Hvernig skal bregðast við nýjum veruleika? Helga Árnadóttir skrifar 8. febrúar 2018 07:00 Ísland er lítið opið hagkerfi með mjög hátt hlutfall nettenginga á hverja 100 íbúa. Líklega er þetta ein mikilvægasta skýringin á því að Ísland er ekki „eyland“ í sama skilningi og áður – Ísland er nú partur af alþjóðlegum hringvegi netheima. Byltingakenndar breytingar á undanförnum árum hafa þau áhrif að nú er hægt að bera saman, í rauntíma, framboð í ferðaþjónustu þvert á landamæri og menningarheima – án þess að standa upp frá tölvunni. Samkeppnin um athygli ferðamanna er mikil en á hinn bóginn er markaðssetning í gegnum samfélagsmiðla á stóran alþjóðlegan markað mun aðgengilegri en áður og skilin á milli einstaklinga og fyrirtækja sem deila og skiptast á vörum sínum á samkeppnismarkaði orðin óljós.Mikilvægt að ná heildaryfirsýn Meðal alþjóðastofnana og einstakra landa hafa viðbrögð við „deilihagkerfinu“ (s.s. Airbnb og Uber) einkennst af „wait and see“ viðhorfi. Á sama tíma og menn fagna nýrri tækni og framþróun á mörgum sviðum í þeim tilgangi að auka hagkvæmni, eykst sjálfsögð krafa um að ná heildaryfirsýn yfir starfsemina. Að sammælst sé um alþjóðlega skilgreiningu á þjónustustarfsemi eins og Airbnb, að hún sé mátuð við gildandi regluverk og það aðlagað eða nýtt mótað og skilvirkni þannig tryggð. Starfsemina þarf að bóka í hið formlega hagkerfi. Slík krafa er ekki síst til komin vegna samfélagslegra þolmarka íbúa hvers svæðis. Þannig hafa borgir og stjórnvöld í sívaxandi mæli verið að bregðast við gjörbreyttu landslagi með því að úthluta takmörkuðum leyfisfjölda á framboðsaðila á einstökum svæðum og/eða dagafjölda í útleigu. Jafnframt hafa lönd gert tilraunir með að innheimta skatt af hinu erlenda fyrirtæki Airbnb, en óljóst er hvaða árangri það hefur skilað.Eigum enn langt í land Samkvæmt lögum hér á landi ber aðilum að skrá eign sína til útleigu hjá sýslumanni. Rúmlega 1.000 einstaklingar hafa nú þegar skráð sig. Samkvæmt þeim úttektum sem gerðar hafa verið hér á landi á umfangi Airbnb má hins vegar gera ráð fyrir að í fyrra hafi um 6.000 gestgjafar boðið fram gistiþjónustu á Airbnb. Fyrrgreind skráning hjá sýslumanni sýnir að enn er langt í land með að hægt sé að ná utan um framboð á gistirými í netheimum. Á sama tíma eru ríki og sveitarfélög að verða af gífurlegum skatttekjum auk þess sem samkeppnisumhverfi hótela og annarra hefðbundinna gististaða er orðið algerlega óásættanlegt. Í árslok 2017 bárust fréttir frá Evrópusambandinu þar sem skýrt er kveðið á um að leigubílafyrirtækið Uber sé ekki lengur skilgreint sem „digital milliliður“ (stafrænn milliliður) með þjónustu milli neytenda og þess sem veitir þjónustuna. Þar með fellur Uber undir hefðbundnar reglugerðir og tilskipanir um fyrirtæki í leigubílaakstri og þarf að lúta lögum og reglum sem gildir um þá starfsemi.Marka þarf rammann Það er íslenskra stjórnvalda og sveitarstjórna að marka rammann hér á landi. Íbúðagistingu vex ásmegin í skjóli úrræðaleysis og ákvörðunarfælni. Markmið og umgjörð er ábótavant. Sveitastjórnarkosningar eru fram undan og ég vænti þess að umræða um skipulagsmál tengd íbúðagistingu og þannig félagslegum þolmörkum íbúanna verði þar ofarlega á dagskrá.Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson Skoðun Halldór 02.08.2025 Halldór Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Fyrsta flokks heilbrigðisþjónustu á Íslandi Lilja Alfreðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Sjá meira
Ísland er lítið opið hagkerfi með mjög hátt hlutfall nettenginga á hverja 100 íbúa. Líklega er þetta ein mikilvægasta skýringin á því að Ísland er ekki „eyland“ í sama skilningi og áður – Ísland er nú partur af alþjóðlegum hringvegi netheima. Byltingakenndar breytingar á undanförnum árum hafa þau áhrif að nú er hægt að bera saman, í rauntíma, framboð í ferðaþjónustu þvert á landamæri og menningarheima – án þess að standa upp frá tölvunni. Samkeppnin um athygli ferðamanna er mikil en á hinn bóginn er markaðssetning í gegnum samfélagsmiðla á stóran alþjóðlegan markað mun aðgengilegri en áður og skilin á milli einstaklinga og fyrirtækja sem deila og skiptast á vörum sínum á samkeppnismarkaði orðin óljós.Mikilvægt að ná heildaryfirsýn Meðal alþjóðastofnana og einstakra landa hafa viðbrögð við „deilihagkerfinu“ (s.s. Airbnb og Uber) einkennst af „wait and see“ viðhorfi. Á sama tíma og menn fagna nýrri tækni og framþróun á mörgum sviðum í þeim tilgangi að auka hagkvæmni, eykst sjálfsögð krafa um að ná heildaryfirsýn yfir starfsemina. Að sammælst sé um alþjóðlega skilgreiningu á þjónustustarfsemi eins og Airbnb, að hún sé mátuð við gildandi regluverk og það aðlagað eða nýtt mótað og skilvirkni þannig tryggð. Starfsemina þarf að bóka í hið formlega hagkerfi. Slík krafa er ekki síst til komin vegna samfélagslegra þolmarka íbúa hvers svæðis. Þannig hafa borgir og stjórnvöld í sívaxandi mæli verið að bregðast við gjörbreyttu landslagi með því að úthluta takmörkuðum leyfisfjölda á framboðsaðila á einstökum svæðum og/eða dagafjölda í útleigu. Jafnframt hafa lönd gert tilraunir með að innheimta skatt af hinu erlenda fyrirtæki Airbnb, en óljóst er hvaða árangri það hefur skilað.Eigum enn langt í land Samkvæmt lögum hér á landi ber aðilum að skrá eign sína til útleigu hjá sýslumanni. Rúmlega 1.000 einstaklingar hafa nú þegar skráð sig. Samkvæmt þeim úttektum sem gerðar hafa verið hér á landi á umfangi Airbnb má hins vegar gera ráð fyrir að í fyrra hafi um 6.000 gestgjafar boðið fram gistiþjónustu á Airbnb. Fyrrgreind skráning hjá sýslumanni sýnir að enn er langt í land með að hægt sé að ná utan um framboð á gistirými í netheimum. Á sama tíma eru ríki og sveitarfélög að verða af gífurlegum skatttekjum auk þess sem samkeppnisumhverfi hótela og annarra hefðbundinna gististaða er orðið algerlega óásættanlegt. Í árslok 2017 bárust fréttir frá Evrópusambandinu þar sem skýrt er kveðið á um að leigubílafyrirtækið Uber sé ekki lengur skilgreint sem „digital milliliður“ (stafrænn milliliður) með þjónustu milli neytenda og þess sem veitir þjónustuna. Þar með fellur Uber undir hefðbundnar reglugerðir og tilskipanir um fyrirtæki í leigubílaakstri og þarf að lúta lögum og reglum sem gildir um þá starfsemi.Marka þarf rammann Það er íslenskra stjórnvalda og sveitarstjórna að marka rammann hér á landi. Íbúðagistingu vex ásmegin í skjóli úrræðaleysis og ákvörðunarfælni. Markmið og umgjörð er ábótavant. Sveitastjórnarkosningar eru fram undan og ég vænti þess að umræða um skipulagsmál tengd íbúðagistingu og þannig félagslegum þolmörkum íbúanna verði þar ofarlega á dagskrá.Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar.
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun