Innlent

Þurfi dra­stískar að­gerðir til að mengunar­dauðs­föll fari niður fyrir fimm fyrir 2029

Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar
Andrés Ingi Jónsson þingmaður Pírata hefur kallað eftir fundi hjá umhverfis- og samgöngunefnd Alþingis vegna málsins.
Andrés Ingi Jónsson þingmaður Pírata hefur kallað eftir fundi hjá umhverfis- og samgöngunefnd Alþingis vegna málsins. Vísir/Vilhelm

Þingmaður Pírata hefur kallað eftir fundi í umhverfis- og samgöngunefnd Alþingis vegna mikillar loftmengunar á fyrstu dögum ársins. Hann segir um að ræða lýðheilsumál sem stjórnvöld hafi ekki brugðist við af nógu mikilli hörku.

Síðdegis á fimmtudag fór styrkur köfnunardíoxíðs, sem stafar frá útblæstri bíla, í átjánda sinn á þessu ári yfir klukkustundarheilsuverndarmörk. Samkvæmt reglugerð umhverfisráðuneytisins má slíkt aðeins gerast átján sinnum á heilu ári og því ljóst að mörkin verði þverbrotin árið 2023.

Hjalti Már Björnsson yfirlæknir á bráðamóttöku lýsti því að mun fleiri fái hjartaáfall og heilablóðfall í mikilli loftmengun og áætlað er að sextíu látist vegna mengunar ár hvert hér á landi. Hann kallaði eftir róttækum aðgerðum til að stemma stigu við þetta, eins og ókeypis almenningssamsgöngum og takmörkun umferðar á ákveðnum hluta bílaflotans.

„Þessi ótímabæru dauðsföll, það eru ekki bara læknar sem tala um þau heldur stjórnvöld sjálf. Við erum með fimm ára gamla stefnu varðandi loftgæði þar sem segir að áttatíu manns deyi ótímabærum dauða vegna lofmengunar. Í þeirri stefnu segir að það eigi að fækka þeim dauðsföllum úr áttatíu niður í færri en fimm fyrir árið 2029,“ segir Andrés Ingi Jónsson, þingmaður Pírata.

Ekki nógu „djúsí“ aðgerðir

Fara þurfi yfir það í umhverfis- og samgöngunefnd nákvæmlega hvaða aðgerðir sé búið að grípa til, til að minnka loftmengun. Bæði ríki og sveitarfélög þurfi að bregðast við þessari þróun. 

„Þar munar mest, eins og við sjáum á síðustu dögum, um umferðina í þéttbýlinu og í aðgerðaáætlun stjórnvalda varðandi loftgæði vantar allar djúsí aðgerðir til að taka á of mikilli umferð, sérstaklega umferð einkabíla,“ segir Andrés. 

„Það þarf að kallast á við metnaðarfyllri aðgerðir til að auðvelda fólki að ferðast með öðrum hætti: Styrkja almenningssamgöngur og bæta vetrarþjónustu þannig að fólk geti hjólað og gengið miklu meira.“

Stóralvarlegt lýðheilsumál

Hjalti Már nefndi í þessu samhengi að jafnvel ætti að takmarka umferð ákveðins hluta bílaflotans. Réttur almennings til að anda að sér hreinu lofti sé sterkari en réttur fólks til að keyra bíl.

„Þetta er orðið svo stórt vandamál og hefur vaxið á síðustu árum, meðal annars vegna sinnuleysi stjórnvalda. Við ættum að líta yfir breitt svið aðgerða. Við þurfum að hjálpa fólki og hvetja það til að leggja einkabílnum. En svo þarf að skoða harðari úrræði. Ein hugmynd er að setja einhvers konar reglur um það hversu mikið af bílum megi vera á götunni hverju sinni,“ segir Andrés. 

„En svo er hægt að grípa til aðgerða eins og að draga úr umferðarhraða og það sjáum við í löndunum í kringum okkur. Þegar koma gráir dagar, þar sem mengunarmörk eru of há, má hraði ökutækja ekki fara yfir ákveðin mörk.“

Málið sé orðið grafalvarlegt.

„Við hljótum að skoða allt með opnum huga því þetta er orðið stóralvarlegt lýðheilsumál.“

Skítapillur Brynjars óviðeigandi

Brynjar Níelsson, fyrrverandi þingmaður og aðstoðarmaður Jóns Gunnarssonar dómsmálaráðherra, vakti athygli í gær fyrir pistil á Facebook þar sem hann sagði bara fræga fólkið geta lifað bíllausum lífstíl. Einkabíllinn, að hans mati, sé mesta frelsismál alþýðumanna frá upphafi. Gera má ráð fyrir að tilefni pistilsins séu ummæli Gísla Marteins Baldurssonar, dagskrárgerðarmanns, um að lítið mál sé að lifa án bíls ef fólk forgangsraðar, þó Gísli sé aldrei nefndur á nafn í umræddum pistli.

Andrés segist skilja afstöðu Brynjars, enda oft erfitt að komast leiðar sinnar án einkabíls, en skítapillur sem geri lítið úr vandræðum fólks óþarfar.

„Það þarf auðvitað að gera heilmargt til að auðvelda fólki að skilja við einkabílinn. Það er búið að hanna, ekki bara allt borgarlandið heldur allt samfélagið, út frá því að fólk sé á eigin bíl. Það er rosa mikil aðgerð að vinda ofan af þeirri vitleysu en það þarf að gera af miklu meira afli,“ segir hann. 

„Einfaldar aðgerðir eins og að byggja upp miklu þéttara net hjólastíga geta verið ótrúlega hagkvæmar þegar kemur að því að hjálpa fólki að draga úr mengun með því að færa sig úr bílnum í eitthvað annað. En fólk sem er að gera lítið úr þeim vanda sem er svo augljóslega fyrir framan augun okkar í dag það mætti fara að hugsa sinn gang af því við erum að tala um líf og heilsu fólks. Einhverjar skítapillur gegn Gísla Marteini, mér finnst Brynjar bara mega sleppa því frekar en að gera lítið úr vandræðum fólks í þessu ástandi.“


Tengdar fréttir

Fleiri fá heilablóðfall og hjartaáfall í menguninni

Fleiri frá heilablóðfall og hjartaáfall í mikilli loftmengun líkt og verið hefur í borginni að sögn yfirlæknis á bráðamóttöku. Hann segir stjórnvöld þurfa að grípa inn í. Áætlað er að um sextíu manns látist á hverju ári á Íslandi vegna mengunar.

Mögulega viðvarandi mengun í borginni

Loftmengun var mikil í frosti og hægviðri í höfuðborginni í dag. Spáð er svipuðu veðri áfram og því vara borgaryfirvöld við því að mengunin gæti orðið viðvarandi. Hvetja yfirvöld almenning til þess að draga úr notkun einkabílsins á meðan.

Óður til sprengjugleðinnar

Seltjarnarnesbær stóð ekki fyrir flugeldasýningu á Valhúsahæð þetta árið en í tilkynningu til bæjarbúa kom fram að öryggis- og umhverfissjónarmið hefðu vegið þungt. Ákvörðunin var svo sem í samræmi við afstöðu Umhverfisstofnunar sem beindi því vinsamlega til landsmanna fyrir jól að finna sér umhverfisvænni áramótahefðir, til dæmis að öskra árið burt. 



Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur.

Fleiri fréttir

Sjá meira


×