Óttast að missa unga og ferska lækna annað vegna mikils álags Fanndís Birna Logadóttir skrifar 4. ágúst 2022 21:01 Margrét Ólafía Tómasdóttir, formaður Félags íslenskra heimilislækna Vísir/Einar Skortur er á heimilislæknum víða á landinu og er viðbúið að staðan versni. Fjöldi lækna er á leið á eftirlaun og sérnámslæknar ná ekki að fylla í skarðið jafn hratt. Formaður félags íslenskra heimilislækna óttast að aukið álag fæli yngra fólk frá starfinu þar sem þeir upplifi strax kulnun. Þörf sé á heildrænni endurskoðun í kerfinu öllu þar sem ljóst sé að sami vandi leynist víða. Mannekla hefur verið viðvarandi innan heilbrigðiskerfisins lengi en formaður Læknafélags Íslands varaði á dögunum við neyðarástandi vegna skorts á læknum, þar á meðal heimilislæknum. Framkvæmdastjórar lækninga hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og Heilbrigðisstofnun Norðurlands tóku undir þær áhyggjur í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag og sögðu skort á nánast öllum starfsstöðum. Þannig er sömuleiðis staðan víðar. „Það er svona dálítil lægð í mönnun hjá okkur sem að fólk er farið að finna fyrir í rauninni út um allt land. Það hefur verið í langan tíma dálítið slæm staða úti á landi og núna í Reykjavík líka,“ segir Margrét Ólafía Tómasdóttir, formaður Félags íslenskra heimilislækna, um stöðu mála. Kristján Jónsson Samkvæmt upplýsingum frá Evrópusambandinu frá árinu 2019 voru langflestir heimilislæknar á hvern íbúa í Portúgal, eða 283 á hverja hundrað þúsund. Fleiri lönd voru með yfir hundrað lækna á hverja hundrað þúsund íbúa, til að mynda Holland, Austurríki, Frakkland og Finnland. Á hinum enda skalans var staðan verst í Póllandi þar sem aðeins 42 læknar voru starfandi á hverja hundrað þúsund íbúa. Þá var staðan lítt skárri á Íslandi þar sem þeir eru aðeins sextíu á hverja hundrað þúsund og eru meðal þeirra fæstu í Evrópu. Kristján Jónsson Vandinn hér á landi er ekki nýr af nálinni en Margrét bendir á að margir heimilislæknar séu ýmist að nálgast eða komnir á eftirlaunaaldur. „Við erum náttúrulega ekkert mjög stór hópur til að byrja með, félagsmenn í Félagi íslenskra heimilislækna eru um 220 og það eru svona 160 til 170 sérfræðingar starfandi á landsvísu, þannig það að 30 eða 40 séu að komast á aldur svona á þessu bili er ansi stór partur af okkar hópi,“ segir Margrét. Margir finni fyrir kulnun Undanfarin ár hafi verið brugðist við því með því að efla sérnám og hefur það gengið vel en í haust verða rúmlega níutíu sérnámslæknar í heimilislækningum. „Ef okkur tekst að halda sérnáminu vinsælu og fólki í starfi á heilsugæslunni þá sjáum við fram á að vandamálið gæti leyst á næstu fimm til tíu árum. Það er hins vegar þannig að álagið er svo mikið að við finnum þreytumerki á sérnámslæknunum okkar,“ segir Kolbrún. Samkvæmt könnun sem að Félag íslenskra heimilislækna framkvæmdi fyrr á árinu hafði um þriðjungur sérnámslækna, sem og sérfræðinga, upplifað kulnunareinkenni oft eða mjög oft á síðustu tólf mánuðum. Kristján Jónsson Sé litið til staðsetningar upplifðu sérnámslæknar og sérfræðingar á landsbyggðinni oftar fyrir kulnunareinkennum heldur en þeir á höfuðborgarsvæðinu. Innan einkageirans höfðu til samanburðar 55 prósent sjaldan eða aldrei fundið fyrir kulnunareinkennum. Kristján Jónsson „Það er það sem er stærsta vandamálið núna og helsta áhyggjuefnið er auðvitað að með þessu aukna álagi að þá missum við út þá sem eru ungir og ferskir og eru að mennta sig í að verða heimilislæknar, af því að álagið verði einfaldlega of mikið og þeir fælist frá og fari í eitthvað annað,“ segir Kolbrún. Vandinn einskorðist þó ekki við heimilislækna en til að mynda hefur ítrekað verið bent á vanda bráðamóttökunnar. Í þeim tilvikum hafi þó lausnin verið að beina fólki á heilsugæslurnar, sem gangi ekki lengur. Þá þurfi yfirvöld að hjálpa til, meðal annars með því að styrkja sérnámið, og endurskoða kerfið í heild sinni. „Ég held að það þurfi einhvern veginn að taka á hlutunum heildrænt, endurskoða hvað eigi að fara fram í grunnheilbrigðisþjónustu og hvað eigi að fara fram á öðrum stigum, og reyna að styðja við og efla þau grunnstig sem eru að skila mestu varðandi lífsgæði fólks,“ segir Margrét. Og koma þá í veg fyrir vítahring? „Nákvæmlega.“ Heilbrigðismál Heilsugæsla Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Fleiri fréttir Ástþór sannfærður um að verða sjöundi forsetinn Refsing fyrir að nauðga stjúpdóttur æskuvinar þyngd Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Hjúkrunarfræðingurinn ekki laus allra mála enn Trúnaðarsamtöl við forsætisráðherra lykilatriði Sprakk úr hlátri „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Með hundruð sjálfboðaliða í liði sínu Samskiptaleysi meðal lögreglumanna olli því að fólk var sektað Verði ekki meðvirk frekar en Ólafur Ragnar Rifjaði upp þegar forsetinn bjargaði landinu Skemmdarvargar á eftir útilistaverkum eftir Einar Jónsson Krafturinn í gosinu gæti aukist verulega haldi kvikusöfnun áfram Þrettánda nafnið bætist við Fimm af tólf skiluðu einungis rafrænum meðmælum Gylfi leiðir samhæfingu vegna Grindavíkur María Sigrún látin fara úr Kveik Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Forsetaefni streymdu í Hörpu Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Rekin vinalega á brott en vonast til að fá að vera áfram „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Sjá meira
Mannekla hefur verið viðvarandi innan heilbrigðiskerfisins lengi en formaður Læknafélags Íslands varaði á dögunum við neyðarástandi vegna skorts á læknum, þar á meðal heimilislæknum. Framkvæmdastjórar lækninga hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og Heilbrigðisstofnun Norðurlands tóku undir þær áhyggjur í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag og sögðu skort á nánast öllum starfsstöðum. Þannig er sömuleiðis staðan víðar. „Það er svona dálítil lægð í mönnun hjá okkur sem að fólk er farið að finna fyrir í rauninni út um allt land. Það hefur verið í langan tíma dálítið slæm staða úti á landi og núna í Reykjavík líka,“ segir Margrét Ólafía Tómasdóttir, formaður Félags íslenskra heimilislækna, um stöðu mála. Kristján Jónsson Samkvæmt upplýsingum frá Evrópusambandinu frá árinu 2019 voru langflestir heimilislæknar á hvern íbúa í Portúgal, eða 283 á hverja hundrað þúsund. Fleiri lönd voru með yfir hundrað lækna á hverja hundrað þúsund íbúa, til að mynda Holland, Austurríki, Frakkland og Finnland. Á hinum enda skalans var staðan verst í Póllandi þar sem aðeins 42 læknar voru starfandi á hverja hundrað þúsund íbúa. Þá var staðan lítt skárri á Íslandi þar sem þeir eru aðeins sextíu á hverja hundrað þúsund og eru meðal þeirra fæstu í Evrópu. Kristján Jónsson Vandinn hér á landi er ekki nýr af nálinni en Margrét bendir á að margir heimilislæknar séu ýmist að nálgast eða komnir á eftirlaunaaldur. „Við erum náttúrulega ekkert mjög stór hópur til að byrja með, félagsmenn í Félagi íslenskra heimilislækna eru um 220 og það eru svona 160 til 170 sérfræðingar starfandi á landsvísu, þannig það að 30 eða 40 séu að komast á aldur svona á þessu bili er ansi stór partur af okkar hópi,“ segir Margrét. Margir finni fyrir kulnun Undanfarin ár hafi verið brugðist við því með því að efla sérnám og hefur það gengið vel en í haust verða rúmlega níutíu sérnámslæknar í heimilislækningum. „Ef okkur tekst að halda sérnáminu vinsælu og fólki í starfi á heilsugæslunni þá sjáum við fram á að vandamálið gæti leyst á næstu fimm til tíu árum. Það er hins vegar þannig að álagið er svo mikið að við finnum þreytumerki á sérnámslæknunum okkar,“ segir Kolbrún. Samkvæmt könnun sem að Félag íslenskra heimilislækna framkvæmdi fyrr á árinu hafði um þriðjungur sérnámslækna, sem og sérfræðinga, upplifað kulnunareinkenni oft eða mjög oft á síðustu tólf mánuðum. Kristján Jónsson Sé litið til staðsetningar upplifðu sérnámslæknar og sérfræðingar á landsbyggðinni oftar fyrir kulnunareinkennum heldur en þeir á höfuðborgarsvæðinu. Innan einkageirans höfðu til samanburðar 55 prósent sjaldan eða aldrei fundið fyrir kulnunareinkennum. Kristján Jónsson „Það er það sem er stærsta vandamálið núna og helsta áhyggjuefnið er auðvitað að með þessu aukna álagi að þá missum við út þá sem eru ungir og ferskir og eru að mennta sig í að verða heimilislæknar, af því að álagið verði einfaldlega of mikið og þeir fælist frá og fari í eitthvað annað,“ segir Kolbrún. Vandinn einskorðist þó ekki við heimilislækna en til að mynda hefur ítrekað verið bent á vanda bráðamóttökunnar. Í þeim tilvikum hafi þó lausnin verið að beina fólki á heilsugæslurnar, sem gangi ekki lengur. Þá þurfi yfirvöld að hjálpa til, meðal annars með því að styrkja sérnámið, og endurskoða kerfið í heild sinni. „Ég held að það þurfi einhvern veginn að taka á hlutunum heildrænt, endurskoða hvað eigi að fara fram í grunnheilbrigðisþjónustu og hvað eigi að fara fram á öðrum stigum, og reyna að styðja við og efla þau grunnstig sem eru að skila mestu varðandi lífsgæði fólks,“ segir Margrét. Og koma þá í veg fyrir vítahring? „Nákvæmlega.“
Heilbrigðismál Heilsugæsla Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Fleiri fréttir Ástþór sannfærður um að verða sjöundi forsetinn Refsing fyrir að nauðga stjúpdóttur æskuvinar þyngd Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Hjúkrunarfræðingurinn ekki laus allra mála enn Trúnaðarsamtöl við forsætisráðherra lykilatriði Sprakk úr hlátri „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Með hundruð sjálfboðaliða í liði sínu Samskiptaleysi meðal lögreglumanna olli því að fólk var sektað Verði ekki meðvirk frekar en Ólafur Ragnar Rifjaði upp þegar forsetinn bjargaði landinu Skemmdarvargar á eftir útilistaverkum eftir Einar Jónsson Krafturinn í gosinu gæti aukist verulega haldi kvikusöfnun áfram Þrettánda nafnið bætist við Fimm af tólf skiluðu einungis rafrænum meðmælum Gylfi leiðir samhæfingu vegna Grindavíkur María Sigrún látin fara úr Kveik Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Forsetaefni streymdu í Hörpu Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Rekin vinalega á brott en vonast til að fá að vera áfram „Þessi ákvörðun var ekki tekin í Valhöll“ „Óskiljanlegt að menn skuli leggjast svona lágt“ Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Sjá meira