Heilsugæslan á Mars Jóhannes V. Reynisson skrifar 13. desember 2016 07:00 Það er ekkert langt í að fólk geti ferðast til reikistjörnunnar Mars. Og hver veit nema að mannkynið muni setjast þar að í náinni framtíð. En hvað ætla Marsbúar að gera í heilbrigðismálum? Verður ekki að byrja á því að reisa hátæknisjúkrahús um leið og aðra innviði? Svarið er nei. Á Mars verður heilsugæsla. Komum aftur niður á jörðina. Hvað er heilsugæsla og hvar er hún? Er hún í Afríku eða Ameríku? Hvað með okkur? Höfum við hugleitt að notkun okkar á orðinu heilsugæsla sé villandi? Gæsla felur í sér eftirlit. Hvernig skiljum við annars orð eins og barnagæsla, löggæsla eða landhelgisgæsla? Okkur býðst að líta við á heilsugæslunni þegar við finnum fyrir kvilla. Við erum ekki boðuð í skoðun; að heilsa okkar sé könnuð með það fyrir augum að fyrirbyggja það sem síðar getur orðið alvarlegt vandamál.Bíllinn í skoðun Hundruð Íslendinga deyja fyrir aldur fram á hverju ári úr lungnakrabbameini, brjóstakrabbameini, eggjastokkakrabbameini, sortuæxlum, ristils- og endaþarmsmeinum. Margir ná sem betur fer heilsu en ekki fyrr en eftir erfiðar, tímafrekar og kostnaðarsamar meðferðir. Fyrirbyggjandi aðgerðir skila okkur og samfélaginu miklu. Öll erum við meðvituð um ávinninginn af bólusetningum svo dæmi sé tekið. Með þetta fyrir augum er mikilvægt að efla rannsóknir til muna og gera allt sem í okkar valdi stendur til að greina sjúkdóma eins snemma og mögulegt er. Við höfum mikilvæg dæmi um fyrirbyggjandi eftirlit og hversu miklu máli það skiptir. Konur eru boðaðar í krabbameinsskoðun og það hefur áhrif. Því fyrr sem við fáum vísbendingar um veikindi, þeim mun fyrr og betur er hægt að bregðast við. Við getum spurt hvers vegna við förum með bílinn í skoðun á hverju ári. Af hverju engin flugvél fer í loftið fyrr en hún hefur verið skoðuð. Þessir hlutir verða að vera í lagi. Hvað með okkur sjálf?Lýðheilsa í verki Það þarf að bæta sjúkrahúsaðstöðu hér á landi, en á sama tíma verðum við að hugsa fram á við: Hugsa heilbrigðiskerfið upp á nýtt. Við höfum verkfæri eins og rannsóknir á genamenginu og tæki sem geta greint mein miklu fyrr en áður var mögulegt. Hvernig væri að boða manneskju í skoðun á heilsugæslu þegar hún er tvítug og aftur á þrítugsafmælinu. Eftir því sem við verðum eldri er líklegt að vísbendingar um hugsanlega sjúkdóma geti komið fram. Þá má hafa skoðun til dæmis á fimm ára fresti fram að fimmtugu og ef til vill árlega eftir það. Þetta er heilsugæsla í verki.Þú græðir lífið Okkur kann að vaxa í augum umfangið á þessu. En lítum þá á hinn endann á heilbrigðiskerfinu. Hvað yrðu margir á sjúkrahúsi með virkri heilsugæslu? Hversu margir óvinnufærir heima? Hvað myndum við spara sem samfélag í kostnaði við sjúkrahúsmeðferðir og hvað myndum við vinna úti í atvinnulífinu? Grundvöllurinn er að efla rannsóknir sem munu aftur leiða til þess að fyrr verður hægt að grípa til aðgerða til að vinna bug á þeim. Og við getum strax gripið til aðgerða. Blái naglinn hyggst standa fyrir kaupum á þremur grunnrannsóknartækjum fyrir Landspítalann. Þetta eru tæki af nýjustu kynslóð greiningartækja, og geta komið auga á krabbamein fyrr en nú er mögulegt. Enn vantar 55 milljónir króna, margar hendur vinna létt verk. Þeir sem vilja taka þátt í þessu mikilvæga framtaki og styrkja grunnrannsóknir á krabbameinum á Landspítala geta lagt sitt lóð á vogarskálarnar inn á reikning nr. 537-26-350350, kt. 450700-3390. Það hlýtur að vera markmið okkar, hvort heldur sem einstaklinga eða samfélags, að fylgjast með og koma í veg fyrir eða lækna sjúkdóma áður en alvarleg veikindi koma fram. Hvert og eitt okkar græðir heilsuna. Fátt er meira virði. Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Sögufölsun eytt í kyrrþey Hjörtur Hjartarson Skoðun Skoðun Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson skrifar Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson skrifar Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir skrifar Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir skrifar Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Sjá meira
Það er ekkert langt í að fólk geti ferðast til reikistjörnunnar Mars. Og hver veit nema að mannkynið muni setjast þar að í náinni framtíð. En hvað ætla Marsbúar að gera í heilbrigðismálum? Verður ekki að byrja á því að reisa hátæknisjúkrahús um leið og aðra innviði? Svarið er nei. Á Mars verður heilsugæsla. Komum aftur niður á jörðina. Hvað er heilsugæsla og hvar er hún? Er hún í Afríku eða Ameríku? Hvað með okkur? Höfum við hugleitt að notkun okkar á orðinu heilsugæsla sé villandi? Gæsla felur í sér eftirlit. Hvernig skiljum við annars orð eins og barnagæsla, löggæsla eða landhelgisgæsla? Okkur býðst að líta við á heilsugæslunni þegar við finnum fyrir kvilla. Við erum ekki boðuð í skoðun; að heilsa okkar sé könnuð með það fyrir augum að fyrirbyggja það sem síðar getur orðið alvarlegt vandamál.Bíllinn í skoðun Hundruð Íslendinga deyja fyrir aldur fram á hverju ári úr lungnakrabbameini, brjóstakrabbameini, eggjastokkakrabbameini, sortuæxlum, ristils- og endaþarmsmeinum. Margir ná sem betur fer heilsu en ekki fyrr en eftir erfiðar, tímafrekar og kostnaðarsamar meðferðir. Fyrirbyggjandi aðgerðir skila okkur og samfélaginu miklu. Öll erum við meðvituð um ávinninginn af bólusetningum svo dæmi sé tekið. Með þetta fyrir augum er mikilvægt að efla rannsóknir til muna og gera allt sem í okkar valdi stendur til að greina sjúkdóma eins snemma og mögulegt er. Við höfum mikilvæg dæmi um fyrirbyggjandi eftirlit og hversu miklu máli það skiptir. Konur eru boðaðar í krabbameinsskoðun og það hefur áhrif. Því fyrr sem við fáum vísbendingar um veikindi, þeim mun fyrr og betur er hægt að bregðast við. Við getum spurt hvers vegna við förum með bílinn í skoðun á hverju ári. Af hverju engin flugvél fer í loftið fyrr en hún hefur verið skoðuð. Þessir hlutir verða að vera í lagi. Hvað með okkur sjálf?Lýðheilsa í verki Það þarf að bæta sjúkrahúsaðstöðu hér á landi, en á sama tíma verðum við að hugsa fram á við: Hugsa heilbrigðiskerfið upp á nýtt. Við höfum verkfæri eins og rannsóknir á genamenginu og tæki sem geta greint mein miklu fyrr en áður var mögulegt. Hvernig væri að boða manneskju í skoðun á heilsugæslu þegar hún er tvítug og aftur á þrítugsafmælinu. Eftir því sem við verðum eldri er líklegt að vísbendingar um hugsanlega sjúkdóma geti komið fram. Þá má hafa skoðun til dæmis á fimm ára fresti fram að fimmtugu og ef til vill árlega eftir það. Þetta er heilsugæsla í verki.Þú græðir lífið Okkur kann að vaxa í augum umfangið á þessu. En lítum þá á hinn endann á heilbrigðiskerfinu. Hvað yrðu margir á sjúkrahúsi með virkri heilsugæslu? Hversu margir óvinnufærir heima? Hvað myndum við spara sem samfélag í kostnaði við sjúkrahúsmeðferðir og hvað myndum við vinna úti í atvinnulífinu? Grundvöllurinn er að efla rannsóknir sem munu aftur leiða til þess að fyrr verður hægt að grípa til aðgerða til að vinna bug á þeim. Og við getum strax gripið til aðgerða. Blái naglinn hyggst standa fyrir kaupum á þremur grunnrannsóknartækjum fyrir Landspítalann. Þetta eru tæki af nýjustu kynslóð greiningartækja, og geta komið auga á krabbamein fyrr en nú er mögulegt. Enn vantar 55 milljónir króna, margar hendur vinna létt verk. Þeir sem vilja taka þátt í þessu mikilvæga framtaki og styrkja grunnrannsóknir á krabbameinum á Landspítala geta lagt sitt lóð á vogarskálarnar inn á reikning nr. 537-26-350350, kt. 450700-3390. Það hlýtur að vera markmið okkar, hvort heldur sem einstaklinga eða samfélags, að fylgjast með og koma í veg fyrir eða lækna sjúkdóma áður en alvarleg veikindi koma fram. Hvert og eitt okkar græðir heilsuna. Fátt er meira virði. Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.