Okkur blæðir hjúkrunarfræðingum Guðlaug Ásta Gunnarsdóttir skrifar 2. desember 2023 08:00 Það eru rúm níu ár frá því ég útskrifaðist sem hjúkrunarfræðingur. Ég hef misst af jólum, áramótum, íþróttamótum og allskyns viðburðum sem flesta langar til að upplifa með sínum nánustu. Ég elska vinnuna mína en ein lítil mistök í starfi geta auðveldlega rústað lífum annarra og mínu eigin. Fyrir þetta fæ ég laun sem geta tæpleg framfleytt mér og börnunum mínum þrátt fyrir að ég sé í 100% vaktavinnu. Hvað um það, öllum er sama ekki satt? Síðastliðið vor upplifði ég í fyrsta skipti að vinna undir kjarasamning sem ég sjálf tók þátt í að samþykkja, þó það sé einungis stuttur samningur sem rennur út næsta vor. Forsendur fyrir því að samþykkja þennan samning var að með honum fylgdi verkáætlun þar sem átti að vinna að ýmsum mikilvægum atriðum fram að næsta samningi, það verður fróðlegt að sjá hvernig það fer. Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga sendi út viðhorfskönnun til alla starfandi hjúkrunarfræðinga í byrjun haustsins. Niðurstöðurnar eru alveg í takt við mína upplifun. Þrír af hverjum fjórum hjúkrunarfræðingum eru ánægðir í starfi en á sama tíma hafa rúm 64% hjúkrunarfræðinga alvarlega íhugað að hætta í starfi síðustu tvö árin. Ástæðurnar fyrir því eru helst tvær, álag og launakjör. Framboð og eftirspurn? Vilji fólks almennt er að geta fengið heilbrigðisþjónustu þegar þess gerist þörf. Það er eins og búið sé að kippa úr sambandi lögmáli framboðs og eftirspurnar þegar kemur að hjúkrunarfræðingum. Reglulega er talað um að fjölga rýmum, reisa húsnæði fyrir sjúkrastofnanir og byggja hjúkrunarheimili, aldrei fylgir sögunni hver á að vinna þarna. Eftirspurnin eftir hjúkrunarfræðingum er gríðarleg, framboðið er mun minna. Miðað við hagfræðilögmálið þá ætti verðið á okkur að hækka en þvert á móti erum við að leita í önnur störf. Af hverju? Því vinnuumhverfið er óviðunandi. Álagið er gríðarlegt. Ofan á það getum við gert eitthvað annað við líf okkar og fengið betri laun. Þegar hjúkrunarfræðingur hættir þá verður vinnuumhverfið verra fyrir hina, álagið verður meira og þjónustan versnar. Í niðurstöðum könnunarinnar sem ég vísaði í áðan kemur í ljós að tæplega 80% hjúkrunarfræðinga í vaktavinnu hafa áhyggjur af því að lenda í alvarlegu atviki í vinnunni. Tökum dæmi. Ég er búin að vinna allar mínar vaktir og dauðþreytt eftir því, samt er ég beðin um að vinna aukalega og vinna lengur því enginn annar getur komið í minn stað. Ég veit að enginn annar getur komið, ef ég mæti ekki þá mun samstarfsfólk mitt finna fyrir enn meira álagi. Álagið er mikið, þreytan bætist ofan á það, við þekkjum flest hvernig við erum í kollinum þegar við vinnum of lengi og skyndilega á sér stað atvik sem eyðileggur líf allra sem að því koma. Markmið kjarabaráttu hjúkrunarfræðinga er að fá laun á við sambærilegar háskólamenntaðar stéttir, útrýma kynbundnum launamun og að fá laun í samræmi við ábyrgð starfsins. Það er nefnilega þannig að sem hjúkrunarfræðingur þá vinn ég hvenær sem er sólarhringsins alla daga ársins. Þetta er ótrúlega spennandi, skemmtilegt og fjölbreytt starf. Fjölmargir hjúkrunarfræðingar sem hafa þegar leitað í önnur störf hafa sagt að þeir væru til í að koma til baka ef vinnuumhverfið og kjörin væru ásættanleg. Þetta mun kosta Ég fylltist von, eins og svo oft áður, þegar ég sá samstöðuna sem myndaðist í Kvennaverkfallinu í lok október. Auðvitað stigu fram raddir um að jafnrétti væri náð og hjúkrunarfræðingar væru með góð laun ef þeir myndu vinna miklu meira en aðrir. Bæði forsætisráðherra og ráðherra vinnumarkaðarins settu markmiðið á að ná fullu jafnrétti árið 2030. Það er ánægjulegt að það sé komið ártal. Það væri óskandi að umræðan um heilbrigðismál hætti tímabundið að snúast um framkvæmdir og snerist um það sem er raunverulega aðkallandi sem er fyrst og fremst mannauðurinn, vinnuumhverfið og launin. Okkur blæðir hjúkrunarfræðingum. Það er augljóst hvað þarf að gerast, það þarf bara að gera það. Fólk vill góða heilbrigðisþjónustu og þar vill Ísland vera á heimsmælikvarða. Ef við ætlum að koma í veg fyrir frekari hnignun heilbrigðiskerfisins þá mun það kosta. Þetta er bara spurning um forgangsröðun, hvar viljum við Íslendingar leggja áherslurnar? Höfundur er hjúkrunarfræðingur og situr í stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Kjaramál Mest lesið Hættur kynhlutleysisins Eiríkur Rögnvaldsson Skoðun Ljúgandi málpípa sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Sex liða áætlun til að koma á jafnvægi í húsnæðismálunum. Gunnar Einarsson Skoðun Tvö hundruð milljarða afsláttur VG Inga Lind Karlsdóttir Skoðun Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding Skoðun Fjórar brýnar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd Björn B. Björnsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Fiskeldi og Vestfirðir Runólfur Ágústsson Skoðun Ekkert bús í búðir! Jódís Skúladóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sex liða áætlun til að koma á jafnvægi í húsnæðismálunum. Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Ljúgandi málpípa sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Hættur kynhlutleysisins Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Ólögleg áfengissala Ari Jónsson skrifar Skoðun Áhugaverðar ákvarðanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Gerræði ráðherranna Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Með lygina að vopni Páll Hermannsson skrifar Skoðun Leyfið til að drepa langreyði - óforsvaranleg ákvörðun Micah Garen skrifar Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir skrifar Skoðun UNICEF skóli Laugardals við Kirkjuteig Tryggvi Scehving Thorsteinsson skrifar Skoðun Leggðu rafskútunni vel í Kópavogi Bergur Þorri Benjamínsson skrifar Skoðun Fjórar brýnar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Ekkert bús í búðir! Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Fiskeldi og Vestfirðir Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Tvö hundruð milljarða afsláttur VG Inga Lind Karlsdóttir skrifar Skoðun Bætt þjónusta og minni kostnaður, er hægt að biðja um það betra? Hrefna Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Fyrirsjáanleiki til framtíðar Guðrún Halla Finnsdóttir,Valur Ægisson skrifar Skoðun Láglaunaþrælar, Samsæriskenning Guðmunda G. G. skrifar Skoðun Húmor í kennslu: Við hlustum, skiljum og munum betur Sveinn Waage skrifar Skoðun Vika einmanaleikans Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Vald og þátttaka eða valdtaka? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Röng ákvörðun ráðherra Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Hvalirnir, hafið og við Edda Elísabet Magnúsdóttir skrifar Skoðun Íslenska ríkið braut á börnum en axlar enga ábyrgð Freyr Rögnvaldsson skrifar Skoðun Á að hundsa öll viðvörunarljós? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvað kostaði Krýsuvík? Davíð Arnar Stefánsson skrifar Skoðun Endurvekjum skikkjuna strax! Samúel Karl Ólason skrifar Skoðun Allt það helsta með einum smelli Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding skrifar Skoðun Orkuskipti í forgang Ingibjörg Álfrós Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Það eru rúm níu ár frá því ég útskrifaðist sem hjúkrunarfræðingur. Ég hef misst af jólum, áramótum, íþróttamótum og allskyns viðburðum sem flesta langar til að upplifa með sínum nánustu. Ég elska vinnuna mína en ein lítil mistök í starfi geta auðveldlega rústað lífum annarra og mínu eigin. Fyrir þetta fæ ég laun sem geta tæpleg framfleytt mér og börnunum mínum þrátt fyrir að ég sé í 100% vaktavinnu. Hvað um það, öllum er sama ekki satt? Síðastliðið vor upplifði ég í fyrsta skipti að vinna undir kjarasamning sem ég sjálf tók þátt í að samþykkja, þó það sé einungis stuttur samningur sem rennur út næsta vor. Forsendur fyrir því að samþykkja þennan samning var að með honum fylgdi verkáætlun þar sem átti að vinna að ýmsum mikilvægum atriðum fram að næsta samningi, það verður fróðlegt að sjá hvernig það fer. Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga sendi út viðhorfskönnun til alla starfandi hjúkrunarfræðinga í byrjun haustsins. Niðurstöðurnar eru alveg í takt við mína upplifun. Þrír af hverjum fjórum hjúkrunarfræðingum eru ánægðir í starfi en á sama tíma hafa rúm 64% hjúkrunarfræðinga alvarlega íhugað að hætta í starfi síðustu tvö árin. Ástæðurnar fyrir því eru helst tvær, álag og launakjör. Framboð og eftirspurn? Vilji fólks almennt er að geta fengið heilbrigðisþjónustu þegar þess gerist þörf. Það er eins og búið sé að kippa úr sambandi lögmáli framboðs og eftirspurnar þegar kemur að hjúkrunarfræðingum. Reglulega er talað um að fjölga rýmum, reisa húsnæði fyrir sjúkrastofnanir og byggja hjúkrunarheimili, aldrei fylgir sögunni hver á að vinna þarna. Eftirspurnin eftir hjúkrunarfræðingum er gríðarleg, framboðið er mun minna. Miðað við hagfræðilögmálið þá ætti verðið á okkur að hækka en þvert á móti erum við að leita í önnur störf. Af hverju? Því vinnuumhverfið er óviðunandi. Álagið er gríðarlegt. Ofan á það getum við gert eitthvað annað við líf okkar og fengið betri laun. Þegar hjúkrunarfræðingur hættir þá verður vinnuumhverfið verra fyrir hina, álagið verður meira og þjónustan versnar. Í niðurstöðum könnunarinnar sem ég vísaði í áðan kemur í ljós að tæplega 80% hjúkrunarfræðinga í vaktavinnu hafa áhyggjur af því að lenda í alvarlegu atviki í vinnunni. Tökum dæmi. Ég er búin að vinna allar mínar vaktir og dauðþreytt eftir því, samt er ég beðin um að vinna aukalega og vinna lengur því enginn annar getur komið í minn stað. Ég veit að enginn annar getur komið, ef ég mæti ekki þá mun samstarfsfólk mitt finna fyrir enn meira álagi. Álagið er mikið, þreytan bætist ofan á það, við þekkjum flest hvernig við erum í kollinum þegar við vinnum of lengi og skyndilega á sér stað atvik sem eyðileggur líf allra sem að því koma. Markmið kjarabaráttu hjúkrunarfræðinga er að fá laun á við sambærilegar háskólamenntaðar stéttir, útrýma kynbundnum launamun og að fá laun í samræmi við ábyrgð starfsins. Það er nefnilega þannig að sem hjúkrunarfræðingur þá vinn ég hvenær sem er sólarhringsins alla daga ársins. Þetta er ótrúlega spennandi, skemmtilegt og fjölbreytt starf. Fjölmargir hjúkrunarfræðingar sem hafa þegar leitað í önnur störf hafa sagt að þeir væru til í að koma til baka ef vinnuumhverfið og kjörin væru ásættanleg. Þetta mun kosta Ég fylltist von, eins og svo oft áður, þegar ég sá samstöðuna sem myndaðist í Kvennaverkfallinu í lok október. Auðvitað stigu fram raddir um að jafnrétti væri náð og hjúkrunarfræðingar væru með góð laun ef þeir myndu vinna miklu meira en aðrir. Bæði forsætisráðherra og ráðherra vinnumarkaðarins settu markmiðið á að ná fullu jafnrétti árið 2030. Það er ánægjulegt að það sé komið ártal. Það væri óskandi að umræðan um heilbrigðismál hætti tímabundið að snúast um framkvæmdir og snerist um það sem er raunverulega aðkallandi sem er fyrst og fremst mannauðurinn, vinnuumhverfið og launin. Okkur blæðir hjúkrunarfræðingum. Það er augljóst hvað þarf að gerast, það þarf bara að gera það. Fólk vill góða heilbrigðisþjónustu og þar vill Ísland vera á heimsmælikvarða. Ef við ætlum að koma í veg fyrir frekari hnignun heilbrigðiskerfisins þá mun það kosta. Þetta er bara spurning um forgangsröðun, hvar viljum við Íslendingar leggja áherslurnar? Höfundur er hjúkrunarfræðingur og situr í stjórn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun