1.mars – Afmæli bjórsins og gæludýr í Strætó Guðmundur Heiðar Helgason skrifar 1. mars 2018 10:30 Árið 2015 flutti undirritaður til Englands ásamt kærustu sinni til þess að stunda nám. Í kringum stúdentagarðana okkar var hverfispöbb sem við kunnum vel við og fórum reglulega á. Fyrsta kvöldið á pöbbinum þá rákum við Íslendingarnir upp stór augu þegar við sáum tvo hunda ganga inn á staðinn ásamt eigendum sínum. Eigendurnir pöntuðu sér kaldan bjór og fengu sér sæti með hundana við hliðina á sér og enginn gerði athugasemd við það. „Hver í ósköpunum tekur hund með sér á bar?“ hugsaði ég. Hundar ættu að vera geymdir heima hjá sér eða í mesta lagi bundnir við staur fyrir utan pöbbinn! Ég lærði fljótlega að Englendingar voru mikil hundaþjóð. Í hvert skipti sem við fórum í göngu um hverfið eða nutum góða veðursins í almenningsgörðunum þá virtust hundar vera sýnilegir alls staðar. Viðvera hundanna á pöbbinum eða á kaffihúsum vandist hins vegar fljótt og maður hætti hreinlega að taka eftir þeim. Enginn var bitinn, það voru engin læti í dýrunum og enginn virtist kvarta yfir slæmu ofnæmi.Gæludýr í almenningssamgöngum? Í ljósi þess hve Englendingar eru hrifnir af hundum þá mætti búast við því að breskar almenningssamgöngur væru stútfullar af dýrum – raunin er hins vegar önnur. Undirritaður tók lest eða strætó í flest skipti sem ferðast var á milli staða. Yfir þetta ár sem ég bjó í Lundúnum þá varð ég þrisvar sinnum var við hund um borð í almenningsvögnum. Eitt skipti í strætisvagni og tvö skipti um borð í lest. Svipaða sögu er einnig að finna hjá öðrum þjóðum. Samkvæmt finnskri rannsókn sem framkvæmd var árið 2000 kom fram að af þeim 687,000 manns sem notuðu almenningssamgöngur í Helsinki daglega, þá voru einungis 0,13% farþega með gæludýr. Líkleg skýring á þessum litla fjölda er sú að stór hluti íbúa nota almenningssamgöngur til og frá vinnu eða skóla og dýrin eru skilin eftir heima. Töluvert líklegra er því að rekast á hund inn á pöbb heldur en í strætisvagni.Hvað með ofnæmi? Í umræðunni um gæludýr í Strætó hefur mikið borið á ótta við ofnæmi að völdum hunda eða katta. Farþegar með slæmt ofnæmi eru eðlilega smeykir fyrir því að deila vagninum með gæludýrum, en mun hættan á ofnæmisviðbrögðum aukast mikið þegar gæludýr verða leyfð í Strætó? Í fyrrnefndri finnskri rannsókn voru tekin sýni úr sætum lesta og strætisvagna í Helsinki og styrkur ofnæmisvaka mældur. Niðurstöður rannsóknarinnar sýndu að hunda og katta ofnæmisvakar voru til staðar í lestum og strætisvögnum í Helsinki. Styrkur þeirra var hins vegar flokkaður sem lár- eða meðalhár og myndi aðeins kalla fram ofnæmiseinkenni hjá næmum einstaklingum. Styrkur ofnæmisvaka mældist líka minni þegar vagnar voru þrifnir í samanburði við þá vagna sem voru óþrifnir. Rannsakendur bentu einnig á að í ljósi þess hve fá dýr voru um borð í vögnunum í Helsinki og að stór hluti ofnæmisvaka kæmi úr fatnaði gæludýraeigenda, þá myndi bann við gæludýrum aðeins minnka styrk ofnæmisvaka lítillega. Umsögn frá Embætti Landlæknis er á svipuðum nótum: „..þau faglegu rök sem mæla á móti flutningi dýra í almenningssamgöngutækjum sé hætta á ofnæmisviðbrögðum meðal farþega, hræðsla einstaklinga við dýr og svo líkur á biti frá dýrum. Á hinn bóginn séu líkur á ofnæmisviðbrögðum einnig töluverðar af völdum eigenda dýra við samgang við viðkvæma einstaklinga þó dýrin séu ekki til staðar.“ Hvernig mun þetta ganga upp á Íslandi? Flestir farþegar sem nota Strætó til og frá vinnu munu ekki verða varir við dýr um borð þar sem þau verða bönnuð í Strætó á háannatímum. Tilraunaverkefni Strætó fylgir einnig fleiri strangar kröfur sem Umhverfis- og auðlindaráðuneytið setur. Dýr skulu einungis vera í aftari hluta vagnanna. Gæludýr skulu vera í töskum eða lokuðum búrum sem tryggja að dýr geti ekki sloppið út. Búr eiga að vera vel skorðuð og geymd í kjöltu ábyrgðaraðila eða á gólfi við fætur hans. Heimilt verður að ferðast með hund í hálsól eða beisli og stuttum taumi sem er og þeir mega ekki vera í útdraganlegum taumi. Vagnarnir skulu einnig vera þrifnir á hverju kvöldi. „Íslendingar kunna ekkert að ala upp dýr“. „Er þetta brýnasta málið í samgöngum?“ „Hvað með þá sem eru með ofnæmi?“ Þetta eru setningar sem hafa hljómað reglulega þegar rætt er um gæludýr í strætisvögnum. Þrátt fyrir að afnám bjórbannsins og gæludýr í almenningssamgöngum séu ótengd mál, með 29 ár sín á milli, þá má greina sambærilega orðræðu og tortryggni sem gjarnan fylgir breytingum og nýjungum. Við höfum nú þegar leyft gæludýr á veitingastöðum og kaffihúsum og að minni bestu vitund hefur það gengið áfallalaust fyrir sig. Allar líkur eru á að strætóferðir með gæludýrum muni einnig ganga áfallalaust fyrir sig og miðað við reynslu annarra þjóða þá ættu dýr að vera sjaldséðir ferðafélagar í Strætó. Þrátt fyrir tortryggni og hræðslu við lögleiðingu bjórsins á sínum tíma, þá hefur bjórmenningin á Íslandi hefur þróast ótrúlega yfir síðastliðin 29 ár. Mun breytingin 1.mars árið 2018 verða upphafið að breyttri gæludýramenningu? Tíminn mun leiða það í ljós. Gleðilegan bjór- og gæludýradag.Höfundur er upplýsingafulltrúi Strætó. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr. Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Skoðun Auðkenni þarf að passa upp á Eva Valdís Jóhönnudóttir skrifar Skoðun Auðlindir í almannaeigu – Halla Hrund Logadóttir 7. forseti Íslands Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Sjá meira
Árið 2015 flutti undirritaður til Englands ásamt kærustu sinni til þess að stunda nám. Í kringum stúdentagarðana okkar var hverfispöbb sem við kunnum vel við og fórum reglulega á. Fyrsta kvöldið á pöbbinum þá rákum við Íslendingarnir upp stór augu þegar við sáum tvo hunda ganga inn á staðinn ásamt eigendum sínum. Eigendurnir pöntuðu sér kaldan bjór og fengu sér sæti með hundana við hliðina á sér og enginn gerði athugasemd við það. „Hver í ósköpunum tekur hund með sér á bar?“ hugsaði ég. Hundar ættu að vera geymdir heima hjá sér eða í mesta lagi bundnir við staur fyrir utan pöbbinn! Ég lærði fljótlega að Englendingar voru mikil hundaþjóð. Í hvert skipti sem við fórum í göngu um hverfið eða nutum góða veðursins í almenningsgörðunum þá virtust hundar vera sýnilegir alls staðar. Viðvera hundanna á pöbbinum eða á kaffihúsum vandist hins vegar fljótt og maður hætti hreinlega að taka eftir þeim. Enginn var bitinn, það voru engin læti í dýrunum og enginn virtist kvarta yfir slæmu ofnæmi.Gæludýr í almenningssamgöngum? Í ljósi þess hve Englendingar eru hrifnir af hundum þá mætti búast við því að breskar almenningssamgöngur væru stútfullar af dýrum – raunin er hins vegar önnur. Undirritaður tók lest eða strætó í flest skipti sem ferðast var á milli staða. Yfir þetta ár sem ég bjó í Lundúnum þá varð ég þrisvar sinnum var við hund um borð í almenningsvögnum. Eitt skipti í strætisvagni og tvö skipti um borð í lest. Svipaða sögu er einnig að finna hjá öðrum þjóðum. Samkvæmt finnskri rannsókn sem framkvæmd var árið 2000 kom fram að af þeim 687,000 manns sem notuðu almenningssamgöngur í Helsinki daglega, þá voru einungis 0,13% farþega með gæludýr. Líkleg skýring á þessum litla fjölda er sú að stór hluti íbúa nota almenningssamgöngur til og frá vinnu eða skóla og dýrin eru skilin eftir heima. Töluvert líklegra er því að rekast á hund inn á pöbb heldur en í strætisvagni.Hvað með ofnæmi? Í umræðunni um gæludýr í Strætó hefur mikið borið á ótta við ofnæmi að völdum hunda eða katta. Farþegar með slæmt ofnæmi eru eðlilega smeykir fyrir því að deila vagninum með gæludýrum, en mun hættan á ofnæmisviðbrögðum aukast mikið þegar gæludýr verða leyfð í Strætó? Í fyrrnefndri finnskri rannsókn voru tekin sýni úr sætum lesta og strætisvagna í Helsinki og styrkur ofnæmisvaka mældur. Niðurstöður rannsóknarinnar sýndu að hunda og katta ofnæmisvakar voru til staðar í lestum og strætisvögnum í Helsinki. Styrkur þeirra var hins vegar flokkaður sem lár- eða meðalhár og myndi aðeins kalla fram ofnæmiseinkenni hjá næmum einstaklingum. Styrkur ofnæmisvaka mældist líka minni þegar vagnar voru þrifnir í samanburði við þá vagna sem voru óþrifnir. Rannsakendur bentu einnig á að í ljósi þess hve fá dýr voru um borð í vögnunum í Helsinki og að stór hluti ofnæmisvaka kæmi úr fatnaði gæludýraeigenda, þá myndi bann við gæludýrum aðeins minnka styrk ofnæmisvaka lítillega. Umsögn frá Embætti Landlæknis er á svipuðum nótum: „..þau faglegu rök sem mæla á móti flutningi dýra í almenningssamgöngutækjum sé hætta á ofnæmisviðbrögðum meðal farþega, hræðsla einstaklinga við dýr og svo líkur á biti frá dýrum. Á hinn bóginn séu líkur á ofnæmisviðbrögðum einnig töluverðar af völdum eigenda dýra við samgang við viðkvæma einstaklinga þó dýrin séu ekki til staðar.“ Hvernig mun þetta ganga upp á Íslandi? Flestir farþegar sem nota Strætó til og frá vinnu munu ekki verða varir við dýr um borð þar sem þau verða bönnuð í Strætó á háannatímum. Tilraunaverkefni Strætó fylgir einnig fleiri strangar kröfur sem Umhverfis- og auðlindaráðuneytið setur. Dýr skulu einungis vera í aftari hluta vagnanna. Gæludýr skulu vera í töskum eða lokuðum búrum sem tryggja að dýr geti ekki sloppið út. Búr eiga að vera vel skorðuð og geymd í kjöltu ábyrgðaraðila eða á gólfi við fætur hans. Heimilt verður að ferðast með hund í hálsól eða beisli og stuttum taumi sem er og þeir mega ekki vera í útdraganlegum taumi. Vagnarnir skulu einnig vera þrifnir á hverju kvöldi. „Íslendingar kunna ekkert að ala upp dýr“. „Er þetta brýnasta málið í samgöngum?“ „Hvað með þá sem eru með ofnæmi?“ Þetta eru setningar sem hafa hljómað reglulega þegar rætt er um gæludýr í strætisvögnum. Þrátt fyrir að afnám bjórbannsins og gæludýr í almenningssamgöngum séu ótengd mál, með 29 ár sín á milli, þá má greina sambærilega orðræðu og tortryggni sem gjarnan fylgir breytingum og nýjungum. Við höfum nú þegar leyft gæludýr á veitingastöðum og kaffihúsum og að minni bestu vitund hefur það gengið áfallalaust fyrir sig. Allar líkur eru á að strætóferðir með gæludýrum muni einnig ganga áfallalaust fyrir sig og miðað við reynslu annarra þjóða þá ættu dýr að vera sjaldséðir ferðafélagar í Strætó. Þrátt fyrir tortryggni og hræðslu við lögleiðingu bjórsins á sínum tíma, þá hefur bjórmenningin á Íslandi hefur þróast ótrúlega yfir síðastliðin 29 ár. Mun breytingin 1.mars árið 2018 verða upphafið að breyttri gæludýramenningu? Tíminn mun leiða það í ljós. Gleðilegan bjór- og gæludýradag.Höfundur er upplýsingafulltrúi Strætó.
Skoðun Auðlindir í almannaeigu – Halla Hrund Logadóttir 7. forseti Íslands Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar