Stelpur, hafið þið heyrt um LSD? Þorgerður M Þorbjarnardóttir skrifar 20. mars 2023 12:01 Svo hljóðaði spurning sem gamalgróinn jeppamaður spurði mig og samstarfskonu mína þegar ég vann við landvörslu á norðaustur-hálendi íslands árið 2021. Það kom á okkur fát enda kom spurningin eins og þruma úr heiðskýru lofti og órætt hvert hann var að fara með þetta. Sem betur fer ítrekaði hann spurninguna áður en við náðum að svara og hélt áfram. „Lang Stærsti Draumurinn”, það voru uppi hugmyndir hér að virkja jökulsá á fjöllum og búa til risastórt uppistöðulón á norðaustur hálendinu eins og það leggur sig og búa þannig til kynstrin öll af raforku til að lokka hingað frekari stóriðju. Þessa skilgreiningu LSD hafði ég ekki heyrt um áður en hugmyndin hljómar fáránlega. Svo fáránlega að við fórum að skellihlæja. Svæðið er stórkostlegt í hráleika sínum og þangað streyma ferðamenn allstaðar að úr heiminum. Svæðið hefur svo mikla sérstöðu á heimsvísu að geimfarar NASA heimsækja svæðið á hverju ári til að prufa ýmsan búnað sem þarf að virka í köldum, basískum eyðimörkum í geimnum. Það kemur upp svipuð tilfinning þegar ég hugsa um alla þá vindorkukosti sem eru í deiglunni um þessar mundir. Þar vegur sérstaklega þungt Klausturselsvirkjun í sveitarfélaginu Múlaþing sem fyrirtækið Zephyr sækist eftir að reisa á Fljórsdalsheiði. Áformuð mannvirki eru af þvílíkri stærðargráðu að þau minna á LSD. Fyrirhugað er að reisa 70 - 100 risamöstur. Hvert mastur 250 m hátt, á hæð við 3 Hallgrímskirkjur. Veltið því fyrir ykkur hvað eitt slíkt mastur er þungt. Hvert er burðarþol veganna núna? Það liggur í augum uppi að það þyrfti að byggja aðliggjandi veg að hverju einasta mastri. Ekki bara einhvern veg, heldur veg sem ber þessi þyngsli. Virkjanasvæðið yrði alls 41 ferkílómetri en til viðmiðunar er manngert lón Kárahnjúkavirkjunar 57 ferkílómetrar. Aðrir slæmir fylgifiskar Klausturselsvirkjunar eru hljóð- og ljósmengun, sjónmengun, og plastmengun en landvernd hefur tekið saman þessa áhættuþætti í umsögn sinni. Fljótsdalsheiði er lítt snortið heiðarland með viðkvæmt vatnasvið og vistkerfi sem eru mikilvæg fyrir fuglastofna og eru einnig búsvæði hreindýra. Ætlum við virkilega að svara þeirri orkuþörf sem fylgir orkuskiptunum með því að sækja í þessi bjargráð? Íslendingar framleiða nú þegar meiri orku á mann en nokkur önnur þjóð sem við berum okkur saman við, og þessi orkuöflun hefur þegar krafist mikilla fórna á náttúrverðmætum. Samkvæmt skýrslu Dasgupta sem Breska fjármálaráðuneytið gaf út hefur á heimsvísu, milli áranna 1992 og 2014 framleiðsluverðmæti TVÖFALDAST á MANN. Á meðan mannkynið óx um 13% Á sama tíma töpuðum við 40% náttúrulegra verðmæta á mann. Þessi verðmæti eru hvergi í fjármálaskýrslum eða tekin fram í vergri landsframleiðslu. Ætla Íslendingar að halda eyrinum en kasta krónunni með því að sækja aðföngin áfram í náttúruna með tilheyrandi raski á náttúrulegum ferlum í stað þess að sækja þau í framleiðsluverðmætin sem við eigum nú þegar. Við getum bætt nýtingu, breytt framleiðsluháttum og sett sjálf orkuskiptin í algjöran forgang. Landvernd beitir sér gegn því að náttúran eigi enn einusinni að borga brúsann. Við höfum sett fram orkuskiptahermi og sviðsmyndir sem sýna að Íslendingar hafa val um hvernig við forgangsröðum. Ég hvet ykkur til þess að skrifa undir áskorun Landverndar til Zephyr og Múlaþings um að falla frá áformunum um Kalusturselsvirkjun. Undirskriftarlistann má finna hér. Einnig vil ég benda áfrekari upplýsingar varðandi orkuskipti sem við getum verið stolt af. Höfundur er stjórnarmeðlimur hjá Landvernd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umhverfismál Orkumál Mest lesið Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson Skoðun Hæstvirtur forsætisráðherra Opið bréf til Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar Kári Stefánsson Skoðun Stýrivextir verða að lækka Fjóla Einarsdóttir Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving Skoðun Hver er hún þessi drusla? Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson Skoðun Börn eða bissness Bryndís Jónsdóttir Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson Skoðun Skoðun Skoðun Hver er hún þessi drusla? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Börn eða bissness Bryndís Jónsdóttir skrifar Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Stýrivextir verða að lækka Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving skrifar Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Höfðu algerlega rétt fyrir sér Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki Pétur Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Minnkandi ábati stýrivaxta á verðbólgu Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Tímabært að stokka spilin og gefa upp á nýtt Maarten Haijer skrifar Skoðun Cut The Crap! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvað finnst þér? Bryndís Víglundsdóttir skrifar Skoðun Víðátta og margbreytni hins sjötta skilningarvits Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar kennarinn verður dómari Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tíminn vinnur ekki með þeim Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frestun á afgreiðslu Samgönguáætlunar er fagnaðarefni Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Blekking goðsagna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í sambandi við Suðurnesin Steinunn Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun 466 milljarðir í vasa norskra eldisrisa Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Opið bréf til ráðherra Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Flestir barðir til bana með steini eða skotnir í tætlur með haglabyssu Ole Anton Bieltvedt skrifar Sjá meira
Svo hljóðaði spurning sem gamalgróinn jeppamaður spurði mig og samstarfskonu mína þegar ég vann við landvörslu á norðaustur-hálendi íslands árið 2021. Það kom á okkur fát enda kom spurningin eins og þruma úr heiðskýru lofti og órætt hvert hann var að fara með þetta. Sem betur fer ítrekaði hann spurninguna áður en við náðum að svara og hélt áfram. „Lang Stærsti Draumurinn”, það voru uppi hugmyndir hér að virkja jökulsá á fjöllum og búa til risastórt uppistöðulón á norðaustur hálendinu eins og það leggur sig og búa þannig til kynstrin öll af raforku til að lokka hingað frekari stóriðju. Þessa skilgreiningu LSD hafði ég ekki heyrt um áður en hugmyndin hljómar fáránlega. Svo fáránlega að við fórum að skellihlæja. Svæðið er stórkostlegt í hráleika sínum og þangað streyma ferðamenn allstaðar að úr heiminum. Svæðið hefur svo mikla sérstöðu á heimsvísu að geimfarar NASA heimsækja svæðið á hverju ári til að prufa ýmsan búnað sem þarf að virka í köldum, basískum eyðimörkum í geimnum. Það kemur upp svipuð tilfinning þegar ég hugsa um alla þá vindorkukosti sem eru í deiglunni um þessar mundir. Þar vegur sérstaklega þungt Klausturselsvirkjun í sveitarfélaginu Múlaþing sem fyrirtækið Zephyr sækist eftir að reisa á Fljórsdalsheiði. Áformuð mannvirki eru af þvílíkri stærðargráðu að þau minna á LSD. Fyrirhugað er að reisa 70 - 100 risamöstur. Hvert mastur 250 m hátt, á hæð við 3 Hallgrímskirkjur. Veltið því fyrir ykkur hvað eitt slíkt mastur er þungt. Hvert er burðarþol veganna núna? Það liggur í augum uppi að það þyrfti að byggja aðliggjandi veg að hverju einasta mastri. Ekki bara einhvern veg, heldur veg sem ber þessi þyngsli. Virkjanasvæðið yrði alls 41 ferkílómetri en til viðmiðunar er manngert lón Kárahnjúkavirkjunar 57 ferkílómetrar. Aðrir slæmir fylgifiskar Klausturselsvirkjunar eru hljóð- og ljósmengun, sjónmengun, og plastmengun en landvernd hefur tekið saman þessa áhættuþætti í umsögn sinni. Fljótsdalsheiði er lítt snortið heiðarland með viðkvæmt vatnasvið og vistkerfi sem eru mikilvæg fyrir fuglastofna og eru einnig búsvæði hreindýra. Ætlum við virkilega að svara þeirri orkuþörf sem fylgir orkuskiptunum með því að sækja í þessi bjargráð? Íslendingar framleiða nú þegar meiri orku á mann en nokkur önnur þjóð sem við berum okkur saman við, og þessi orkuöflun hefur þegar krafist mikilla fórna á náttúrverðmætum. Samkvæmt skýrslu Dasgupta sem Breska fjármálaráðuneytið gaf út hefur á heimsvísu, milli áranna 1992 og 2014 framleiðsluverðmæti TVÖFALDAST á MANN. Á meðan mannkynið óx um 13% Á sama tíma töpuðum við 40% náttúrulegra verðmæta á mann. Þessi verðmæti eru hvergi í fjármálaskýrslum eða tekin fram í vergri landsframleiðslu. Ætla Íslendingar að halda eyrinum en kasta krónunni með því að sækja aðföngin áfram í náttúruna með tilheyrandi raski á náttúrulegum ferlum í stað þess að sækja þau í framleiðsluverðmætin sem við eigum nú þegar. Við getum bætt nýtingu, breytt framleiðsluháttum og sett sjálf orkuskiptin í algjöran forgang. Landvernd beitir sér gegn því að náttúran eigi enn einusinni að borga brúsann. Við höfum sett fram orkuskiptahermi og sviðsmyndir sem sýna að Íslendingar hafa val um hvernig við forgangsröðum. Ég hvet ykkur til þess að skrifa undir áskorun Landverndar til Zephyr og Múlaþings um að falla frá áformunum um Kalusturselsvirkjun. Undirskriftarlistann má finna hér. Einnig vil ég benda áfrekari upplýsingar varðandi orkuskipti sem við getum verið stolt af. Höfundur er stjórnarmeðlimur hjá Landvernd.
Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Flestir barðir til bana með steini eða skotnir í tætlur með haglabyssu Ole Anton Bieltvedt skrifar
Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun