Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar 22. nóvember 2024 12:15 Kjördæmaþáttur RUV á miðvikudaginn var að mörgu leyti lýsandi fyrir stöðu laxeldisins. Undanfarin tvö ár hefur verið samfelldur áróður gegn sjókvíaeldinu og þá sérstaklega gegn eldinu á Vestfjörðum. Þar hafa einstakir hópar og samtök á vegum fjársterkra aðila varið miklu fé til að kosta áróðurinn. Nægir þar að nefna IWF, sem nefnir sig nú íslenska náttúruverndarsjóðinn og erlenda fyrirtækið Patagoníu. Reykjavíkurfjölmiðlarnir hafa verið galopnir fyrir andstæðinga laxeldisins sem hafa fengið að valsa inn og út að eigin vild og útvarpa sínum áróðri en staðreyndir legið óbættar hjá garði. Á síðasta ári var sett fram krafan um að eldið yrði stöðvað með öllu og haldinn útifundur á Austurvelli því til stuðnings. Fyrir komandi kosningar er enn krafist banns við fiskeldi og farið með áróðursmynd um landið um stöðu laxveiðiáa í Noregi og frambjóðendum stillt upp við vegg og þeir krafðir um stuðning við bann. En svör frambjóðendanna í Norðvesturkjördæmi í þættinum sýndu áhorfendum brotlendingu á þessari áróðursherferð. Það er aðeins einn flokkur sem gengst við því að hann vilji banna laxeldið. Annar reynir að troða marvaðann. Að öðru leyti voru frambjóðendur flokkanna tíu sammála um að laxeldi í sjókvíum á Vestfjörðum er komið til að vera og meira en það, það er komið til þess að vaxa og dafna. Veruleikinn á Vestfjörðum Frambjóðendunum er ljóst að laxeldið hefur skipt sköpum á Vestfjörðum. Það hefur dregið Vestfirði úr aldarfjórðungs hnignun og samdrætti og breytt því í landssvæði þar sem framfarir ríkja, fólki fjölgar, öflug fyrirtæki byggjast upp og skapa störf sem eru talin í hundruðum og greiða laun sem eru með þeim hæstu á landinu. Því fylgir að verðmæti fasteigna hefur hækkað stórum skrefum og myndað eigið fé hjá fjölskyldunum sem eiga þær. Þegar frambjóðendurnir sjá þennan veruleika og hafa í huga áratugina þegar allt gekk á verri veg, Vestfirðingum fækkaði um 40% og samdráttur einkenndi hvert pláss hrýs þeim auðvitað hugur við kröfunni um að banna laxeldið og taka vonina frá fólki. Því fylgir sú ábyrgð að koma með annað í staðinn fyrir það sem bannað er og þar hafa menn engin svör. Krafan um bann við laxeldið er krafa um að svipta fólki vinnunni, voninni og eignunum. Frammi fyrir þessum veruleika verður frambjóðendunum ljóst að þeir vilja ekki axla ábyrgð á afleiðingum bannsins. Þess vegna voru frambjóðendurnir nær samhljóða í svörum sínum á þá lund að fiskeldið myndi halda áfram. Það er stóra niðurstaðan, ekki bara í kjördæminu heldur líka á landsvísu. Það verður framhaldið að byggja áfram upp laxeldið og samhliða finna lausnir á umhverfisáhrifum þess og koma í veg fyrir að eldislax fari upp í árnar í einhverjum þeim mæli að skaðlegt geti orðið. Þetta verkefni er vel gerlegt, eldisfyrirtækin eru að þróa ýmsar aðferðir gegn lús, sjúkdómum og sleppningum og eru að ná árangri í þeim efnum. Hverja þá á er hægt að vernda fyrir uppgöngu eldislax sem menn vilja með tæknibúnaði. Meint skaðsemi laxeldisins er stórlega orðum aukið og hefur enn engin orðið í einstökum ám. Hvergi hefur verið sýnt fram á skaða og efnahagslegt tjón á stangveiðihlunnindum á landinu enda hefur það ekki orðið. Veruleikinn á landsvísu Annað sem vert er að draga fram er hin efnahagslega þýðing laxeldisins. Hún er kannski stærsta ástæðan fyrir því að bannherferðin hefur beðið skipbrot. Síðustu ár eru tekjur þjóðarbúsins um 40 – 45 milljarðar króna á ári. Þó er framleiðslan um eða innan við helmingur þess sem leyft er í þegar útgefnum leyfum. Fyrirtækin í fiskeldinu hafa verið að búa sig undir aukna framleiðslu með fjárfestingum í seiðaframleiðslu, vinnsluhúsum, þjónustuskipum og öðrum tækjum og búnaði sem þarf til eldisins. Fjárhæðirnar eru taldar í tugum milljarða króna. Fyrirsjáanlegt er að eftir um það bil þrjú ár verður árleg framleiðsla orðin um 90 þúsund tonn, nær eingöngu í sjókvíaeldi. Útflutningsverðmæti atvinnugreinarinnar verður þá orðið um 100 milljarðar króna á hverju ári. Það eru slíkar stærðir að þjóðarbúið ræður ekki við að slík framleiðsla verði bönnuð og kippt út.Lífskjarabati almennings á næstu árum verður borinn uppi af vextinum í laxeldinu. Tekjurnar dreifast um þjóðfélagið svo sem til ríkisins, sveitarfélaga, þjónustufyrirtækja, launþega o.s.frv. Laxeldið mun hafa mikil áhrif á viðskiptajöfnuð, gengi krónunnar og verðbólgu. Frambjóðendunum flestum og flokkum þeirra er þetta að verða ljóst og það mátti sjá og heyra í þættinum. Jafnvel frambjóðendur runnir upp úr sveitum laxveiðiánna létu sig hafa það að segja fyrir framan alþjóð að laxeldið yrði ekki bannað og að atvinnugreinin væri nauðsynleg. Það staðfesti að bannbaráttan er töpuð hjá öfgaliðinu sem hefur undanfarin ár hamast gegn laxeldinu á Vestfjörðum og það með verulega óvönduðum málflutningi. Laxeldi og lífskjörin Héðan í frá mun umræða snúast um gagnsemi laxeldis fyrir land og þjóð og þróun lausna þar sem þörf er á. Frambjóðendur lögðu áherslu á að vinna að meiri sátt um eldið. Þar er hlutverk fjölmiðla stórt vilji þeir vinna að því og kannski má segja að þar sé mikið svigrúm til þess að gera betur en þeir hafa hingað til gert. Vilji Reykjavíkurfjölmiðlarnir vinna að þessu markmiði þurfa þeir að hafa það í huga. Þátturinn var ágæt byrjun á þeim efnum. Höfundur er fyrrverandi þingmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristinn H. Gunnarsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Fiskeldi Byggðamál Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Skoðun Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Sjá meira
Kjördæmaþáttur RUV á miðvikudaginn var að mörgu leyti lýsandi fyrir stöðu laxeldisins. Undanfarin tvö ár hefur verið samfelldur áróður gegn sjókvíaeldinu og þá sérstaklega gegn eldinu á Vestfjörðum. Þar hafa einstakir hópar og samtök á vegum fjársterkra aðila varið miklu fé til að kosta áróðurinn. Nægir þar að nefna IWF, sem nefnir sig nú íslenska náttúruverndarsjóðinn og erlenda fyrirtækið Patagoníu. Reykjavíkurfjölmiðlarnir hafa verið galopnir fyrir andstæðinga laxeldisins sem hafa fengið að valsa inn og út að eigin vild og útvarpa sínum áróðri en staðreyndir legið óbættar hjá garði. Á síðasta ári var sett fram krafan um að eldið yrði stöðvað með öllu og haldinn útifundur á Austurvelli því til stuðnings. Fyrir komandi kosningar er enn krafist banns við fiskeldi og farið með áróðursmynd um landið um stöðu laxveiðiáa í Noregi og frambjóðendum stillt upp við vegg og þeir krafðir um stuðning við bann. En svör frambjóðendanna í Norðvesturkjördæmi í þættinum sýndu áhorfendum brotlendingu á þessari áróðursherferð. Það er aðeins einn flokkur sem gengst við því að hann vilji banna laxeldið. Annar reynir að troða marvaðann. Að öðru leyti voru frambjóðendur flokkanna tíu sammála um að laxeldi í sjókvíum á Vestfjörðum er komið til að vera og meira en það, það er komið til þess að vaxa og dafna. Veruleikinn á Vestfjörðum Frambjóðendunum er ljóst að laxeldið hefur skipt sköpum á Vestfjörðum. Það hefur dregið Vestfirði úr aldarfjórðungs hnignun og samdrætti og breytt því í landssvæði þar sem framfarir ríkja, fólki fjölgar, öflug fyrirtæki byggjast upp og skapa störf sem eru talin í hundruðum og greiða laun sem eru með þeim hæstu á landinu. Því fylgir að verðmæti fasteigna hefur hækkað stórum skrefum og myndað eigið fé hjá fjölskyldunum sem eiga þær. Þegar frambjóðendurnir sjá þennan veruleika og hafa í huga áratugina þegar allt gekk á verri veg, Vestfirðingum fækkaði um 40% og samdráttur einkenndi hvert pláss hrýs þeim auðvitað hugur við kröfunni um að banna laxeldið og taka vonina frá fólki. Því fylgir sú ábyrgð að koma með annað í staðinn fyrir það sem bannað er og þar hafa menn engin svör. Krafan um bann við laxeldið er krafa um að svipta fólki vinnunni, voninni og eignunum. Frammi fyrir þessum veruleika verður frambjóðendunum ljóst að þeir vilja ekki axla ábyrgð á afleiðingum bannsins. Þess vegna voru frambjóðendurnir nær samhljóða í svörum sínum á þá lund að fiskeldið myndi halda áfram. Það er stóra niðurstaðan, ekki bara í kjördæminu heldur líka á landsvísu. Það verður framhaldið að byggja áfram upp laxeldið og samhliða finna lausnir á umhverfisáhrifum þess og koma í veg fyrir að eldislax fari upp í árnar í einhverjum þeim mæli að skaðlegt geti orðið. Þetta verkefni er vel gerlegt, eldisfyrirtækin eru að þróa ýmsar aðferðir gegn lús, sjúkdómum og sleppningum og eru að ná árangri í þeim efnum. Hverja þá á er hægt að vernda fyrir uppgöngu eldislax sem menn vilja með tæknibúnaði. Meint skaðsemi laxeldisins er stórlega orðum aukið og hefur enn engin orðið í einstökum ám. Hvergi hefur verið sýnt fram á skaða og efnahagslegt tjón á stangveiðihlunnindum á landinu enda hefur það ekki orðið. Veruleikinn á landsvísu Annað sem vert er að draga fram er hin efnahagslega þýðing laxeldisins. Hún er kannski stærsta ástæðan fyrir því að bannherferðin hefur beðið skipbrot. Síðustu ár eru tekjur þjóðarbúsins um 40 – 45 milljarðar króna á ári. Þó er framleiðslan um eða innan við helmingur þess sem leyft er í þegar útgefnum leyfum. Fyrirtækin í fiskeldinu hafa verið að búa sig undir aukna framleiðslu með fjárfestingum í seiðaframleiðslu, vinnsluhúsum, þjónustuskipum og öðrum tækjum og búnaði sem þarf til eldisins. Fjárhæðirnar eru taldar í tugum milljarða króna. Fyrirsjáanlegt er að eftir um það bil þrjú ár verður árleg framleiðsla orðin um 90 þúsund tonn, nær eingöngu í sjókvíaeldi. Útflutningsverðmæti atvinnugreinarinnar verður þá orðið um 100 milljarðar króna á hverju ári. Það eru slíkar stærðir að þjóðarbúið ræður ekki við að slík framleiðsla verði bönnuð og kippt út.Lífskjarabati almennings á næstu árum verður borinn uppi af vextinum í laxeldinu. Tekjurnar dreifast um þjóðfélagið svo sem til ríkisins, sveitarfélaga, þjónustufyrirtækja, launþega o.s.frv. Laxeldið mun hafa mikil áhrif á viðskiptajöfnuð, gengi krónunnar og verðbólgu. Frambjóðendunum flestum og flokkum þeirra er þetta að verða ljóst og það mátti sjá og heyra í þættinum. Jafnvel frambjóðendur runnir upp úr sveitum laxveiðiánna létu sig hafa það að segja fyrir framan alþjóð að laxeldið yrði ekki bannað og að atvinnugreinin væri nauðsynleg. Það staðfesti að bannbaráttan er töpuð hjá öfgaliðinu sem hefur undanfarin ár hamast gegn laxeldinu á Vestfjörðum og það með verulega óvönduðum málflutningi. Laxeldi og lífskjörin Héðan í frá mun umræða snúast um gagnsemi laxeldis fyrir land og þjóð og þróun lausna þar sem þörf er á. Frambjóðendur lögðu áherslu á að vinna að meiri sátt um eldið. Þar er hlutverk fjölmiðla stórt vilji þeir vinna að því og kannski má segja að þar sé mikið svigrúm til þess að gera betur en þeir hafa hingað til gert. Vilji Reykjavíkurfjölmiðlarnir vinna að þessu markmiði þurfa þeir að hafa það í huga. Þátturinn var ágæt byrjun á þeim efnum. Höfundur er fyrrverandi þingmaður.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun