Átján Elísabet Brynjarsdóttir skrifar 10. október 2017 08:15 Í dag er alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn. Markmið dagsins er að vekja athygli á geðheilbrigðismálum og að fræða almenning. Sýnt hefur verið fram á að vitundarvakning og fræðsla getur haft jákvæð áhrif í samfélaginu, allt frá upprætingu fordóma yfir í aukinn vilja einstaklinga til að leita sér aðstoðar. Undanfarið hefur umræða um geðheilbrigðismálefni og geðheilbrigðiskerfið verið í brennideplinum í pólitík og í dag eru einmitt átján dagar í næstu Alþingiskosningar. Talan átján. Sú tala er mjög mikilvæg þegar kemur að málefnum geðheilbrigðiskerfisins. Á flestum heilsugæslum landsins er boðið upp á gjaldfrjálsa sálfræðiþjónustu fyrir börn, þar til þau verða átján. Þá þurfa þau að borga. Aldursbilið 18 til 25 ára er það sem við verðum að beina sjónum okkar að, því það er á þeim aldri sem algengast er að geðsjúkdómar komi fram. Helsta dánarorsök ungra karlmanna á aldrinum 18 til 25 ára eru sjálfsvíg og samkvæmt rannsóknum sem gerðar voru á Íslandi um aldamótin hefur helmingur íslenskra ungmenna á aldrinum 16 til 24 ára hugsað um að enda líf sitt, auk þess sem einn af hverjum tíu þeirra hefur gert eitthvað til að skaða sig. Í þessu samhengi má nefna að sálfræðiþjónusta í háskólum landsins er verulega af skornum skammti. Við Háskóla Íslands starfar til að mynda einn sálfræðingur í hálfu stöðugildi fyrir um það bil 13.000 nemendur. Sálfræðiþjónusta er þar að auki ekki hluti af almannatryggingakerfinu á Íslandi og er því ekki niðurgreidd. Af þeim ástæðum er hætt við því að þetta aldursbil, sem hefur að jafnaði ekki mikið milli handanna, hafi hreinlega ekki tök á að verða sér úti um sálfræðiþjónustu. Átján dagar. Stjórnarsáttmáli fráfarandi ríkisstjórnar setur geðheilbrigðismál í forgang og í gildi er aðgerðaáætlun. Samkvæmt stjórnarsáttmálanum eiga börn og fullorðnir að geta nálgast sálfræðing á fimm af hverjum tíu heilsugæslustöðvum. Sú áætlun hefur ekki staðist en í lok þessa árs verða sálfræðingar á heilsugæslustöðvum, sem sinna átján ára og eldri, þrír talsins á höfuðborgarsvæðinu. Þrátt fyrir þau miklu framfaraskref er hraði umbóta í geðheilbrigðismálefnum ekki nægur, en hann ræðst af því fjármagni sem varið er í málaflokkinn. Enn sem komið er hefur ekki nægilegu fjármagni verið varið í þennan málaflokk og þessi fögru loforð hafa því reynst innantóm. Nú eru átján dagar til stefnu og í tilefni dagsins vil ég sjá tilvonandi alþingismenn sameinast um geðheilbrigði landsins í gjörðum sínum á þingi eftir kosningar. Fjármagnið er til staðar og svo virðist sem viljinn sé það líka. Gerum eitthvað í þessu. Í lokin vil ég hvetja þá sem upplifa erfiðar hugsanir að leita sér aðstoðar. Það er mikilvægt að við ræðum þessar hugsanir og það eru ýmis hjálpleg úrræði í boði. Fyrsti viðkomustaður getur verið heilsugæslan þín. Geðhjálp býður einnig upp á ókeypis ráðgjöf. Þá ber einnig að nefna hjálparsíma Rauða krossins, 1717, og netspjall Rauða krossins þar sem við getum rætt erfiðar hugsanir nafnlaust. Þetta fyrsta skref getur verið erfitt að stíga, en það er engu að síður mikilvægt.Höfundur er hjúkrunarfræðingur og formaður Hugrúnar geðfræðslufélags. X Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy Skoðun Skoðun Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Dæmt um form, ekki efni Hörður Arnarson skrifar Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Um fundarstjórn forseta Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hjálpartæki – fyrir hverja? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Sjá meira
Í dag er alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn. Markmið dagsins er að vekja athygli á geðheilbrigðismálum og að fræða almenning. Sýnt hefur verið fram á að vitundarvakning og fræðsla getur haft jákvæð áhrif í samfélaginu, allt frá upprætingu fordóma yfir í aukinn vilja einstaklinga til að leita sér aðstoðar. Undanfarið hefur umræða um geðheilbrigðismálefni og geðheilbrigðiskerfið verið í brennideplinum í pólitík og í dag eru einmitt átján dagar í næstu Alþingiskosningar. Talan átján. Sú tala er mjög mikilvæg þegar kemur að málefnum geðheilbrigðiskerfisins. Á flestum heilsugæslum landsins er boðið upp á gjaldfrjálsa sálfræðiþjónustu fyrir börn, þar til þau verða átján. Þá þurfa þau að borga. Aldursbilið 18 til 25 ára er það sem við verðum að beina sjónum okkar að, því það er á þeim aldri sem algengast er að geðsjúkdómar komi fram. Helsta dánarorsök ungra karlmanna á aldrinum 18 til 25 ára eru sjálfsvíg og samkvæmt rannsóknum sem gerðar voru á Íslandi um aldamótin hefur helmingur íslenskra ungmenna á aldrinum 16 til 24 ára hugsað um að enda líf sitt, auk þess sem einn af hverjum tíu þeirra hefur gert eitthvað til að skaða sig. Í þessu samhengi má nefna að sálfræðiþjónusta í háskólum landsins er verulega af skornum skammti. Við Háskóla Íslands starfar til að mynda einn sálfræðingur í hálfu stöðugildi fyrir um það bil 13.000 nemendur. Sálfræðiþjónusta er þar að auki ekki hluti af almannatryggingakerfinu á Íslandi og er því ekki niðurgreidd. Af þeim ástæðum er hætt við því að þetta aldursbil, sem hefur að jafnaði ekki mikið milli handanna, hafi hreinlega ekki tök á að verða sér úti um sálfræðiþjónustu. Átján dagar. Stjórnarsáttmáli fráfarandi ríkisstjórnar setur geðheilbrigðismál í forgang og í gildi er aðgerðaáætlun. Samkvæmt stjórnarsáttmálanum eiga börn og fullorðnir að geta nálgast sálfræðing á fimm af hverjum tíu heilsugæslustöðvum. Sú áætlun hefur ekki staðist en í lok þessa árs verða sálfræðingar á heilsugæslustöðvum, sem sinna átján ára og eldri, þrír talsins á höfuðborgarsvæðinu. Þrátt fyrir þau miklu framfaraskref er hraði umbóta í geðheilbrigðismálefnum ekki nægur, en hann ræðst af því fjármagni sem varið er í málaflokkinn. Enn sem komið er hefur ekki nægilegu fjármagni verið varið í þennan málaflokk og þessi fögru loforð hafa því reynst innantóm. Nú eru átján dagar til stefnu og í tilefni dagsins vil ég sjá tilvonandi alþingismenn sameinast um geðheilbrigði landsins í gjörðum sínum á þingi eftir kosningar. Fjármagnið er til staðar og svo virðist sem viljinn sé það líka. Gerum eitthvað í þessu. Í lokin vil ég hvetja þá sem upplifa erfiðar hugsanir að leita sér aðstoðar. Það er mikilvægt að við ræðum þessar hugsanir og það eru ýmis hjálpleg úrræði í boði. Fyrsti viðkomustaður getur verið heilsugæslan þín. Geðhjálp býður einnig upp á ókeypis ráðgjöf. Þá ber einnig að nefna hjálparsíma Rauða krossins, 1717, og netspjall Rauða krossins þar sem við getum rætt erfiðar hugsanir nafnlaust. Þetta fyrsta skref getur verið erfitt að stíga, en það er engu að síður mikilvægt.Höfundur er hjúkrunarfræðingur og formaður Hugrúnar geðfræðslufélags. X
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun