Stefnubreyting í norsku laxeldi Orri Vigfússon skrifar 13. mars 2015 07:00 Að undanförnu hafa norsk yfirvöld haldið neyðarfundi víða í Noregi vegna margs konar skaða sem orðið hefur af völdum laxeldis þar í landi undanfarin ár. Mengun, sníkjudýrafaraldrar og lyfjaðir sleppifiskar hafa kallað á gjörbreytta stefnu yfirvalda í laxeldismálum, markvissari vinnubrögð og margfalt strangari reglur til að freista þess að koma í veg fyrir alvarlega umhverfisskaða, t.d. að sjúkdómar berist úr eldisfiskum í villta fiskstofna. Ríkisendurskoðunin í Noregi reið á vaðið með opinberri skýrslu (https://www.riksrevisjonen.no/en/Reports/Pages/aquaculture.aspx) þar sem bent var á að mikið skorti á vandaðan undirbúning, virkt eftirlit og heildarstefnu. Forystumenn rúmlega 60 sveitarfélaga í Noregi hafa skorið upp herör gegn laxeldi í sjó og telja þeir að laxalúsin í eldinu sé meginástæða þess að villtir laxastofnar í ám landsins hafi veikst verulega. Vísindaráð Noregs segir að ástæðu hruns laxastofna í 110 veiðiám í Noregi megi fyrst og fremst rekja til skaðlegra áhrifa af laxeldi í sjó. Í nýjum reglum um sjókvíaeldi í Noregi er þess krafist að kvíar verði tryggilega lokaðar og að yfirvöld fái nægilega langan undirbúningstíma til að sinna fullkomnum rannsóknum og þolprófunum á vistkerfinu þar sem sótt er um leyfi til eldis. Fyrir þetta þurfa fiskeldisfyrirtækin að greiða 200 milljónir með hverri umsókn í óafturkræft framlag til að gera hinu opinbera kleift að sinna nauðsynlegum undirbúningi.Varnaðarorð Landeldi á fiski þróast nú hratt víða um heim. Þrjú slík framleiðslufyrirtæki á alþjóðavísu verða senn starfrækt á Reykjanesi, fyrirtækin Stolt Sea Farm, Íslandsbleikja (Samherji) og Matorka. Framtíðin virðist björt hjá þessum fyrirtækjum, með vistvænar framleiðslueiningar, sem skilja ekki eftir sig mengandi úrgang í náttúrunni. Gera má ráð fyrir að þessi fyrirtæki fái mun hærra verð fyrir sína vöru en þeir sem notast við úreltar framleiðsluaðferðir. Hafrannsóknastofnunin í Björgvin, Dýralækningastofnunin í Noregi og Háskólinn í Björgvin hafa rannsakað neikvæð áhrif fiskeldis í opnum sjókvíum og sent yfirvöldum rökstuddar athugasemdir og varnaðarorð um nauðsyn gjörbreyttra vinnubragða og úrbóta á eldisstarfseminni. Mörg hundruð stofnanir víða um lönd vinna að verkefnum og rannsóknum á því hvað megi gera til að verja vistkerfið fyrir neikvæðum áhrifum af áðurgreindu eldi. Hér á landi hefur hið opinbera sett reglur og lögleitt staðla um búnað fiskeldismannvirkja í sjó. Vandamálið er að atvinnuvegaráðuneytið hefur enga tilraun gert til að fylgja eftir þeim reglum sem ráðuneytið hefur sjálft sett og því er allt eftirlit með fiskeldisstöðvum í sjó mjög takmarkað. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 05.07.2025 Halldór Baldursson Halldór Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Sjá meira
Að undanförnu hafa norsk yfirvöld haldið neyðarfundi víða í Noregi vegna margs konar skaða sem orðið hefur af völdum laxeldis þar í landi undanfarin ár. Mengun, sníkjudýrafaraldrar og lyfjaðir sleppifiskar hafa kallað á gjörbreytta stefnu yfirvalda í laxeldismálum, markvissari vinnubrögð og margfalt strangari reglur til að freista þess að koma í veg fyrir alvarlega umhverfisskaða, t.d. að sjúkdómar berist úr eldisfiskum í villta fiskstofna. Ríkisendurskoðunin í Noregi reið á vaðið með opinberri skýrslu (https://www.riksrevisjonen.no/en/Reports/Pages/aquaculture.aspx) þar sem bent var á að mikið skorti á vandaðan undirbúning, virkt eftirlit og heildarstefnu. Forystumenn rúmlega 60 sveitarfélaga í Noregi hafa skorið upp herör gegn laxeldi í sjó og telja þeir að laxalúsin í eldinu sé meginástæða þess að villtir laxastofnar í ám landsins hafi veikst verulega. Vísindaráð Noregs segir að ástæðu hruns laxastofna í 110 veiðiám í Noregi megi fyrst og fremst rekja til skaðlegra áhrifa af laxeldi í sjó. Í nýjum reglum um sjókvíaeldi í Noregi er þess krafist að kvíar verði tryggilega lokaðar og að yfirvöld fái nægilega langan undirbúningstíma til að sinna fullkomnum rannsóknum og þolprófunum á vistkerfinu þar sem sótt er um leyfi til eldis. Fyrir þetta þurfa fiskeldisfyrirtækin að greiða 200 milljónir með hverri umsókn í óafturkræft framlag til að gera hinu opinbera kleift að sinna nauðsynlegum undirbúningi.Varnaðarorð Landeldi á fiski þróast nú hratt víða um heim. Þrjú slík framleiðslufyrirtæki á alþjóðavísu verða senn starfrækt á Reykjanesi, fyrirtækin Stolt Sea Farm, Íslandsbleikja (Samherji) og Matorka. Framtíðin virðist björt hjá þessum fyrirtækjum, með vistvænar framleiðslueiningar, sem skilja ekki eftir sig mengandi úrgang í náttúrunni. Gera má ráð fyrir að þessi fyrirtæki fái mun hærra verð fyrir sína vöru en þeir sem notast við úreltar framleiðsluaðferðir. Hafrannsóknastofnunin í Björgvin, Dýralækningastofnunin í Noregi og Háskólinn í Björgvin hafa rannsakað neikvæð áhrif fiskeldis í opnum sjókvíum og sent yfirvöldum rökstuddar athugasemdir og varnaðarorð um nauðsyn gjörbreyttra vinnubragða og úrbóta á eldisstarfseminni. Mörg hundruð stofnanir víða um lönd vinna að verkefnum og rannsóknum á því hvað megi gera til að verja vistkerfið fyrir neikvæðum áhrifum af áðurgreindu eldi. Hér á landi hefur hið opinbera sett reglur og lögleitt staðla um búnað fiskeldismannvirkja í sjó. Vandamálið er að atvinnuvegaráðuneytið hefur enga tilraun gert til að fylgja eftir þeim reglum sem ráðuneytið hefur sjálft sett og því er allt eftirlit með fiskeldisstöðvum í sjó mjög takmarkað.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun