Gagnsæi og heiðurslistamenn Brynjar Níelsson skrifar 26. apríl 2021 15:26 Ég hef stundum fjallað um þá tilhneigingu vinstri manna að stofna félög með göfug markmið í pólitískum tilgangi. Mörg þeirra eiga það sammerkt að tala helst niður land og þjóð og skaða með því hagsmuni okkar allra. Svo sem ekki ólíkt mörgum kjörnum fulltrúum á vinstri vængnum sem helst tala fyrir hagsmunum annarra en Íslendinga og þeirra sem búa og starfa hér á landi. Skýrasta birtingamyndin nú um stundir um félag af þessu tagi er Íslandsdeild Transparency International sem kallar sig Gagnsæi. Það félag hefur verið óþreytandi að segja heiminum frá því að við séum spilltari en aðrir þótt öllum sé ljóst sem kynna sér málin að svo er ekki. Nú hefur stjórn þessa gagnmerka félags sent frá sér harðorða ályktun um óeðlilega framgöngu Samherja sem hún telur vera í langvarandi stríðsrekstri gegn samfélaginu í krafti arð vegna sérstaks aðgangs sem félagið hefur að nýtingu auðlinda þjóðarinnar. Hér er öllu snúið á haus og þessi ályktun segir okkur það að stjórn Gagnsæis er á allt annarri vegferð en að berjast gegn spillingu. Áður en lengra er haldið er nauðsynlegt að rifja upp fyrir stjórnarmeðlimum Gagnsæis, og kannski mörgum öðrum, stríð Samherja og Seðlabankans og stríðsreksturinn almennt. Allir viðrast vera búnir að gleyma sögunni og staðreyndum málsins. Sneypuför. Þetta „stríð“ hófst með því að Seðlabankinn óð inn i fyrirtækið með lögregluvaldi í mars 2012 og hóf rannsókn á meintum brotum Samherja. Virðist sem grundvöllur hennar hafi verið samsæriskenningar frá fréttamönnum Ríkisútvarpsins, sem hafa ekki reynst hingað til traustir uppljóstrarar. Til að gera langa sögu stutta reyndist þetta vera sneypuför hin mesta samkvæmt niðurstöðu dómstóla og umboðsmanns Alþingis. Eftir stendur að þetta misheppnaða ferðalag olli verulegu fjárhagstjóni fyrir Samherja, auk þess sem átökin sköðuðu mjög ímynd félagsins að ósekju. Mér dettur ekki í hug að halda því fram að þessi málsmeðferð hafi verið knúin áfram af illum hug starfsmanna Seðlabankans. Mér er nær að halda að starfsmönnum bankans hafi verið falið meðferð opinbers valds sem þeir höfðu hvorki reynslu né þekkingu til að höndla. Það hafi leitt til ótal mistaka í málsmeðferðinni með tilheyrandi tjóni fyrir þá sem fyrir verða. Aðgangur að dómstólum Embættismenn ríkisins eru oft ekki í öfundsverðu hlutverki. Þeim er falið vandasamt og mikilvægt vald og eðli málsins samkvæmt eru ekki allir sáttir. Það er vegið að þeim með ósanngjörnum hætti og þeim oftast ómögulegt að verjast. Slík aðför er einna algengust hjá þjóðkjörnum fulltrúum, eins og fjölmörg dæmi eru um. Eftir að hafa setið á þingi í átta ár og átt mikil samskipti við embættismenn er það mín upplifun að þeir séu almennt mjög öflugir, vandaðir og með góða þekkingu. En eins og öllum í vandasömum störfum getur þeim orðið á. Mikilvægt er engu að síður að þeir beri ábyrgð á störfum sínum og í mínum huga fráleitt að fella ábyrgðina niður eða takmarka sérstaklega í lögum. Opinbert vald er vandmeðfarið og beiting þess getur haft mikil áhrif á líf okkar allra. Þess vegna þarf að fara varlega og gæta meðalhófs. Mikilvægt er að þeir sem fyrir verða og telja að stjórnvöld hafi misfarið með vald geti leitað réttar síns. Það er ein að grundvallarreglum réttarríkisins og afar mikilvæg í baráttu gegn hvers kyns spillingu. Því kemur á óvart að stjórn Gagnsæis, af öllum, telji það stríðsrekstur gegn samfélaginu. Hér gleyma stjórnarmenn alveg tilgangi og markmiðum félagsins og pólitíkin og lýðskrumið nær yfirhöndinni. Allir jafnir fyrir lögum Stjórn Gagnsæis mætti hafa það í huga að Samherjamenn byrjuðu svo að segja með tvær hendur tómar og kepptu á markaði með aflaheimildir eftir reglum sem ríkisvaldið, sem fer með yfirráð allra auðlinda landsins, setti. Menn sem hafa með dugnaði og áræðni byggt upp öflugt alþjóðlegt fyrirtæki sem sannanlega hefur skapað mikil verðmæti fyrir þessa þjóð. Sé hins vegar grunur um að Samherji eða eigendur félagsins hafi farið á svig við eða brotið lög og reglur, eins og margir halda fram, á að rannsaka það og viðkomandi að bera ábyrgð ef rétt reynist. Fegurðin við réttarríkið er að allir eru jafnir fyrir lögunum, hvort sem þeir eru ríkir eða fátækir, stórir eða litlir, frægir sem óþekktir og fallegir eða ófríðir. Ef allir eiga ekki sama rétt þá erum við ekki bara spillt samfélag heldur að hruni komið. Að lokum vil ég segja við poppstjörnur í eldri kantinum, sem hafa áhyggjur af þögn þingmanna um Samherja, að það þarf öflug fyrirtæki, sem geta gert mikil verðmæti úr auðlindum okkar, til að greiða ykkur um hálfa milljón á mánuði í heiðursskyni til æviloka. Höfundur er alþingismaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Brynjar Níelsson Samherjaskjölin Mest lesið Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Ég hef stundum fjallað um þá tilhneigingu vinstri manna að stofna félög með göfug markmið í pólitískum tilgangi. Mörg þeirra eiga það sammerkt að tala helst niður land og þjóð og skaða með því hagsmuni okkar allra. Svo sem ekki ólíkt mörgum kjörnum fulltrúum á vinstri vængnum sem helst tala fyrir hagsmunum annarra en Íslendinga og þeirra sem búa og starfa hér á landi. Skýrasta birtingamyndin nú um stundir um félag af þessu tagi er Íslandsdeild Transparency International sem kallar sig Gagnsæi. Það félag hefur verið óþreytandi að segja heiminum frá því að við séum spilltari en aðrir þótt öllum sé ljóst sem kynna sér málin að svo er ekki. Nú hefur stjórn þessa gagnmerka félags sent frá sér harðorða ályktun um óeðlilega framgöngu Samherja sem hún telur vera í langvarandi stríðsrekstri gegn samfélaginu í krafti arð vegna sérstaks aðgangs sem félagið hefur að nýtingu auðlinda þjóðarinnar. Hér er öllu snúið á haus og þessi ályktun segir okkur það að stjórn Gagnsæis er á allt annarri vegferð en að berjast gegn spillingu. Áður en lengra er haldið er nauðsynlegt að rifja upp fyrir stjórnarmeðlimum Gagnsæis, og kannski mörgum öðrum, stríð Samherja og Seðlabankans og stríðsreksturinn almennt. Allir viðrast vera búnir að gleyma sögunni og staðreyndum málsins. Sneypuför. Þetta „stríð“ hófst með því að Seðlabankinn óð inn i fyrirtækið með lögregluvaldi í mars 2012 og hóf rannsókn á meintum brotum Samherja. Virðist sem grundvöllur hennar hafi verið samsæriskenningar frá fréttamönnum Ríkisútvarpsins, sem hafa ekki reynst hingað til traustir uppljóstrarar. Til að gera langa sögu stutta reyndist þetta vera sneypuför hin mesta samkvæmt niðurstöðu dómstóla og umboðsmanns Alþingis. Eftir stendur að þetta misheppnaða ferðalag olli verulegu fjárhagstjóni fyrir Samherja, auk þess sem átökin sköðuðu mjög ímynd félagsins að ósekju. Mér dettur ekki í hug að halda því fram að þessi málsmeðferð hafi verið knúin áfram af illum hug starfsmanna Seðlabankans. Mér er nær að halda að starfsmönnum bankans hafi verið falið meðferð opinbers valds sem þeir höfðu hvorki reynslu né þekkingu til að höndla. Það hafi leitt til ótal mistaka í málsmeðferðinni með tilheyrandi tjóni fyrir þá sem fyrir verða. Aðgangur að dómstólum Embættismenn ríkisins eru oft ekki í öfundsverðu hlutverki. Þeim er falið vandasamt og mikilvægt vald og eðli málsins samkvæmt eru ekki allir sáttir. Það er vegið að þeim með ósanngjörnum hætti og þeim oftast ómögulegt að verjast. Slík aðför er einna algengust hjá þjóðkjörnum fulltrúum, eins og fjölmörg dæmi eru um. Eftir að hafa setið á þingi í átta ár og átt mikil samskipti við embættismenn er það mín upplifun að þeir séu almennt mjög öflugir, vandaðir og með góða þekkingu. En eins og öllum í vandasömum störfum getur þeim orðið á. Mikilvægt er engu að síður að þeir beri ábyrgð á störfum sínum og í mínum huga fráleitt að fella ábyrgðina niður eða takmarka sérstaklega í lögum. Opinbert vald er vandmeðfarið og beiting þess getur haft mikil áhrif á líf okkar allra. Þess vegna þarf að fara varlega og gæta meðalhófs. Mikilvægt er að þeir sem fyrir verða og telja að stjórnvöld hafi misfarið með vald geti leitað réttar síns. Það er ein að grundvallarreglum réttarríkisins og afar mikilvæg í baráttu gegn hvers kyns spillingu. Því kemur á óvart að stjórn Gagnsæis, af öllum, telji það stríðsrekstur gegn samfélaginu. Hér gleyma stjórnarmenn alveg tilgangi og markmiðum félagsins og pólitíkin og lýðskrumið nær yfirhöndinni. Allir jafnir fyrir lögum Stjórn Gagnsæis mætti hafa það í huga að Samherjamenn byrjuðu svo að segja með tvær hendur tómar og kepptu á markaði með aflaheimildir eftir reglum sem ríkisvaldið, sem fer með yfirráð allra auðlinda landsins, setti. Menn sem hafa með dugnaði og áræðni byggt upp öflugt alþjóðlegt fyrirtæki sem sannanlega hefur skapað mikil verðmæti fyrir þessa þjóð. Sé hins vegar grunur um að Samherji eða eigendur félagsins hafi farið á svig við eða brotið lög og reglur, eins og margir halda fram, á að rannsaka það og viðkomandi að bera ábyrgð ef rétt reynist. Fegurðin við réttarríkið er að allir eru jafnir fyrir lögunum, hvort sem þeir eru ríkir eða fátækir, stórir eða litlir, frægir sem óþekktir og fallegir eða ófríðir. Ef allir eiga ekki sama rétt þá erum við ekki bara spillt samfélag heldur að hruni komið. Að lokum vil ég segja við poppstjörnur í eldri kantinum, sem hafa áhyggjur af þögn þingmanna um Samherja, að það þarf öflug fyrirtæki, sem geta gert mikil verðmæti úr auðlindum okkar, til að greiða ykkur um hálfa milljón á mánuði í heiðursskyni til æviloka. Höfundur er alþingismaður.
Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun