Reykjavík – Stjórnmál umheimsins eru í uppnámi. Ég lýsti því hér fyrir viku hversu komið er fyrir tveim sögufrægum flokkum, bandaríska Repúblikanaflokknum sem situr nú og stendur eins og víðræmdur rasisti, hálfgildingsfasisti og hreint fífl – „stabílt séní“ kallar hann sjálfan sig – býður mönnum sínum og einnig fyrir brezka Íhaldsflokknum sem bíður þess að gera sams konar trúð að forsætisráðherra Bretlands. Við skulum nefna hlutina réttum nöfnum. Skófla heitir skófla eins og kaninn segir.

Eldfjallafegurð

Stuðningsmenn beggja flokka telja öllu óhætt. Repúblikanar segja með réttu að Dow-Jones vísitalan hafi aldrei verið hærri en nú og atvinnuleysi sé með minnsta móti. Sagan sýnir þó að efnahagslífið getur eins og hendi sé veifað tekið allt aðra stefnu ef út af ber. Sama á við um Bretland þar sem íhaldsmenn mæra mikla atvinnu án þess að athuga að vanbúin útganga úr ESB getur valdið miklum usla í bráð og lengd. Menn skyldu varast að mæra fegurð eldfjalla sem eru í þann veginn að gjósa. Bæði löndin hafa fyrir vanrækslu stjórnvalda liðið fyrir dvínandi velferð í dreifðum byggðum og grófa misskiptingu. Hvort tveggja hefur mulið undir misindismenn sem ala á fordómum og úlfúð og svífast einskis.

Panama, Viðreisn og þjóðremba

Vandi stjórnmálanna er ekki bundinn við Bandaríkin og Bretland og ekki heldur við hægri flokka. Skemmdin er víðtækari en svo. Evrópskir jafnaðarflokkar eru nú margir líkt og flokkar frjálslyndra í miklum vanda og fylgi þeirra hefur dalað eftir því. Á sænska þinginu voru flokkarnir lengi fimm og eru nú átta. Á þýzka þinginu voru þeir þrír og eru nú sex. Hér heima voru þingflokkarnir lengi fjórir – fjórflokkurinn! – og eru nú átta. Panama-skjölin klufu Framsókn í tvennt.

Sjálfstæðismenn kipptu sér þó ekki upp við Panama-skjölin, depluðu ekki auga, heldur varð ágreiningur um ESB til að kljúfa flokkinn þegar Evrópusinnar stofnuðu Viðreisn. Nú láta þjóðremblar flokksins ófriðlega. Þeir gera ágreining um orkumál – menn sem hafa áratugum saman sólundað sameignum þjóðarinnar til sjós og lands í hendur glæpamanna sem keyrðu bankana í kaf, útvegsmanna og erlendra orkukaupenda á kostnað réttra eigenda, fólksins í landinu. Fari sem horfir mun Sjálfstæðisflokkurinn skiptast upp í enn smærri og meðfærilegri einingar.

Með kveðju til Tortólu

Sjálfstæðisflokkurinn hefur látið á sjá og hefur koltapað fyrir kommunum í hverju málinu á eftir öðru. Þegar varnarliðið fór úr landi 2006 reyndust sjálfstæðismenn ekki hafa gert neinar ráðstafanir til að tryggja varnir landsins með öðrum hætti. Kommarnir gátu sagt: Þarna sjáið þið, varnarrökin fyrir veru hersins í landinu voru einber fyrirsláttur, þið voruð bara að hugsa um hermangið. Ég segi „kommarnir“ því þannig tala margir sjálfstæðismennn enn um andstæðinga sína.

Sjálfstæðismenn stjórnuðu landinu samfleytt frá 1991 til 2009, fyrst með Framsókn og síðan Samfylkingu. Þeir sögðust einir hafa vald á efnahagsmálum og keyrðu landið lóðbeint í kaf. Það kom í hlut kommanna og AGS að reisa landið við. Í miðju hruni reyndu sjálfstæðismenn að selja Ísland í hendur Rússa til að komast hjá neyðarhjálp frá AGS. Bandamenn Íslands í Nató – og kommarnir! – supu hveljur. Af þeim sjö mönnum sem Rannsóknarnefnd Alþingis taldi hafa sýnt af sér vanrækslu í skilningi laga voru fjórir hátt settir sjálfstæðismenn. Enginn þeirra var þó látinn sæta ábyrgð, öðru nær. Sá þeirra sem keyrði Seðlabankann í kaf heldur áfram að láta ljós sitt skína í Morgunblaðinu, fjármagnaður af útvegsmönnum. Sjálfstæðismenn hafa reitt sig á réttarkerfi sem þeir hafa mannað að miklu leyti sjálfir, refsileysi og fyrningu brota, eins og t.d. þegar álitlegur hluti gjaldeyrisforða Seðlabankans var sendur til Tortólu 6. október 2008 og bankinn komst í þrot.

Mokum út

Steininn tók úr þegar Sjálfstæðisflokkurinn beitti sér af alefli gegn staðfestingu nýrrar stjórnarskrár á Alþingi 2013-2017 til að tryggja eigin hag og útvegsmanna gegn skýrum vilja fólksins í landinu. Til að bregða birtu á málið skulum við skoða tölur frá 2006 því þær voru afhjúpaðar í skýrslu RNA (8. bindi, bls. 164) en hefðu ella farið leynt. Það ár tóku stjórnmálaflokkarnir við 173 mkr. á núvirði bara frá bönkunum og fékk Sjálfstæðisflokkurinn helming fjárins. Fjárhæðin jafngilti þá 2,3 milljónum Bandaríkjadala sem gerir um 2,3 milljarða dala hér heima miðað við fólksfjölda. Sama ár, 2006, nam heildarkostnaður vegna þingkosninga í Bandaríkjunum 2,8 milljörðum dala. Af þessu má ráða að fjármokstur í stjórnmálamenn og flokka hefur verið svipaður á Íslandi og í Bandaríkjunum þar sem auðmenn hafa í allra augsýn tekið völdin af almenningi.

Nauðsyn ber til að nýrri rannsóknarnefnd verði falið að svipta hulunni af stuðningi útvegsmanna og annarra við stjórnmálamenn og flokka og innlögnum á Panama-reikninga stjórnmálamanna. Fjármokstur sem brýtur gegn velsæmi, að ekki sé meira sagt, verður að víkja fyrir mannréttindum og lýðræði.