrir landsteinana í því samhengi; land á borð við Svíþjóð þarf að bera þann vafasama heiður að vera í öðru sæti í Evrópu með flestar skotárásir og sprengjutilræði á eftir Úkraníu sem er hægt draga þá ályktun að stafi af misheppnaðri innflytjendastefnu. Skautun og stéttskipting Ég skrifaði í síðustu skoðunargrein minni, sem birtist þann 14. þessa mánaðar, á visi.is um ferð sem ég og Björn Ingi, þáverandi samstarfsfélagi og góður vinur minn, í Útideildinni sem var rekin af unglingadeild félagsmálastofnunar Reykjavíkur, fórum í til Kaupmannahafnar. Ferðin var farin í þeim tilgangi að kynna okkur samstarf lögreglu og félagsmálayfirvalda í málefnum ungmenna sem eru að brjóta af sér. Eins og ég skrifaði heillaði verkefnið, sem hét PUK poltiest ungdomklub, og hvernig þeir innleiddu tilsjónarvinnu og sér í lagi til barna og ungmenna innflytjenda sem voru komnir í ákveðna áhættuhegðun og voru farnir að tilheyra vafasömum félagsskap. Hlutverk lögreglumannanna var að styðja þessa einstaklinga í að laga sig að dönsku samfélagi til að koma í veg fyrir óæskilegar hópamyndanir. Mér sýnist ekki vera vanþörf á því að við gerum slíkt hér á landi miðað við þau atvik sem hafa verið að koma hér upp. Við fórum í þessa ferð árið 1995. Þá var enginn að tala um innflytjendur eða flóttafólk hér á landi þannig að við þekktum ekki það sem þeir voru að glíma við. Jafnframt fórum við til Osló í Noregi og til Gautaborgar í Svíþjóð og heimsóttum m.a. félagsmiðstöð sem varð fyrir hryllilegum harmleik nokkrum árum eftir að við komum heim eftir þessa ferð: það var kveikt í félagsmiðstöðinni með þeim afleiðingum að fjöldi ungmenna dó í þeim bruna. Í fyrstu var talið að nýnasistar hefðu staðið að þessu voðaverki en það var ekki, og það kom ekki í ljós fyrr en tveimur árum seinna hver orsökin voru en afleiðingarnar voru að 63 ungmenni létu lífið og 213 slösuðust, þar af 50 mjög alvarlega. Það sem situr í minningunni eftir þessa heimsókn okkar til Gautaborgar var hvað félagsráðgjafinn sagði okkur. Í því hverfi sem bruninn varð var yfirgnæfandi meirihluti af erlendum uppruna. Við heimsóttum skóla í því hverfi og í þeim skóla voru 500 nemendur og innfæddir Svíar í algjörum minnihluta, aðallega innflytjendur og flóttafólk. Þar voru menningarárekstrar og meira að segja voru ungmenni sem voru að gera upp innanríkisdeilur frá heimalandinu á skólalóðinni. Karlmenn fengust ekki til að koma á fundi þar sem konur stjórnuðu og þeir neituðu að tala við þær. Þetta voru flest börn í annarri kynslóð innflytjenda. Aðlögun að samfélaginu Ég óttast að þessir einstaklingar sem eiga í erfiðleikum með aðlagast íslenskum aðstæðum eða hreinlega vilja það ekki muni ekki eiga séns í fjórðu iðnbyltinguna. Við munum horfa upp á enn meira stéttskipt samfélag nema að lögð verði miklu meiri áhersla á íslenskukennslu til útlendinga og aðlögun að íslensku samfélagi. Ég er á þeirri skoðun að ef þú vilt ekki vera þátttakandi og farir ekki að þeim kröfum og reglum sem eru hér í gildi þá áttu ekkert erindi hingað. Við eigum ekki að aðlagast þínum hefðum, venjum eða trúarbrögðum heldur þú að okkar, ágæti innflytjandi og flóttamaður. Að lokum er konan mín íslenskur ríkisborgari en er fædd í Tælandi og er að vinna á leikskóla uppi í Breiðholti og er jafnframt í námi í leikskólafræðum. Á deildinni hennar eru 15 börn í dag og aðeins eitt íslenskt. Það segir sig sjálft að möguleikarnir eru ekki miklir í framtíðinni fyrir þessi börn í fjórðu iðnbyltingunni ef það kemur ekki til massív íslenskukennsla. Með þessari skautun sem er farin að fara fram gætum við verið að skapa sama risavandamál í anda við það sem Svíarnir eru að glíma við. Ég bíð ekki í það, ef þetta mál í Breiðholtsskóla er það sem koma skal, þá munum við framleiða glæpamenn á færibandi í framtíðinni því þessir pjakkar eru ekki nema 12 ára gamlir. Ef við grípum ekki af alvöru í taumana og endurvekjum við samfélagslega lögreglu, ekki bara í netheimi heldur í raunheimi fer þetta illa. Ég hef verulegar áhyggjur af stöðunni í dag og þetta verður rándýrt fyrir okkur sem samfélag ef við fáum ekki að hafa skoðun á málunum og það fari ekki fram umræða um þetta mál með sama hætti og önnur samfélagsleg mál og ritskoðun og rétttrúnaður er ekki svarið í því. Ef við getum ekki einu sinni tekið umræðuna um þennan málaflokk vitrænt og yfirvegað hér á landi? Er þá eitthvað skrýtið að maður spyrji sig þeirra spurninga hvort samfélagslegt stórslys sé í uppsiglingu? Höfundur er áhugamaður um betra samfélag og Miðflokksmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Bergmann Miðflokkurinn Mest lesið Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Sjá meira
Ég geri mér fulla grein fyrir því að þetta sem ég er að fara að skrifa um er málefni sem hefur ekki mátt taka á nema með silkihönskum. Það hefur ekki farið fram vitræn umræða um málefni innflytjenda og flóttafólks hér á landi, og ef hún hefur verið hefur hún verið meira og minna ritskoðuð og í formi upphrópanna. Almenningi er ekki treyst inn í þá umræðu, það er bara sérútvöldum boðið að taka þátt í henni sem eru allir meira og minna á sömu skoðun þannig að það er aðeins eitt sjónarmið í boði og gagnrýnisraddir fá ekki að heyrast. Sem mun gera það að verkum á endanum að hér mun skapast enn meiri skautun en er nú þegar í þjóðfélaginu og það verður ekki til tekna fyrir þennan viðkvæmna hóp og ég óttast að þetta muni stigmagnast í framtíðinni ef ekki er rétt á haldið á spöðunum. Við höfum okkar alþjóðlegu skuldbindingar hjá Sameinuðu þjóðunum og við eigum að taka að okkur flóttafólk og ég set mig ekkert upp á móti því. En hins vegar ber okkur engin skylda til að aðlagast þeirra hefðum og venjum. Ef fólk sem fer ekki að þeim kröfum og reglum sem eru við lýði hér landi, þó svo að hefðir og venjur eða trúarbrögð frá þeirra landi segi eitthvað annað, þá eigum við ekki að beygja okkur undir það og ef fólk samþykkir ekki okkar samfélagssáttmála þarf það að fara eitthvað annað. Svo ég undirstriki það strax að þessi skrif eru mínar skoðanir og hafa ekkert með vinnustað minn að gera. Ég er nokkuð viss um að okkur yrði ekki sýndur sami skilningur í þeim löndum sem sumt af þessu fólki kemur frá ef við myndum flytja okkar hefðir, venjur og trúarbrögð til þeirra landa og við myndum ætlast til að þessar þjóðir myndu aðlagast okkur en við ekki þeim. Ætli það yrði ekki kallað nöfnum eins og tilætlunarsemi og frekja og við þyrftum að gjöra svo vel að fara að einu og öllu að þeim kröfum og reglum og þeim samfélagssáttmála sem er í gangi í þeim löndum; við fengjum engan afslátt af því Algjör tapú Þessar áhyggjur mínar eru ekki gripnar í lausu lofti, því það virðist vera algjör tapú að tala um innflytjendur og flóttafólk nema á jákvæðum nótum hér á landi og ef fólk gerir það ekki getur það haft alvarlegar afleiðingar í för með sér, kostað jafnvel atvinnumissi, eða átt á hættu að vera úthrópaður rasisti eða vera jafnvel lögsóttur. Er hugsanlegt að sumir innflytjendur og flóttafólk sem hingað koma hafi þannig hefðir, venjur og trúarbrögð að nú þegar hafi skapast alvarlegir menningarárekstrar í íslensku samfélagi? Getur verið að það hafi haft áhrif á skólastarf barna hér á landi og að það sé farið að endurspeglast út í samfélagið með margvíslegum hætti eins og með ofbeldi og glæpum, en það er bannað að tala um það og það ef það kemur upp á yfirborðið á að þagga niður í umræðunni með öllum ráðum. Getur verið að við séum hreinlega að skapa jarðveg fyrir enn frekari skautun og stéttskiptingu með því að horfa í hina áttina eins og hinar Norðurlandaþjóðirnar gerðu á sínum tíma? Jafnvel að skapa óæskilegar hópmyndanir sem gætu leitt til glæpagengja líkt og hefur gerst á hinum Norðurlöndunum? Við þurfum ekki að horfa langt út fyrir landsteinana í því samhengi; land á borð við Svíþjóð þarf að bera þann vafasama heiður að vera í öðru sæti í Evrópu með flestar skotárásir og sprengjutilræði á eftir Úkraníu sem er hægt draga þá ályktun að stafi af misheppnaðri innflytjendastefnu. Skautun og stéttskipting Ég skrifaði í síðustu skoðunargrein minni, sem birtist þann 14. þessa mánaðar, á visi.is um ferð sem ég og Björn Ingi, þáverandi samstarfsfélagi og góður vinur minn, í Útideildinni sem var rekin af unglingadeild félagsmálastofnunar Reykjavíkur, fórum í til Kaupmannahafnar. Ferðin var farin í þeim tilgangi að kynna okkur samstarf lögreglu og félagsmálayfirvalda í málefnum ungmenna sem eru að brjóta af sér. Eins og ég skrifaði heillaði verkefnið, sem hét PUK poltiest ungdomklub, og hvernig þeir innleiddu tilsjónarvinnu og sér í lagi til barna og ungmenna innflytjenda sem voru komnir í ákveðna áhættuhegðun og voru farnir að tilheyra vafasömum félagsskap. Hlutverk lögreglumannanna var að styðja þessa einstaklinga í að laga sig að dönsku samfélagi til að koma í veg fyrir óæskilegar hópamyndanir. Mér sýnist ekki vera vanþörf á því að við gerum slíkt hér á landi miðað við þau atvik sem hafa verið að koma hér upp. Við fórum í þessa ferð árið 1995. Þá var enginn að tala um innflytjendur eða flóttafólk hér á landi þannig að við þekktum ekki það sem þeir voru að glíma við. Jafnframt fórum við til Osló í Noregi og til Gautaborgar í Svíþjóð og heimsóttum m.a. félagsmiðstöð sem varð fyrir hryllilegum harmleik nokkrum árum eftir að við komum heim eftir þessa ferð: það var kveikt í félagsmiðstöðinni með þeim afleiðingum að fjöldi ungmenna dó í þeim bruna. Í fyrstu var talið að nýnasistar hefðu staðið að þessu voðaverki en það var ekki, og það kom ekki í ljós fyrr en tveimur árum seinna hver orsökin voru en afleiðingarnar voru að 63 ungmenni létu lífið og 213 slösuðust, þar af 50 mjög alvarlega. Það sem situr í minningunni eftir þessa heimsókn okkar til Gautaborgar var hvað félagsráðgjafinn sagði okkur. Í því hverfi sem bruninn varð var yfirgnæfandi meirihluti af erlendum uppruna. Við heimsóttum skóla í því hverfi og í þeim skóla voru 500 nemendur og innfæddir Svíar í algjörum minnihluta, aðallega innflytjendur og flóttafólk. Þar voru menningarárekstrar og meira að segja voru ungmenni sem voru að gera upp innanríkisdeilur frá heimalandinu á skólalóðinni. Karlmenn fengust ekki til að koma á fundi þar sem konur stjórnuðu og þeir neituðu að tala við þær. Þetta voru flest börn í annarri kynslóð innflytjenda. Aðlögun að samfélaginu Ég óttast að þessir einstaklingar sem eiga í erfiðleikum með aðlagast íslenskum aðstæðum eða hreinlega vilja það ekki muni ekki eiga séns í fjórðu iðnbyltinguna. Við munum horfa upp á enn meira stéttskipt samfélag nema að lögð verði miklu meiri áhersla á íslenskukennslu til útlendinga og aðlögun að íslensku samfélagi. Ég er á þeirri skoðun að ef þú vilt ekki vera þátttakandi og farir ekki að þeim kröfum og reglum sem eru hér í gildi þá áttu ekkert erindi hingað. Við eigum ekki að aðlagast þínum hefðum, venjum eða trúarbrögðum heldur þú að okkar, ágæti innflytjandi og flóttamaður. Að lokum er konan mín íslenskur ríkisborgari en er fædd í Tælandi og er að vinna á leikskóla uppi í Breiðholti og er jafnframt í námi í leikskólafræðum. Á deildinni hennar eru 15 börn í dag og aðeins eitt íslenskt. Það segir sig sjálft að möguleikarnir eru ekki miklir í framtíðinni fyrir þessi börn í fjórðu iðnbyltingunni ef það kemur ekki til massív íslenskukennsla. Með þessari skautun sem er farin að fara fram gætum við verið að skapa sama risavandamál í anda við það sem Svíarnir eru að glíma við. Ég bíð ekki í það, ef þetta mál í Breiðholtsskóla er það sem koma skal, þá munum við framleiða glæpamenn á færibandi í framtíðinni því þessir pjakkar eru ekki nema 12 ára gamlir. Ef við grípum ekki af alvöru í taumana og endurvekjum við samfélagslega lögreglu, ekki bara í netheimi heldur í raunheimi fer þetta illa. Ég hef verulegar áhyggjur af stöðunni í dag og þetta verður rándýrt fyrir okkur sem samfélag ef við fáum ekki að hafa skoðun á málunum og það fari ekki fram umræða um þetta mál með sama hætti og önnur samfélagsleg mál og ritskoðun og rétttrúnaður er ekki svarið í því. Ef við getum ekki einu sinni tekið umræðuna um þennan málaflokk vitrænt og yfirvegað hér á landi? Er þá eitthvað skrýtið að maður spyrji sig þeirra spurninga hvort samfélagslegt stórslys sé í uppsiglingu? Höfundur er áhugamaður um betra samfélag og Miðflokksmaður.
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar