Líf mitt er ekki tryggt Birna Kristín Ásbjörnsdóttir skrifar 17. apríl 2018 10:34 Árið 2015 greinist ég með geðhvarfasýki. Mig hafði alltaf grunað að þetta væri það sem væri að og það var að vissu leyti ákveðinn léttir að loksins vita af hverju ég upplifði svona slæma daga, óeðlilega hraðar hugsanir, undarlegar tilfinningar, geðhæðir og gífurlega vanlíðan á köflum. En léttirinn sem ég fann innra með mér átti ekki eftir að endast. Þegar ég fór að segja fólki frá þessu, til að útskýra fjarveru frá skóla og annað, voru viðbrögðin misjöfn. Sumir sýndu þessu skilning en aðrir, í ímyndaðri gæsku sinni fóru að segja mér frá fólki sem hefði þennan sjúkdóm og það væri bara “á féló” og þeirra líf væri ömurlegt. Sumir þeirra buðu mér upp á heimasaumaðar kraftaverkalausnir, nýtt mataræði og að ég þyrfti bara að slaka á. Í langflestum skilaboðunum leyndist sá boðskapur, þetta er þér að kenna, þú ert bara ekki nógu dugleg að harka af þér, þú ert að gera eitthvað vitlaust. Á þessum tíma var sjálfsmyndin í molum. Ég fékk lyf sem hjálpuðu en þetta sat eftir í mér og magnaðist í hausnum á mér. Minn eigin heili snerist gegn mér og fór að segja þetta sjálfur, allt sem fólk hafði sagt við mig og gott betur. Það vill enginn vera eins og þú, þú átt aldrei eftir að ná árangri, þú ert óheilbrigð, af hverju ertu svona og þar fram eftir götunum. Það er ekki fyrr en fyrir stuttu að ég leyfði mér að vera reglulega reið yfir öllum þessum röngu skilaboðum sem ég fékk og ég hætti að taka þau inn á mig og leyfði kollinum ekki að taka þátt í þessu lengur. Ég byrjaði að sættast við þessa nýju greiningu sem ég ég hafði fengið, að vera bipolar. Að það sé nú að eilífu stimplað á mig þegar kerfið, stóri bróðir, þarf að ákveða hvað ég er. Ég var búin að sætta mig við þetta ástand, lífið væri stundum í erfiðari kantinum en það gæti líka verið fallegra en orð fá nokkurn tímann lýst. Svo kemur að því að ég tek þau skref að kaupa mér bíl og íbúð, íbúðina með hjálp foreldra því án þeirra hefði það ekki verið hægt. En því fylgir mikil ábyrg og það er annað sem fylgir. Tryggingar. Ég hafði samband við tryggingafyrirtækið sem hafði tryggt mína fjölskyldu um árabil, tryggingafyrirtæki sem hafði reynst okkur vel. Ég fæ þær upplýsingar að ég þurfi bílatryggingu, innbústryggingu og til þeir lækki tryggingarnar þarf ég að fá mér eina eða tvær tryggingar enn. Það blasti auðvitað við að taka líf- og sjúkdómatryggingu. Mér fannst það skynsamlegt þar sem alltaf getur eitthvað komið fyrir og það myndi lækka heildartryggingar umtalsvert. Ég fer í útibúið og sæki um. Blasir þá við mér spurningalisti. Ert þú með einhvern sjúkdóm? Ég svara því hreinskilnislega, já. Því það er ekki hjá því komist að hvert sem þú leitar í mína sjúkrasögu er þessi stimpill. Fyrst ég svara já koma alls konar auka spurningar, hversu mikið þetta hafi áhrif, hafi ég verið lögð inn, hafi ég misst úr vinnu vegna veikinda osfrv. Ég svara því enn og aftur mjög hreinskilnislega að það hafi komið fyrir að ég hafi misst úr vinnu vegna andlegra veikinda en það sé bara dagur og dagur. Enn koma fleiri spurningar sem eiga að ákveða hversu slæm ég er. Draga upp slæma reynslu sem ég verð gjörusvovel að setja niður á pappír. Sem ég geri. Við hliðina á mér er maður sem hafði greinilega orðið fyrir tjóni en talaði litla íslensku og litla ensku og fær pent nei við hverju sem hann segir. Nei og afsakið ég skil þig ekki. Síðan skila ég pappírunum, pínu niðurbrotin að hafa þurft að bera sál mína á einhvern pappír á tryggingastofnun. Dagar líða og ég fæ reikninga fyrir tryggingum. Síðan fæ ég símtal um að þeir þurfi að hafa samband við heilsugæsluna mína og svo muni koma niðurstaða. Ég fann það strax á mér að sú niðurstaða yrði mér ekki hliðholl en ákvað samt að vera bjartsýn. Þeir gætu ekki farið að hafna mér á þeim grundvelli að einhverjum prósentum væri líklegra að ég þyrfti á þessari tryggingu að halda en aðrir. Nei, var á endanum svarið. Ég var miður mín. Af hverju fæ ég ekki líf- og sjúkdómatryggingu? Svarið er að ég þyki í of miklum áhættuhóp til að taka mitt eigið líf eða brotna svo gjörsamlega að ég geti ekki unnið. Hvaða skilaboð sendir það mér? Jú að ég sé eitthvað biluð. Óæskileg. Óheilbrigð. Eins og ef þeir myndu ekki tryggja einhvern ákveðna bílategund af því tölfræðilega lendi þær oftar í slysum. Sem væri algjör vitleysa því hver sem er getur lent í slysi. Ég var bálreið og sár, rétt eins og fjölskylda mín sem ekki grunaði að mér yrði mismunað svona af því ég er með greiningu. Greiningu sem á, undir eðlilegum kringumstæðum, að hjálpa mér að fá rétta þjónustu. Svo fór ég að grennslast meira fyrir um þessi tryggingamál og það er ekki bara bipolar fólk sem ekki fær tryggingu. Þeir tryggja þig ekki ef búinn að fara í meðferð við fíkn, eitthvað sem er eitt skynsamlegasta skrefið sem þú getur tekið ef þú glímir við fíkn. Það er þá allt í lagi að tryggja virka alka, sem auðvitað eiga líka að fá tryggingu, en ekki þá sem hafa verið svo sterkir að þeir fóru í meðferð og jafnvel snerta ekki fíkniefni eftir það. Erum við þá bara einhver olnbogabörn af því við leituðum okkur hjálpar? Af því við ákváðum að leggja traust okkar á heilbrigðiskerfið og þau úrræði sem eru í boði. Er þetta bara í lagi? Í dag þegar tryggingafyrirtæki hringja og lofa mér gull og græna skóga og ég segi þeim að ég sé með geðsjúkdóm er svarið fljótt að koma: Ó afsakið ónæðið, bless bless. Ég hvet alla til að koma með sína sögu undir myllumerkinu #lífmitterekkitryggt Ég vil ekki skilja fjölskyldu og jafnvel komandi niðja mína eftir með ekkert ef ég hverf frá fyrir aldur fram. Eða ef svo illa skyldi verða að ég fengi krabbamein eða slíkt, þá er ég hreinlega ekki tryggð fyrir því. Árið er 2018 og þessi mismunun er ekki í boði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Misskiljum ekki neitt Jón Helgi Björnsson Skoðun Mýtur um veitt og sleppt á laxi Karl Lúðvíksson Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Ráðherra Kári Stefánsson Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Uppalendur bera mikla ábyrgð Fastir pennar Skoðun Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Sjá meira
Árið 2015 greinist ég með geðhvarfasýki. Mig hafði alltaf grunað að þetta væri það sem væri að og það var að vissu leyti ákveðinn léttir að loksins vita af hverju ég upplifði svona slæma daga, óeðlilega hraðar hugsanir, undarlegar tilfinningar, geðhæðir og gífurlega vanlíðan á köflum. En léttirinn sem ég fann innra með mér átti ekki eftir að endast. Þegar ég fór að segja fólki frá þessu, til að útskýra fjarveru frá skóla og annað, voru viðbrögðin misjöfn. Sumir sýndu þessu skilning en aðrir, í ímyndaðri gæsku sinni fóru að segja mér frá fólki sem hefði þennan sjúkdóm og það væri bara “á féló” og þeirra líf væri ömurlegt. Sumir þeirra buðu mér upp á heimasaumaðar kraftaverkalausnir, nýtt mataræði og að ég þyrfti bara að slaka á. Í langflestum skilaboðunum leyndist sá boðskapur, þetta er þér að kenna, þú ert bara ekki nógu dugleg að harka af þér, þú ert að gera eitthvað vitlaust. Á þessum tíma var sjálfsmyndin í molum. Ég fékk lyf sem hjálpuðu en þetta sat eftir í mér og magnaðist í hausnum á mér. Minn eigin heili snerist gegn mér og fór að segja þetta sjálfur, allt sem fólk hafði sagt við mig og gott betur. Það vill enginn vera eins og þú, þú átt aldrei eftir að ná árangri, þú ert óheilbrigð, af hverju ertu svona og þar fram eftir götunum. Það er ekki fyrr en fyrir stuttu að ég leyfði mér að vera reglulega reið yfir öllum þessum röngu skilaboðum sem ég fékk og ég hætti að taka þau inn á mig og leyfði kollinum ekki að taka þátt í þessu lengur. Ég byrjaði að sættast við þessa nýju greiningu sem ég ég hafði fengið, að vera bipolar. Að það sé nú að eilífu stimplað á mig þegar kerfið, stóri bróðir, þarf að ákveða hvað ég er. Ég var búin að sætta mig við þetta ástand, lífið væri stundum í erfiðari kantinum en það gæti líka verið fallegra en orð fá nokkurn tímann lýst. Svo kemur að því að ég tek þau skref að kaupa mér bíl og íbúð, íbúðina með hjálp foreldra því án þeirra hefði það ekki verið hægt. En því fylgir mikil ábyrg og það er annað sem fylgir. Tryggingar. Ég hafði samband við tryggingafyrirtækið sem hafði tryggt mína fjölskyldu um árabil, tryggingafyrirtæki sem hafði reynst okkur vel. Ég fæ þær upplýsingar að ég þurfi bílatryggingu, innbústryggingu og til þeir lækki tryggingarnar þarf ég að fá mér eina eða tvær tryggingar enn. Það blasti auðvitað við að taka líf- og sjúkdómatryggingu. Mér fannst það skynsamlegt þar sem alltaf getur eitthvað komið fyrir og það myndi lækka heildartryggingar umtalsvert. Ég fer í útibúið og sæki um. Blasir þá við mér spurningalisti. Ert þú með einhvern sjúkdóm? Ég svara því hreinskilnislega, já. Því það er ekki hjá því komist að hvert sem þú leitar í mína sjúkrasögu er þessi stimpill. Fyrst ég svara já koma alls konar auka spurningar, hversu mikið þetta hafi áhrif, hafi ég verið lögð inn, hafi ég misst úr vinnu vegna veikinda osfrv. Ég svara því enn og aftur mjög hreinskilnislega að það hafi komið fyrir að ég hafi misst úr vinnu vegna andlegra veikinda en það sé bara dagur og dagur. Enn koma fleiri spurningar sem eiga að ákveða hversu slæm ég er. Draga upp slæma reynslu sem ég verð gjörusvovel að setja niður á pappír. Sem ég geri. Við hliðina á mér er maður sem hafði greinilega orðið fyrir tjóni en talaði litla íslensku og litla ensku og fær pent nei við hverju sem hann segir. Nei og afsakið ég skil þig ekki. Síðan skila ég pappírunum, pínu niðurbrotin að hafa þurft að bera sál mína á einhvern pappír á tryggingastofnun. Dagar líða og ég fæ reikninga fyrir tryggingum. Síðan fæ ég símtal um að þeir þurfi að hafa samband við heilsugæsluna mína og svo muni koma niðurstaða. Ég fann það strax á mér að sú niðurstaða yrði mér ekki hliðholl en ákvað samt að vera bjartsýn. Þeir gætu ekki farið að hafna mér á þeim grundvelli að einhverjum prósentum væri líklegra að ég þyrfti á þessari tryggingu að halda en aðrir. Nei, var á endanum svarið. Ég var miður mín. Af hverju fæ ég ekki líf- og sjúkdómatryggingu? Svarið er að ég þyki í of miklum áhættuhóp til að taka mitt eigið líf eða brotna svo gjörsamlega að ég geti ekki unnið. Hvaða skilaboð sendir það mér? Jú að ég sé eitthvað biluð. Óæskileg. Óheilbrigð. Eins og ef þeir myndu ekki tryggja einhvern ákveðna bílategund af því tölfræðilega lendi þær oftar í slysum. Sem væri algjör vitleysa því hver sem er getur lent í slysi. Ég var bálreið og sár, rétt eins og fjölskylda mín sem ekki grunaði að mér yrði mismunað svona af því ég er með greiningu. Greiningu sem á, undir eðlilegum kringumstæðum, að hjálpa mér að fá rétta þjónustu. Svo fór ég að grennslast meira fyrir um þessi tryggingamál og það er ekki bara bipolar fólk sem ekki fær tryggingu. Þeir tryggja þig ekki ef búinn að fara í meðferð við fíkn, eitthvað sem er eitt skynsamlegasta skrefið sem þú getur tekið ef þú glímir við fíkn. Það er þá allt í lagi að tryggja virka alka, sem auðvitað eiga líka að fá tryggingu, en ekki þá sem hafa verið svo sterkir að þeir fóru í meðferð og jafnvel snerta ekki fíkniefni eftir það. Erum við þá bara einhver olnbogabörn af því við leituðum okkur hjálpar? Af því við ákváðum að leggja traust okkar á heilbrigðiskerfið og þau úrræði sem eru í boði. Er þetta bara í lagi? Í dag þegar tryggingafyrirtæki hringja og lofa mér gull og græna skóga og ég segi þeim að ég sé með geðsjúkdóm er svarið fljótt að koma: Ó afsakið ónæðið, bless bless. Ég hvet alla til að koma með sína sögu undir myllumerkinu #lífmitterekkitryggt Ég vil ekki skilja fjölskyldu og jafnvel komandi niðja mína eftir með ekkert ef ég hverf frá fyrir aldur fram. Eða ef svo illa skyldi verða að ég fengi krabbamein eða slíkt, þá er ég hreinlega ekki tryggð fyrir því. Árið er 2018 og þessi mismunun er ekki í boði.
Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun