Grátur í norðri: Norræna þversögnin endurómar í röddum íslenskra innflytjendakvenna Telma Velez skrifar 6. desember 2023 09:01 Á Íslandi, landi sem er þekkt fyrir skuldbindingu sína við mannréttindi og framsækna félagsmálastefnu, er ákveðin þversögn áhyggjuefni. Þrátt fyrir skuldbindingu þjóðarinnar til jafnréttis kynjanna er viðvarandi áskorun yfirvofandi - kynbundið ofbeldi gagnvart innflytjendakonum. #Metoo-hreyfingin á árunum 2017-2018 afhjúpaði átakanlegar sögur af ofbeldi gegn innflytjendakonum og varpaði ljósi á kerfisbundin vandamál sem stuðla að varnarleysi þeirra. Sögur sem birtar voru í Kjarnanum afhjúpuðu ofbeldi af hendi náins maka og atvinnubundið ofbeldi en einnigstofnanabundið ofbeldi, skaðlegar staðalímyndir og skort á fjölmenningarlæsi, sem leiddi til nýrrar upplifunar innflytjendakvenna sem fórnarlömb innan réttarkerfisins. Sögurnar varpa einnig ljósi á víxlverkun kynbundins ofbeldis við kynþátt og þjóðerni. Það ögrar þeirri hugmynd að mikið kynjajafnrétti jafngildi samfélagi án aðgreiningar og öryggi fyrir alla, sem skapar þversögn. Norræna þversögnin, hugtak sem oft er tengt við Danmörku, Finnland, Ísland, Noreg og Svíþjóð, lætur í ljós efasemdir um það hvernig framsækin félagsmálastefna samræmist óviðunandi hárri tíðni kynbundins ofbeldis. Ísland, þrátt fyrir mikið kynjajafnrétti, glímir við þessa sömu ráðgátu, sem ögrar þeirri forsendu að félagslega réttlátt umhverfi skili sér sjálfkrafa í öryggi kvenna. Kjarninn í þeirri skuldbindingu Íslands að berjast gegn kynbundnu ofbeldi er fullgilding Istanbúlsamningsins frá 2018. Þessi yfirgripsmikli alþjóðasáttmáli gerir grein fyrir ýmsum ráðstöfunum, þ. á m. lagabreytingum, til að koma í veg fyrir ofbeldi, vernda þolendur og lögsækja gerendur. Hins vegar er gríðarlegt verk enn óunnið þegar kemur að það innleiða ákvæði samningsins , sérstaklega hvað varðar þær einstöku áskoranir sem innflytjendakonur standa frammi fyrir. Í 20. grein Istanbúlsamningsins er lögð áhersla á mikilvægi aðgengilegrar og viðeigandi stuðningsþjónustu fyrir þolendur ofbeldis, með áherslu á sérstakar þarfir viðkvæmra hópa, þar á meðal innflytjendakvenna. Ísland glímir hins vegar við áskoranir þegar kemur að innleiðingu þessara ákvæða vegna skorts á fjármagni og mannafla. Slíkur skortur er sérstaklega áberandi í geð- og heilbrigðisþjónustu þar sem nú þegar langir biðlistar jukust verulega eftir #metoo. Á meðan Ísland vinnur að því að standa við skuldbindingar sínar um að útrýma kynbundnu ofbeldi er brýnt að skoða núverandi þjónustu á gagnrýninn hátt. Árangursleysi við að ná að fullu fram markmiðum Istanbúlsamningsins kallar á endurmat á áætlunum og samstilltu átaki til að komast að rótum norrænu þversagnarinnar. Í samfélagi sem leggur metnað sinn á jafnrétti þurfa fyrirheit um öryggi og velferð að ná til allra kvenna, óháð uppruna þeirra. Ísland stendur á tímamótum og viðbrögðin munu móta frásögnina um framfarir og réttlæti fyrir alla. Höfundur stundar rannsóknir á Menntavísindasviði við Háskóla Íslands. Greinin er birt í tengslum við 16 daga átak gegn kynbundnu ofbeldi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein 16 daga átak gegn kynbundnu ofbeldi Innflytjendamál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Halla Hrund - ein af okkur Hjálmar Gíslason Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Að sameina frekar en sundra Fríða Björk Ingvarsdóttir Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir Skoðun Halldór 18.05.2024 Halldór Í hjarta sínu græn, en varla í reynd Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Tímabær orð Unnar Arndísardóttur um afstæði barneigna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í hjarta sínu græn, en varla í reynd Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Halla Hrund - ein af okkur Hjálmar Gíslason skrifar Skoðun Að sameina frekar en sundra Fríða Björk Ingvarsdóttir skrifar Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Sjá meira
Á Íslandi, landi sem er þekkt fyrir skuldbindingu sína við mannréttindi og framsækna félagsmálastefnu, er ákveðin þversögn áhyggjuefni. Þrátt fyrir skuldbindingu þjóðarinnar til jafnréttis kynjanna er viðvarandi áskorun yfirvofandi - kynbundið ofbeldi gagnvart innflytjendakonum. #Metoo-hreyfingin á árunum 2017-2018 afhjúpaði átakanlegar sögur af ofbeldi gegn innflytjendakonum og varpaði ljósi á kerfisbundin vandamál sem stuðla að varnarleysi þeirra. Sögur sem birtar voru í Kjarnanum afhjúpuðu ofbeldi af hendi náins maka og atvinnubundið ofbeldi en einnigstofnanabundið ofbeldi, skaðlegar staðalímyndir og skort á fjölmenningarlæsi, sem leiddi til nýrrar upplifunar innflytjendakvenna sem fórnarlömb innan réttarkerfisins. Sögurnar varpa einnig ljósi á víxlverkun kynbundins ofbeldis við kynþátt og þjóðerni. Það ögrar þeirri hugmynd að mikið kynjajafnrétti jafngildi samfélagi án aðgreiningar og öryggi fyrir alla, sem skapar þversögn. Norræna þversögnin, hugtak sem oft er tengt við Danmörku, Finnland, Ísland, Noreg og Svíþjóð, lætur í ljós efasemdir um það hvernig framsækin félagsmálastefna samræmist óviðunandi hárri tíðni kynbundins ofbeldis. Ísland, þrátt fyrir mikið kynjajafnrétti, glímir við þessa sömu ráðgátu, sem ögrar þeirri forsendu að félagslega réttlátt umhverfi skili sér sjálfkrafa í öryggi kvenna. Kjarninn í þeirri skuldbindingu Íslands að berjast gegn kynbundnu ofbeldi er fullgilding Istanbúlsamningsins frá 2018. Þessi yfirgripsmikli alþjóðasáttmáli gerir grein fyrir ýmsum ráðstöfunum, þ. á m. lagabreytingum, til að koma í veg fyrir ofbeldi, vernda þolendur og lögsækja gerendur. Hins vegar er gríðarlegt verk enn óunnið þegar kemur að það innleiða ákvæði samningsins , sérstaklega hvað varðar þær einstöku áskoranir sem innflytjendakonur standa frammi fyrir. Í 20. grein Istanbúlsamningsins er lögð áhersla á mikilvægi aðgengilegrar og viðeigandi stuðningsþjónustu fyrir þolendur ofbeldis, með áherslu á sérstakar þarfir viðkvæmra hópa, þar á meðal innflytjendakvenna. Ísland glímir hins vegar við áskoranir þegar kemur að innleiðingu þessara ákvæða vegna skorts á fjármagni og mannafla. Slíkur skortur er sérstaklega áberandi í geð- og heilbrigðisþjónustu þar sem nú þegar langir biðlistar jukust verulega eftir #metoo. Á meðan Ísland vinnur að því að standa við skuldbindingar sínar um að útrýma kynbundnu ofbeldi er brýnt að skoða núverandi þjónustu á gagnrýninn hátt. Árangursleysi við að ná að fullu fram markmiðum Istanbúlsamningsins kallar á endurmat á áætlunum og samstilltu átaki til að komast að rótum norrænu þversagnarinnar. Í samfélagi sem leggur metnað sinn á jafnrétti þurfa fyrirheit um öryggi og velferð að ná til allra kvenna, óháð uppruna þeirra. Ísland stendur á tímamótum og viðbrögðin munu móta frásögnina um framfarir og réttlæti fyrir alla. Höfundur stundar rannsóknir á Menntavísindasviði við Háskóla Íslands. Greinin er birt í tengslum við 16 daga átak gegn kynbundnu ofbeldi.
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun