Gerið eitthvað! Þórunn Ólafsdóttir skrifar 29. ágúst 2015 09:35 Á rútubílastöð tæpum tíu kílómetrum frá heimili mínu situr hópur fólks og bíður örlaga sinna. Flóttafólkið, eins og það kallast í daglegu tali. Samheiti yfir fjölbreyttan hóp fólks sem á það kannski eitt sameiginlegt að hafa lagt upp í lífshættulegt ferðalag til að flýja stríðsátök, ofsóknir, dráp og annan hrylling í heimalöndum sínum. Þar sitja læknar, hreingerningarfólk, ömmur, fótboltastjörnur, blaðamenn, kennarar, leikskólabörn, bræður, háskólanemar, húsmæður, leigubílstjórar, og ungbörn. Alls konar fólk. Þau tala alls konar tungumál, eiga sér alls konar drauma og áttu sér einu sinni alls konar líf. Í augnablikinu eiga þau það þó öll sameiginlegt að sitja á rútubílastöð í Suður-Evrópu og éta brauðmola úr lófum forréttindafólks sem stendur og öskrar og æpir og neitar þeim um meira því meira er ekki til. Ekki hérna. Ábótin er norðurfrá, á diskum annarra forréttindahópa. Í höndum ríkisstjórna sem svelgja í sig reyktan lax og yppta öxlum yfir aðstæðum flóttafólksins þarna suðurfrá. Þau æptu af fögnuði, hoppuðu, dönsuðu og grétu af gleði þegar báturinn náði landi. Hættan liðin hjá. Þau eru komin til Evrópu, í skjól fyrir vopnum og stríðsátökum og vonin um öruggari tilveru er næstum áþreifanleg. Við, óbreyttir borgararnir sem tökum á móti þeim, reynum að láta þeim líða eins og þau séu velkomin. Þau hafa nefnilega enn ekki fengið að vita að nærveru þeirra sé ekki óskað. Óeirðalögreglan í Aþenu er enn ekki orðin hluti af raunveruleika þeirra. Hundabúrin. Óþefurinn, örbirgðin og höfnunin. Afmanneskjuvæðingin er ekki hafin fyrir alvöru, en hún er ekki nema einni rútuferð í burtu. Ég skammast mín fyrir að vera hluti af samfélagi sem lítur undan þegar neyðin er svo mikil. Ber við getuleysi og blankheitum. Menningarmun. Ótta. Rasisma. Skömm er tilfinning sem auðvelt er að koma í orð. En tilfinningin gagnvart því að vera hluti af samfélagi sem dæmir fólk í þessum ótrúlegu aðstæðum, hana nær orðaforði minn ekki utan um. Þessa dagana vellur rasisminn nefnilega viðstöðulaust um alla Evrópu eins og ræpa úr rassgati nóróveirusjúklings. Skyndilega eru flestir meðaljónar álfunnar sérfræðingar í einkamálum „þessa fólks“ sem situr hér á rútubílastöðinni og bíður örlaga sinna. Fólk er með fjárhag þeirra og fyrirætlanir á hreinu, trú þeirra ógnar öryggi svínakjötsáts á skandinavískum leikskólum og feðraveldið er sannfært um að ekkert þeirra kunni að meðhöndla konur eins og vestrænum fulltrúum þess sæmir. Ótti. Rasismi. Rætni. Það skiptir engu andskotans máli hvort fólkið sem leitar á náðir forréttinda okkar borðar lifrarkæfu eða með hvaða liði það heldur í enska boltanum. Það skiptir máli að það lifi af. Það skiptir máli að það njóti grundvallarmannréttinda og að komið sé fram við það af virðingu. Og það skiptir öllu máli að við hættum að óttast um forréttindi okkar og sýnum ábyrgð. Ef forréttindi okkar hafa gert okkur að þessum skrímslum, þá erum við betur komin án þeirra hvort sem er. Og vitið til, að sameinast um það stóra verkefni að hjálpa fólki í neyð, að kynnast því, læra af því - slíkt verkefni getur ekki verið annað en samfélaginu til góðs. Umræðan um þetta stóra verkefni einkennist af ótta. Órökréttum ótta - ólíkt ótta þeirra sem sitja og bíða þess svöng og örmagna að við náum áttum. Sjálf óttast ég mest af öllu skeytingarleysi og kynþáttafordóma vestrænna systkina minna. Það er það sem í raun ber að óttast. Hér eru hundruð þúsund manns við það að deyja úr rasisma og vestrænum forréttindum. Mér líður svolítið eins og að ég sitji í bíl sem keyrir framhjá bílslysi án þess að koma til hjálpar. Ekki vegna þess að allir farþegar bifreiðarinnar séu sammála um að líta undan og halda áfram. Þvert á móti. Það er ökumaðurinn sem tekur þessa ákvörðun og neitar að stoppa. Við verðum að sannfæra hann um að stoppa. Eða hoppa út á ferð. Allir geta lent í bílslysi og allir geta lent í stríði. Og ef enginn kemur til bjargar, þá deyr fólk. Í þessu tilfelli ekki af sárum sínum, heldur úr hungri. Úr rasisma og vestrænum forréttindum. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna var samþykktur þann 10. desember 1948. Skömmu eftir lok síðari heimsstyrjaldarinnar. Á þeim tímamótum heimssögunnar sá alþjóðasamfélagið nefnilega ástæðu til þess að fara í aðgerðir sem ættu að vernda íbúa heimsins fyrir öðru eins. Samkvæmt Sameinuðu þjóðunum eru nú yfir fimmtíu milljón íbúar þessa heims á flótta. Slíkar tölur hafa ekki sést síðan í síðari heimsstyrjöldinni. Áður en við samþykktum formlega að standa saman og láta annað eins ekki yfir okkur ganga. Á Íslandi búa 330.000 hræður á 103.000 ferkílómetrum. Lítil þjóð í stóru landi með ríkisstjórn sem er viljug til að spandera landinu okkar undir virkjanir og stóriðju, en þegar kemur að því að búa til pláss fyrir nauðstadda samborgara okkar skreppur landið skyndilega saman, verður að nánast engu. Opnum nú huga okkar, hjörtu og landamæri og gerum skyldu okkar gagnvart óttaslegnum, sveltandi systkinum okkar. Við eigum fjöldann allan af fagfólki, plássi og auðlindum sem geta borið uppi mun stærra og fjölbreyttara samfélag. Linnum ekki látunum fyrr en við höfum boðið þúsundir flóttafólks hjartanlega velkomið. Setjum fordæmi og sýnum heiminum að við þorum, getum og viljum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Skoðun Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta skrifar Sjá meira
Á rútubílastöð tæpum tíu kílómetrum frá heimili mínu situr hópur fólks og bíður örlaga sinna. Flóttafólkið, eins og það kallast í daglegu tali. Samheiti yfir fjölbreyttan hóp fólks sem á það kannski eitt sameiginlegt að hafa lagt upp í lífshættulegt ferðalag til að flýja stríðsátök, ofsóknir, dráp og annan hrylling í heimalöndum sínum. Þar sitja læknar, hreingerningarfólk, ömmur, fótboltastjörnur, blaðamenn, kennarar, leikskólabörn, bræður, háskólanemar, húsmæður, leigubílstjórar, og ungbörn. Alls konar fólk. Þau tala alls konar tungumál, eiga sér alls konar drauma og áttu sér einu sinni alls konar líf. Í augnablikinu eiga þau það þó öll sameiginlegt að sitja á rútubílastöð í Suður-Evrópu og éta brauðmola úr lófum forréttindafólks sem stendur og öskrar og æpir og neitar þeim um meira því meira er ekki til. Ekki hérna. Ábótin er norðurfrá, á diskum annarra forréttindahópa. Í höndum ríkisstjórna sem svelgja í sig reyktan lax og yppta öxlum yfir aðstæðum flóttafólksins þarna suðurfrá. Þau æptu af fögnuði, hoppuðu, dönsuðu og grétu af gleði þegar báturinn náði landi. Hættan liðin hjá. Þau eru komin til Evrópu, í skjól fyrir vopnum og stríðsátökum og vonin um öruggari tilveru er næstum áþreifanleg. Við, óbreyttir borgararnir sem tökum á móti þeim, reynum að láta þeim líða eins og þau séu velkomin. Þau hafa nefnilega enn ekki fengið að vita að nærveru þeirra sé ekki óskað. Óeirðalögreglan í Aþenu er enn ekki orðin hluti af raunveruleika þeirra. Hundabúrin. Óþefurinn, örbirgðin og höfnunin. Afmanneskjuvæðingin er ekki hafin fyrir alvöru, en hún er ekki nema einni rútuferð í burtu. Ég skammast mín fyrir að vera hluti af samfélagi sem lítur undan þegar neyðin er svo mikil. Ber við getuleysi og blankheitum. Menningarmun. Ótta. Rasisma. Skömm er tilfinning sem auðvelt er að koma í orð. En tilfinningin gagnvart því að vera hluti af samfélagi sem dæmir fólk í þessum ótrúlegu aðstæðum, hana nær orðaforði minn ekki utan um. Þessa dagana vellur rasisminn nefnilega viðstöðulaust um alla Evrópu eins og ræpa úr rassgati nóróveirusjúklings. Skyndilega eru flestir meðaljónar álfunnar sérfræðingar í einkamálum „þessa fólks“ sem situr hér á rútubílastöðinni og bíður örlaga sinna. Fólk er með fjárhag þeirra og fyrirætlanir á hreinu, trú þeirra ógnar öryggi svínakjötsáts á skandinavískum leikskólum og feðraveldið er sannfært um að ekkert þeirra kunni að meðhöndla konur eins og vestrænum fulltrúum þess sæmir. Ótti. Rasismi. Rætni. Það skiptir engu andskotans máli hvort fólkið sem leitar á náðir forréttinda okkar borðar lifrarkæfu eða með hvaða liði það heldur í enska boltanum. Það skiptir máli að það lifi af. Það skiptir máli að það njóti grundvallarmannréttinda og að komið sé fram við það af virðingu. Og það skiptir öllu máli að við hættum að óttast um forréttindi okkar og sýnum ábyrgð. Ef forréttindi okkar hafa gert okkur að þessum skrímslum, þá erum við betur komin án þeirra hvort sem er. Og vitið til, að sameinast um það stóra verkefni að hjálpa fólki í neyð, að kynnast því, læra af því - slíkt verkefni getur ekki verið annað en samfélaginu til góðs. Umræðan um þetta stóra verkefni einkennist af ótta. Órökréttum ótta - ólíkt ótta þeirra sem sitja og bíða þess svöng og örmagna að við náum áttum. Sjálf óttast ég mest af öllu skeytingarleysi og kynþáttafordóma vestrænna systkina minna. Það er það sem í raun ber að óttast. Hér eru hundruð þúsund manns við það að deyja úr rasisma og vestrænum forréttindum. Mér líður svolítið eins og að ég sitji í bíl sem keyrir framhjá bílslysi án þess að koma til hjálpar. Ekki vegna þess að allir farþegar bifreiðarinnar séu sammála um að líta undan og halda áfram. Þvert á móti. Það er ökumaðurinn sem tekur þessa ákvörðun og neitar að stoppa. Við verðum að sannfæra hann um að stoppa. Eða hoppa út á ferð. Allir geta lent í bílslysi og allir geta lent í stríði. Og ef enginn kemur til bjargar, þá deyr fólk. Í þessu tilfelli ekki af sárum sínum, heldur úr hungri. Úr rasisma og vestrænum forréttindum. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna var samþykktur þann 10. desember 1948. Skömmu eftir lok síðari heimsstyrjaldarinnar. Á þeim tímamótum heimssögunnar sá alþjóðasamfélagið nefnilega ástæðu til þess að fara í aðgerðir sem ættu að vernda íbúa heimsins fyrir öðru eins. Samkvæmt Sameinuðu þjóðunum eru nú yfir fimmtíu milljón íbúar þessa heims á flótta. Slíkar tölur hafa ekki sést síðan í síðari heimsstyrjöldinni. Áður en við samþykktum formlega að standa saman og láta annað eins ekki yfir okkur ganga. Á Íslandi búa 330.000 hræður á 103.000 ferkílómetrum. Lítil þjóð í stóru landi með ríkisstjórn sem er viljug til að spandera landinu okkar undir virkjanir og stóriðju, en þegar kemur að því að búa til pláss fyrir nauðstadda samborgara okkar skreppur landið skyndilega saman, verður að nánast engu. Opnum nú huga okkar, hjörtu og landamæri og gerum skyldu okkar gagnvart óttaslegnum, sveltandi systkinum okkar. Við eigum fjöldann allan af fagfólki, plássi og auðlindum sem geta borið uppi mun stærra og fjölbreyttara samfélag. Linnum ekki látunum fyrr en við höfum boðið þúsundir flóttafólks hjartanlega velkomið. Setjum fordæmi og sýnum heiminum að við þorum, getum og viljum.
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun