Ritskoðun á heimsmælikvarða Hildur Þórðardóttir skrifar 18. nóvember 2024 07:33 Þegar skoðaðar eru fréttir frá hinum stærstu fjölmiðlum á Vesturlöndum má oft sjá nákvæmlega sama orðalagið í fyrirsögnunum. Þetta er sérlega áberandi í fréttum um loftlagsmál, leiðtogakosningar, gulu vestin í Frakklandi, Pútín Rússlandsforseta, útlendingamál, Covid og stríðið í Úkraínu. Samkvæmt rannsóknarstofnun í Sviss, Swiss Policy Research, sem rannsakar alþjóðamál og fjölmiðla, koma flest allar vestrænar fréttir frá aðeins þremur fréttaveitum: Reuters, Agence France-Presse (AFP) og Associated Press (AP). Að þetta sé ástæðan fyrir því að fréttir séu svo oft samhljóma sem raun ber vitni. Vandamálið er að þessar fréttaveitur eru ekki lengur hlutlausir aðilar eins og þegar þær voru stofnaðar, heldur allar komnar í eigu einkaaðila með ákveðin markmið í huga. 80% erlendra frétta koma frá PR fyrirtækjum Peter Phillips fjölmiðla- og stjórnmálafræðiprófessor við Sonoma háskóla í Kaliforníu og teymi hans hafa rannsakað samsetningu frétta og niðurstaða þeirra er að 80 prósent af öllum fréttum koma frá almannatengslafyrirtækjum sem vinna fyrir stórfyrirtæki, ríkisstjórnir, hernaðar- og leyniþjónustur og hina ofurríku sem sitja árlega í Davos og ræða framtíð mannkynsins. Þetta kemur fram í grein hans: Að selja heimsvaldastefnu, stríð og kapítalisma: Almannatengsl og áróðursfyrirtæki þjóna auðvaldinu, þ.e.a.s. tækniræðisauðvaldsstjórninni. Samkvæmt Peter Phillips „stendur heimurinn á okkar tímum frammi fyrir áróðurs-, hernaðar-, iðnaðar- og fjölmiðlaheimsveldi svo öflugu og flóknu, að sannleikurinn um alþjóðaviðburði er falinn hjá meirihluta fréttaveitna, upplýsingum hagrætt eða sleppt með öllu.“ Þetta var árið 2017. Einhliða áróður Stærstu fréttastöðvarnar flytja ekki lengur hlutlausar fréttir, heldur einhliða áróður með ákveðið markmið í huga. Sannleikanum er hagrætt til að leiða athygli almennings frá því sem raunverulega er að gerast, mótrök markvisst þögguð niður og lítið gert úr þeim sem tala gegn hinni einu viðurkenndu skoðun. Til að mynda hengdi RÚV alltaf orðið „fordæmalaus“ í hvert sinn sem þeir fjölluðu um innrás Rússa í Úkraínu, eins og til að gefa í skyn að við á Vesturlöndum höfum aldrei nokkurn tímann ráðist inn í önnur lönd. Sem er náttúrulega algjört bull. Til að kasta ryki í augu almennings er allt sem stangast á við hin samþykktu orðræðu kallað falsupplýsingar. Þessar þrjár stærstu fréttaveitur AP, AFP og Reuters hafa í mörg ár verið sjálfskipaðir „hliðverðir sannleikans“, sía út óæskilegar fréttir og margfalda áróður þegar svo ber undir. Trúverðuga fréttaframtakið Árið 2019 ákvað BBC að bæta um betur og stofna Trúverðuga fréttaframtakið eða Trusted News Initiative í félagi við aðrar stórar fréttaveitur og tæknirisa. Opinbera markmiðið var að „standa vörð um lýðræðislegar kosningar og spyrna gegn falsupplýsingum sem ógna lífi fólks.“ Aðalfélagar í samtökunum eru auk BBC, AP, AFP, CBC/Radio-Canada, European Broadcasting Union (EBU), Facebook, Financial Times, First Draft, Google, The Hindu, The Nation Media Group, Meta Microsoft, Reuters, Reuters Institute for the Study of Journalism, Twitter (nafninu var breytt í X til að losna undan þessum samningum), The Wall Street Journal og The Washington Post. Félagar láta hvern annan vita af „hættulegum“ upplýsingum til að minnka líkurnar á að þeir óafvitandi birti þær. Á lokuðum spjallvettvangi geta fréttamenn ráðfært sig við aðra innan samtakanna, auk árlegra ráðstefna til hnykkja enn frekar á stefnunni. Með öðrum orðum er þetta ritskoðun á heimsmælikvarða og þannig hefur þeim tekist að þagga niður vísindalega gagnrýni. Alvöru vísindamenn vita að vísindi byggjast á því að spyrja nýrra spurninga og halda áfram að leita að nýjum niðurstöðum. Vísindi sem ekki eru í endurskoðun staðna og með þeim staðnar samfélagið og afleiðingin er fáfræði og hnignun. Eitt helsta markmið framtaksins var að yfirtaka umræðuna um bóluefni og mála í jákvæðara ljósi, sérstaklega áður en Covid bóluefnin yrðu kynnt til leiks. Það tókst svo sannarlega þegar bóluefnin urðu „bjargvættur mannkynsins gagnvart kórónavírusnum“. Þess ber geta að fyrirtækið Pfizer styrkir marga fréttatíma á stóru miðlunum og hefur því bein áhrif á hvað þar kemur fram. Það er ekki lengur hægt að leita sannleikans með Google því þar birtist einungis það sem er samþykkt af Trúverðugu fréttaveitunni. Íslenskir fjölmiðlar fá sem sagt allt erlent efni frá fréttaveitum þar sem 80% koma beint frá PR fyrirtækjum eða svokölluðum hugsanaveitum, Think tanks, í eigu auðjöfra. Það er því ekki skrítið að fréttatímarnir beri keim af því. Blaðamenn fá ekki lengur að sinna hlutverki sínu, að veita yfirvöldum aðhald og vekja athygli almennings á því sem er raunverulega að gerast í heiminum, heldur er vinna þeirra fólgin í að þýða orðrétt fréttatilkynningar frá aðilum sem hafa ekki hagsmuni mannkynsins í huga. Það er kominn tími til að við förum að sjá í gegnum þetta. Höfundur er rithöfundur og skipar 2. sæti Lýðræðisflokksins í Reykjavík norður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Nálgunarbann Fjölnir Sæmundsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Skoðun mín á alþingiskosningum 2024 Valgerður Bára Bárðardóttir Skoðun Skautaíþróttir í Reykjavík í dauðafæri - kýlum á stækkun Skautahallarinnar Bjarni Helgason Skoðun Erum við að byggja orlofsbúðir fyrir útsendara skipulagðra glæpasamtaka hér á landi? Davíð Bergmann Skoðun Hlustið á fólkið í skólunum? Dóra Þorleifsdóttir Skoðun Mikilvægasta atkvæðið Kristbjörg Þórisdóttir Skoðun Það hafa allir sjötta skilningarvit Matthildur Björnsdóttir Skoðun Öfundargenið Torfi H. Tulinius Skoðun Vók er vont – frambjóðandi XL kærður til lögreglu Kári Allansson Skoðun Skoðun Skoðun Það hafa allir sjötta skilningarvit Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Skoðun mín á alþingiskosningum 2024 Valgerður Bára Bárðardóttir skrifar Skoðun Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Skautaíþróttir í Reykjavík í dauðafæri - kýlum á stækkun Skautahallarinnar Bjarni Helgason skrifar Skoðun Hlustið á fólkið í skólunum? Dóra Þorleifsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægasta atkvæðið Kristbjörg Þórisdóttir skrifar Skoðun Nálgunarbann Fjölnir Sæmundsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Kosningasigur fyrir dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Í morgun vöknuðum við á merkilegum tíma Silja Rún Friðriksdóttir skrifar Skoðun Hálft líf heimilislausra kvenna Kristín I. Pálsdóttir,Halldóra R. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Snúum samfélagi af rangri leið Finnbjörn A. Hermansson skrifar Skoðun Heiðarleiki er ófrávíkjanleg krafa Unnar Þór Sæmundsson skrifar Skoðun Erum við að byggja orlofsbúðir fyrir útsendara skipulagðra glæpasamtaka hér á landi? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kjósum breytingar og jákvæðni í þágu almennings og samfélags Valdimar Breiðfjörð Birgisson skrifar Skoðun Samvinna er leiðin til hagsældar Lilja Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Skrópað á Alþingi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Um sáttameðferð sýslumanns Elísabet Lorange,Jenný Kristín Valberg skrifar Skoðun Það er komið að þér Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Langþreyttir kjósendur hafa tækifæri til breytinga Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Í dag kýs ég Sjálfstæðisflokkinn Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Við þurfum Grím á þing Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Heimssýn úr músarholu – Gengur það? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ísland sé frjálst meðan sól gyllir haf Guðbjörg Elísa Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Að refsa eða treysta VG? Finnur Ricart Andrason skrifar Skoðun Innflytjendur eru blórabögglar Achola Otieno skrifar Skoðun Bað- og búningsklefar okkar kvenna Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Stórkostleg tímaskekkja Sigrún Perla Gísladóttir skrifar Skoðun Vinstri græn - þrátt fyrir þverpólitíska ríkisstjórn Aðalbjörg Ísafold Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Félag áhugamanna um löggæslu Agnes Ósk Marzellíusardóttir skrifar Skoðun Kosningalimran 2024 Arnar Ingi Ingason,Freyr Snorrason skrifar Sjá meira
Þegar skoðaðar eru fréttir frá hinum stærstu fjölmiðlum á Vesturlöndum má oft sjá nákvæmlega sama orðalagið í fyrirsögnunum. Þetta er sérlega áberandi í fréttum um loftlagsmál, leiðtogakosningar, gulu vestin í Frakklandi, Pútín Rússlandsforseta, útlendingamál, Covid og stríðið í Úkraínu. Samkvæmt rannsóknarstofnun í Sviss, Swiss Policy Research, sem rannsakar alþjóðamál og fjölmiðla, koma flest allar vestrænar fréttir frá aðeins þremur fréttaveitum: Reuters, Agence France-Presse (AFP) og Associated Press (AP). Að þetta sé ástæðan fyrir því að fréttir séu svo oft samhljóma sem raun ber vitni. Vandamálið er að þessar fréttaveitur eru ekki lengur hlutlausir aðilar eins og þegar þær voru stofnaðar, heldur allar komnar í eigu einkaaðila með ákveðin markmið í huga. 80% erlendra frétta koma frá PR fyrirtækjum Peter Phillips fjölmiðla- og stjórnmálafræðiprófessor við Sonoma háskóla í Kaliforníu og teymi hans hafa rannsakað samsetningu frétta og niðurstaða þeirra er að 80 prósent af öllum fréttum koma frá almannatengslafyrirtækjum sem vinna fyrir stórfyrirtæki, ríkisstjórnir, hernaðar- og leyniþjónustur og hina ofurríku sem sitja árlega í Davos og ræða framtíð mannkynsins. Þetta kemur fram í grein hans: Að selja heimsvaldastefnu, stríð og kapítalisma: Almannatengsl og áróðursfyrirtæki þjóna auðvaldinu, þ.e.a.s. tækniræðisauðvaldsstjórninni. Samkvæmt Peter Phillips „stendur heimurinn á okkar tímum frammi fyrir áróðurs-, hernaðar-, iðnaðar- og fjölmiðlaheimsveldi svo öflugu og flóknu, að sannleikurinn um alþjóðaviðburði er falinn hjá meirihluta fréttaveitna, upplýsingum hagrætt eða sleppt með öllu.“ Þetta var árið 2017. Einhliða áróður Stærstu fréttastöðvarnar flytja ekki lengur hlutlausar fréttir, heldur einhliða áróður með ákveðið markmið í huga. Sannleikanum er hagrætt til að leiða athygli almennings frá því sem raunverulega er að gerast, mótrök markvisst þögguð niður og lítið gert úr þeim sem tala gegn hinni einu viðurkenndu skoðun. Til að mynda hengdi RÚV alltaf orðið „fordæmalaus“ í hvert sinn sem þeir fjölluðu um innrás Rússa í Úkraínu, eins og til að gefa í skyn að við á Vesturlöndum höfum aldrei nokkurn tímann ráðist inn í önnur lönd. Sem er náttúrulega algjört bull. Til að kasta ryki í augu almennings er allt sem stangast á við hin samþykktu orðræðu kallað falsupplýsingar. Þessar þrjár stærstu fréttaveitur AP, AFP og Reuters hafa í mörg ár verið sjálfskipaðir „hliðverðir sannleikans“, sía út óæskilegar fréttir og margfalda áróður þegar svo ber undir. Trúverðuga fréttaframtakið Árið 2019 ákvað BBC að bæta um betur og stofna Trúverðuga fréttaframtakið eða Trusted News Initiative í félagi við aðrar stórar fréttaveitur og tæknirisa. Opinbera markmiðið var að „standa vörð um lýðræðislegar kosningar og spyrna gegn falsupplýsingum sem ógna lífi fólks.“ Aðalfélagar í samtökunum eru auk BBC, AP, AFP, CBC/Radio-Canada, European Broadcasting Union (EBU), Facebook, Financial Times, First Draft, Google, The Hindu, The Nation Media Group, Meta Microsoft, Reuters, Reuters Institute for the Study of Journalism, Twitter (nafninu var breytt í X til að losna undan þessum samningum), The Wall Street Journal og The Washington Post. Félagar láta hvern annan vita af „hættulegum“ upplýsingum til að minnka líkurnar á að þeir óafvitandi birti þær. Á lokuðum spjallvettvangi geta fréttamenn ráðfært sig við aðra innan samtakanna, auk árlegra ráðstefna til hnykkja enn frekar á stefnunni. Með öðrum orðum er þetta ritskoðun á heimsmælikvarða og þannig hefur þeim tekist að þagga niður vísindalega gagnrýni. Alvöru vísindamenn vita að vísindi byggjast á því að spyrja nýrra spurninga og halda áfram að leita að nýjum niðurstöðum. Vísindi sem ekki eru í endurskoðun staðna og með þeim staðnar samfélagið og afleiðingin er fáfræði og hnignun. Eitt helsta markmið framtaksins var að yfirtaka umræðuna um bóluefni og mála í jákvæðara ljósi, sérstaklega áður en Covid bóluefnin yrðu kynnt til leiks. Það tókst svo sannarlega þegar bóluefnin urðu „bjargvættur mannkynsins gagnvart kórónavírusnum“. Þess ber geta að fyrirtækið Pfizer styrkir marga fréttatíma á stóru miðlunum og hefur því bein áhrif á hvað þar kemur fram. Það er ekki lengur hægt að leita sannleikans með Google því þar birtist einungis það sem er samþykkt af Trúverðugu fréttaveitunni. Íslenskir fjölmiðlar fá sem sagt allt erlent efni frá fréttaveitum þar sem 80% koma beint frá PR fyrirtækjum eða svokölluðum hugsanaveitum, Think tanks, í eigu auðjöfra. Það er því ekki skrítið að fréttatímarnir beri keim af því. Blaðamenn fá ekki lengur að sinna hlutverki sínu, að veita yfirvöldum aðhald og vekja athygli almennings á því sem er raunverulega að gerast í heiminum, heldur er vinna þeirra fólgin í að þýða orðrétt fréttatilkynningar frá aðilum sem hafa ekki hagsmuni mannkynsins í huga. Það er kominn tími til að við förum að sjá í gegnum þetta. Höfundur er rithöfundur og skipar 2. sæti Lýðræðisflokksins í Reykjavík norður.
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Erum við að byggja orlofsbúðir fyrir útsendara skipulagðra glæpasamtaka hér á landi? Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun Skautaíþróttir í Reykjavík í dauðafæri - kýlum á stækkun Skautahallarinnar Bjarni Helgason skrifar
Skoðun Erum við að byggja orlofsbúðir fyrir útsendara skipulagðra glæpasamtaka hér á landi? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Kjósum breytingar og jákvæðni í þágu almennings og samfélags Valdimar Breiðfjörð Birgisson skrifar
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Erum við að byggja orlofsbúðir fyrir útsendara skipulagðra glæpasamtaka hér á landi? Davíð Bergmann Skoðun