Íslenskt, já takk? Einar Freyr Elínarson skrifar 13. janúar 2016 07:00 Eins og margir vita eru væntanlegir nýir búvörusamningar milli ríkis og bænda. Þessir samningar munu ákvarða starfsskilyrði landbúnaðarins og bændur hafa beðið þeirra með nokkurri eftirvæntingu. Það hefur verið mörgum bændum erfitt að vita ekki hvað tekur við þegar skrifað verður undir nýja samninga. Margir hafa haldið að sér höndum við framkvæmdir og sérstaklega við kaup á kvóta. Óvissan gerir áætlanagerð til langs tíma í búrekstrinum erfiða og ómarkvissa. Það ríkir því mikil spenna hjá okkur bændum um þessar mundir.Er forstjóri Haga nýr talsmaður neytenda? Forstjóri Haga, Finnur Árnason, hljóp nokkuð harkalega á sig í grein í áramótablaði Viðskiptablaðsins. Þar skrifar hann um nýja búvörusamninga milli ríkis og bænda. Við lok lestursins þarf maður að minna sig á að þarna skrifar forstjóri stórrar verslunar því þar virtist frekar fara sjálfskipaður talsmaður neytenda. Þau hlutverk fara ekkert sérstaklega vel saman. Forstjórinn gerist þar meira að segja svo djarfur að líkja búvörusamningum við Icesave-samningana sem þjóðin felldi. Það er í besta falli barnalegt og í versta falli rætin tilraun til að slá ryki í augun á fólki. Forstjórinn lætur sem hann skilji ekki muninn á samningi sem heldur fjármunum innan íslenska hagkerfisins eða samningi sem felur í sér að hundruð milljarða flæði út úr hagkerfinu. Svona skrifar nífaldur meðalmaður þegar kemur að launum. Maður vonar að menn séu skyldaðir til þess að vera heiðarlegir í skrifum sínum þegar þeir þiggja ofurlaun. Þetta er ekki beinlínis til að ýta undir þá von. Forstjórinn fullyrðir líka að með samningnum sé verið að viðhalda úreltu landbúnaðarkerfi. Staðreynd málsins er hins vegar sú að allar líkur eru á því að nýr samningur umbylti landbúnaðarkerfinu. Enda ekki vanþörf á. Það þarf að reyna að vinda ofan af kerfi sem fylgir hár fjármagnskostnaður og stendur í vegi fyrir aukinni nýliðun. Um þetta eru flestir bændur sammála, þó við getum deilt um leiðirnar. Samningaviðræðunum er hins vegar ekki lokið og engar tölur ennþá á hreinu. Það er því erfitt að gefa sér hvort samningurinn verði góður eða slæmur, þó margt bendi til þess fyrrnefnda.Framtíðarhagsmunir eða skammtímagróði Íslenskir bændur eru stoltir af vörunum sem við bjóðum neytendum. Við höldum því ekki fram að við séum endilega mikið betri bændur en erlendir kollegar okkar. Við erum hins vegar vel í sveit settir, þó að við leyfum okkur að bölva veðrinu með reglulegu millibili. Dýrin okkar eru heilbrigð og landið okkar er ómengað, eins og tölur um notkun lyfja og illgresiseyða sýna. Víða stefnir í óefni vegna ótæpilegrar notkunar sýklalyfja og víða er jarðvegur illa farinn vegna mikils álags. Áherslan á okkar sérkenni mun því að öllum líkum aukast þegar fram líða stundir. Það er þó ekki svo að okkar landbúnaður sé fullkominn. Víða má gera betur þegar kemur að aðbúnaði skepna. Samtök ungra bænda hafa lagt sérstaka áherslu á að endurskoða þurfi nálgun og eftirfylgni þegar kemur að málum er varða dýravelferð. Þessu umhverfi getum við viðhaldið og betrumbætt vegna þess að íslenska ríkið styður við landbúnað, eins og flest ríki heims. Við getum viðhaldið bústofnunum og landinu okkar með góðum starfsháttum. Hvoru tveggja væri hins vegar hægt að fórna ef sjónarmið verslunarinnar um að hámarka gróða til skemmri tíma yrðu ofan á. Ótakmarkaður innflutningur gæti á stuttum tíma gengið frá ákveðnum greinum landbúnaðarins. Ef við hins vegar hugsum til framtíðar er ekki óhugsandi að við munum græða á því að eiga hér heilbrigðar skepnur og ómengað land. Eftirspurn eftir matvælum sem framleidd eru án sýklalyfja mun að öllum líkindum aukast. Þegar sá veruleiki blasir við okkur getum við meira að segja rætt hvort ríkisstuðningur sé nauðsynlegur. En þangað til eru það allra hagsmunir að tryggja innlenda framleiðslu.Vonum hið besta Nýir samningar verða vonandi til þess að ungt fólk getur látið drauminn um að hefja búskap rætast. Það er nefnilega heilmikill áhugi fyrir búskap hjá ungu fólki. Ásókn í búfræðinám er mikil og þaðan er útskrifað fólk sem hefur metnað til þess að framleiða góðan mat á sem hagkvæmastan hátt. Vonandi verða nýir búvörusamningar til þess að starfsumhverfi bænda verði þannig að búskapur standi undir mannsæmandi launum. Vonandi verður samhliða þessu farið í að bæta búsetuskilyrði á landsbyggðinni, t.a.m. með ljósleiðaravæðingu og bættum samgöngum. Vonandi skilja sem flestir að stuðningur við landbúnað er kerfi sem flestar þjóðir heims velja sér til þess að tryggja innlenda matvælaframleiðslu, ekki séríslenskt fyrirbrigði. Vonandi voru allir ánægðir með afurðir okkar bænda á seinasta ári. Við munum að sjálfsögðu reyna að gera enn betur á því nýja. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Freyr Elínarson Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Sjá meira
Eins og margir vita eru væntanlegir nýir búvörusamningar milli ríkis og bænda. Þessir samningar munu ákvarða starfsskilyrði landbúnaðarins og bændur hafa beðið þeirra með nokkurri eftirvæntingu. Það hefur verið mörgum bændum erfitt að vita ekki hvað tekur við þegar skrifað verður undir nýja samninga. Margir hafa haldið að sér höndum við framkvæmdir og sérstaklega við kaup á kvóta. Óvissan gerir áætlanagerð til langs tíma í búrekstrinum erfiða og ómarkvissa. Það ríkir því mikil spenna hjá okkur bændum um þessar mundir.Er forstjóri Haga nýr talsmaður neytenda? Forstjóri Haga, Finnur Árnason, hljóp nokkuð harkalega á sig í grein í áramótablaði Viðskiptablaðsins. Þar skrifar hann um nýja búvörusamninga milli ríkis og bænda. Við lok lestursins þarf maður að minna sig á að þarna skrifar forstjóri stórrar verslunar því þar virtist frekar fara sjálfskipaður talsmaður neytenda. Þau hlutverk fara ekkert sérstaklega vel saman. Forstjórinn gerist þar meira að segja svo djarfur að líkja búvörusamningum við Icesave-samningana sem þjóðin felldi. Það er í besta falli barnalegt og í versta falli rætin tilraun til að slá ryki í augun á fólki. Forstjórinn lætur sem hann skilji ekki muninn á samningi sem heldur fjármunum innan íslenska hagkerfisins eða samningi sem felur í sér að hundruð milljarða flæði út úr hagkerfinu. Svona skrifar nífaldur meðalmaður þegar kemur að launum. Maður vonar að menn séu skyldaðir til þess að vera heiðarlegir í skrifum sínum þegar þeir þiggja ofurlaun. Þetta er ekki beinlínis til að ýta undir þá von. Forstjórinn fullyrðir líka að með samningnum sé verið að viðhalda úreltu landbúnaðarkerfi. Staðreynd málsins er hins vegar sú að allar líkur eru á því að nýr samningur umbylti landbúnaðarkerfinu. Enda ekki vanþörf á. Það þarf að reyna að vinda ofan af kerfi sem fylgir hár fjármagnskostnaður og stendur í vegi fyrir aukinni nýliðun. Um þetta eru flestir bændur sammála, þó við getum deilt um leiðirnar. Samningaviðræðunum er hins vegar ekki lokið og engar tölur ennþá á hreinu. Það er því erfitt að gefa sér hvort samningurinn verði góður eða slæmur, þó margt bendi til þess fyrrnefnda.Framtíðarhagsmunir eða skammtímagróði Íslenskir bændur eru stoltir af vörunum sem við bjóðum neytendum. Við höldum því ekki fram að við séum endilega mikið betri bændur en erlendir kollegar okkar. Við erum hins vegar vel í sveit settir, þó að við leyfum okkur að bölva veðrinu með reglulegu millibili. Dýrin okkar eru heilbrigð og landið okkar er ómengað, eins og tölur um notkun lyfja og illgresiseyða sýna. Víða stefnir í óefni vegna ótæpilegrar notkunar sýklalyfja og víða er jarðvegur illa farinn vegna mikils álags. Áherslan á okkar sérkenni mun því að öllum líkum aukast þegar fram líða stundir. Það er þó ekki svo að okkar landbúnaður sé fullkominn. Víða má gera betur þegar kemur að aðbúnaði skepna. Samtök ungra bænda hafa lagt sérstaka áherslu á að endurskoða þurfi nálgun og eftirfylgni þegar kemur að málum er varða dýravelferð. Þessu umhverfi getum við viðhaldið og betrumbætt vegna þess að íslenska ríkið styður við landbúnað, eins og flest ríki heims. Við getum viðhaldið bústofnunum og landinu okkar með góðum starfsháttum. Hvoru tveggja væri hins vegar hægt að fórna ef sjónarmið verslunarinnar um að hámarka gróða til skemmri tíma yrðu ofan á. Ótakmarkaður innflutningur gæti á stuttum tíma gengið frá ákveðnum greinum landbúnaðarins. Ef við hins vegar hugsum til framtíðar er ekki óhugsandi að við munum græða á því að eiga hér heilbrigðar skepnur og ómengað land. Eftirspurn eftir matvælum sem framleidd eru án sýklalyfja mun að öllum líkindum aukast. Þegar sá veruleiki blasir við okkur getum við meira að segja rætt hvort ríkisstuðningur sé nauðsynlegur. En þangað til eru það allra hagsmunir að tryggja innlenda framleiðslu.Vonum hið besta Nýir samningar verða vonandi til þess að ungt fólk getur látið drauminn um að hefja búskap rætast. Það er nefnilega heilmikill áhugi fyrir búskap hjá ungu fólki. Ásókn í búfræðinám er mikil og þaðan er útskrifað fólk sem hefur metnað til þess að framleiða góðan mat á sem hagkvæmastan hátt. Vonandi verða nýir búvörusamningar til þess að starfsumhverfi bænda verði þannig að búskapur standi undir mannsæmandi launum. Vonandi verður samhliða þessu farið í að bæta búsetuskilyrði á landsbyggðinni, t.a.m. með ljósleiðaravæðingu og bættum samgöngum. Vonandi skilja sem flestir að stuðningur við landbúnað er kerfi sem flestar þjóðir heims velja sér til þess að tryggja innlenda matvælaframleiðslu, ekki séríslenskt fyrirbrigði. Vonandi voru allir ánægðir með afurðir okkar bænda á seinasta ári. Við munum að sjálfsögðu reyna að gera enn betur á því nýja.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar