Með táknmáli er ég jafningi Valgerður Stefánsdóttir skrifar 22. september 2016 07:00 Nú stendur yfir alþjóðleg baráttuvika heyrnarlausra með yfirskriftina Með táknmáli er ég jafningi (With sign language I´m equal). Samskiptamiðstöð þjónar fólki sem talar íslenskt táknmál og hefur reglulega bent á brýna þörf fyrir aukna þjónustu, sem byggir fyrst og fremst á eflingu íslensks táknmáls (ÍTM). Í áliti frá umboðsmanni Alþingis nr. 4182/2004 kemur fram að lög Samskiptamiðstöðvar tryggi ekki nægjanlega rétt heyrnarlausra til máls, menntunar og túlkaþjónustu. Breytingar á lögum og alþjóðlegum sáttmálum undanfarin ár, sem ættu að skylda til aukinnar þjónustu, hafa ekki náð að breyta miklu. Íslenskt táknmál er til dæmis viðurkennt í lögum án þess að nægjanleg uppbygging hafi átt sér stað til þess að lögin séu virt. Í huga fólks og við skipulag á þjónustu er litið á döff fólk sem fatlað en hagsmunir þess geta verið algerlega andstæðir hagsmunum fatlaðra. Þetta á til dæmis við um sambýli, elliheimili og skóla án aðgreiningar. Tökum skóla án aðgreiningar sem dæmi þar sem heyrnarlaus börn ganga í skóla í heimahverfi og töluð er íslenska. Án táknmáls eru þau ekki jöfn öðrum börnum og öðlast ekki þá menntun og þroska sem skólinn á að veita. Hvergi í skólakerfinu er gerð krafa um að kennarar þeirra hafi skilgreinda kunnáttu í táknmáli. Við bætist að eðlilegum þörfum barnanna fyrir námsefni á íslensku táknmáli er ekki mætt. Margar skýrslur hafa verið unnar hér á landi um málefni heyrnarlausra af um einum tug nefnda og framkvæmdanefnda allt frá árinu 1992. Allar hafa þær bent á mikilvægi þess að efla íslenskt táknmál og þjónustu á íslensku táknmáli. Skýrsla vistheimilisnefndar, sem skoðaði Heyrnleysingjaskólann á árunum 1947-1992, birti alvarlegar niðurstöður um einangrun, ofbeldi og misnotkun. Þar var lagt til við stjórnvöld að tekin yrði eins fljótt og kostur er skýr, efnisleg afstaða til áður framkominna tillagna nefnda um úrbætur í málefnum heyrnarlausra. Brugðist var við með skipun Framkvæmdanefndar um þjónustu við heyrnarlausa, heyrnarskerta og daufblinda í upphafi árs 2010. Fjórum árum síðar skilaði arftaki hennar, Framkvæmdanefnd nr. 2, skýrslu með tillögum að uppbyggingu á þjónustu og eflingu íslensks táknmáls. Tillögurnar snúa að menntun, kennsluráðgjöf, ráðgjöf við foreldra, stuðningi við máltöku barna með skerta heyrn, rannsóknum á máli og menningu, þjónustu við aldraða, þjónustu á sviði geðheilbrigðis– og félagsmála o.s.frv.Enn ekki á dagskrá Ekki hefur verið tekin afstaða til þessara tillagna af stjórnvöldum og ekki hefur á neinn hátt verið brugðist við tillögum nefndarinnar. Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra baðst afsökunar á mistökum Heyrnleysingjaskólans í kjölfar skýrslu vistheimilanefndar og ítrekaði að þetta væri svartur blettur á samfélaginu. Sagan sem í skýrslunni er rakin er að einhverju leyti að endurtaka sig í dag því ekki hefur verið brugðist við. Alveg er ljóst að önnur svört skýrsla mun birtast innan fárra ára. Það er ekki nóg að biðjast afsökunar. Döff fólk var ekki með í „góðærinu“ fyrir hrun. Árið 2009 og árin þar á eftir þurftu stofnanir og starfsfólk sem veitir döff fólki þjónustu samt að skera niður og taka á sig hrunskuldir. Núna árið 2016 erum við ekki enn komin á dagskrá. Nýjar tillögur um önnur viðfangsefni (sem e.t.v. verða aldrei að veruleika) eru á dagskrá nefndanna sem starfa í dag án þess að brugðist hafi verið við eldri tillögum. Starfsfólk Samskiptamiðstöðvar er stolt af stofnuninni og því sem þar er unnið en á sama tíma skömmumst við okkar fyrir allt það sem við gerum ekki og vitum að þarf að gera. Við ítrekum og tökum undir skilaboð baráttuvikunnar með döff fólki: Með táknmáli er ég jafningi.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson Skoðun Mega blaðamenn ljúga? Páll Steingrímsson Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Dæmir sig sjálft Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Mega blaðamenn ljúga? Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um nægjusemi í heimi neyslubrjálæðis Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Dæmt um form, ekki efni Hörður Arnarson skrifar Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Um fundarstjórn forseta Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hjálpartæki – fyrir hverja? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Sjá meira
Nú stendur yfir alþjóðleg baráttuvika heyrnarlausra með yfirskriftina Með táknmáli er ég jafningi (With sign language I´m equal). Samskiptamiðstöð þjónar fólki sem talar íslenskt táknmál og hefur reglulega bent á brýna þörf fyrir aukna þjónustu, sem byggir fyrst og fremst á eflingu íslensks táknmáls (ÍTM). Í áliti frá umboðsmanni Alþingis nr. 4182/2004 kemur fram að lög Samskiptamiðstöðvar tryggi ekki nægjanlega rétt heyrnarlausra til máls, menntunar og túlkaþjónustu. Breytingar á lögum og alþjóðlegum sáttmálum undanfarin ár, sem ættu að skylda til aukinnar þjónustu, hafa ekki náð að breyta miklu. Íslenskt táknmál er til dæmis viðurkennt í lögum án þess að nægjanleg uppbygging hafi átt sér stað til þess að lögin séu virt. Í huga fólks og við skipulag á þjónustu er litið á döff fólk sem fatlað en hagsmunir þess geta verið algerlega andstæðir hagsmunum fatlaðra. Þetta á til dæmis við um sambýli, elliheimili og skóla án aðgreiningar. Tökum skóla án aðgreiningar sem dæmi þar sem heyrnarlaus börn ganga í skóla í heimahverfi og töluð er íslenska. Án táknmáls eru þau ekki jöfn öðrum börnum og öðlast ekki þá menntun og þroska sem skólinn á að veita. Hvergi í skólakerfinu er gerð krafa um að kennarar þeirra hafi skilgreinda kunnáttu í táknmáli. Við bætist að eðlilegum þörfum barnanna fyrir námsefni á íslensku táknmáli er ekki mætt. Margar skýrslur hafa verið unnar hér á landi um málefni heyrnarlausra af um einum tug nefnda og framkvæmdanefnda allt frá árinu 1992. Allar hafa þær bent á mikilvægi þess að efla íslenskt táknmál og þjónustu á íslensku táknmáli. Skýrsla vistheimilisnefndar, sem skoðaði Heyrnleysingjaskólann á árunum 1947-1992, birti alvarlegar niðurstöður um einangrun, ofbeldi og misnotkun. Þar var lagt til við stjórnvöld að tekin yrði eins fljótt og kostur er skýr, efnisleg afstaða til áður framkominna tillagna nefnda um úrbætur í málefnum heyrnarlausra. Brugðist var við með skipun Framkvæmdanefndar um þjónustu við heyrnarlausa, heyrnarskerta og daufblinda í upphafi árs 2010. Fjórum árum síðar skilaði arftaki hennar, Framkvæmdanefnd nr. 2, skýrslu með tillögum að uppbyggingu á þjónustu og eflingu íslensks táknmáls. Tillögurnar snúa að menntun, kennsluráðgjöf, ráðgjöf við foreldra, stuðningi við máltöku barna með skerta heyrn, rannsóknum á máli og menningu, þjónustu við aldraða, þjónustu á sviði geðheilbrigðis– og félagsmála o.s.frv.Enn ekki á dagskrá Ekki hefur verið tekin afstaða til þessara tillagna af stjórnvöldum og ekki hefur á neinn hátt verið brugðist við tillögum nefndarinnar. Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra baðst afsökunar á mistökum Heyrnleysingjaskólans í kjölfar skýrslu vistheimilanefndar og ítrekaði að þetta væri svartur blettur á samfélaginu. Sagan sem í skýrslunni er rakin er að einhverju leyti að endurtaka sig í dag því ekki hefur verið brugðist við. Alveg er ljóst að önnur svört skýrsla mun birtast innan fárra ára. Það er ekki nóg að biðjast afsökunar. Döff fólk var ekki með í „góðærinu“ fyrir hrun. Árið 2009 og árin þar á eftir þurftu stofnanir og starfsfólk sem veitir döff fólki þjónustu samt að skera niður og taka á sig hrunskuldir. Núna árið 2016 erum við ekki enn komin á dagskrá. Nýjar tillögur um önnur viðfangsefni (sem e.t.v. verða aldrei að veruleika) eru á dagskrá nefndanna sem starfa í dag án þess að brugðist hafi verið við eldri tillögum. Starfsfólk Samskiptamiðstöðvar er stolt af stofnuninni og því sem þar er unnið en á sama tíma skömmumst við okkar fyrir allt það sem við gerum ekki og vitum að þarf að gera. Við ítrekum og tökum undir skilaboð baráttuvikunnar með döff fólki: Með táknmáli er ég jafningi.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun
Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar
Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar
Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar
Skoðun Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun