Margslunginn texti og miklar tilfinningar Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 3. október 2015 10:15 Þorsteinn, Elma Lísa og Kristín búa sig undir frumsýningu með bros á vör. Vísir/Vilhelm Lokaæfing gerist í byrgi undir heimili hjóna sem þau Elma Lísa Gunnarsdóttir og Þorsteinn Bachmann leika. „Það er karlmaðurinn sem hefur frumkvæði að því að fara niður í þetta heimasmíðaða byrgi til að æfa endalok heimsins, því í hans huga er það ekki spurning um hvort heimurinn farist, heldur hvenær,“ lýsir Þorsteinn. Elma Lísa tekur þar upp þráðinn. „Okkar áhersla er á samband þeirra hjónanna og hvernig þeim líður þegar þau eru búin að loka sig af. Í byrjun áttar konan sig ekki á því hvað maðurinn er búinn að koma henni út í, þetta er æfing og hún veit ekki hversu lengi þau munu dvelja þarna niðri.“ Þriðja hlutverk sýningarinnar er í höndum Kristínar Pétursdóttur sem er nýútskrifaður leikari. Hún leikur píanónemanda konunnar. „Þegar stúlkan kemur niður í byrgið verða viss hvörf í verkinu,“ segir Kristín og Elma Lísa bætir við: „Konan lítur svolítið á hana eins og dóttur sína og stúlkunni rennur til rifja að sjá konuna sem hún þekkir svo vel, í svona aðstæðum.“ Leikararnir eru sammála um að Lokaæfing sé margslungið verk og taki á flestum þáttum mannlegrar tilveru. Hver og einn áhorfandi geti jafnvel túlkað það á sinn hátt. Höfundurinn, Svava Jakobsdóttir hafi verið mikill brautryðjandi í jafnréttisbaráttu kvenna en þó vissulega sé fjallað um stöðu kynjanna í þessu verki þá sé fókusinn víður. „Þetta er leikrit um tilvist mannsins á jörðinni, hvernig hann hefur tapað tengslum við lífið, er hættur að treysta því og bara farinn að treysta á sjálfan sig til þess að lifa af. Það vekur hjá honum skorthugsun sem aftur veldur ofsóknarkennd,“ lýsir Þorsteinn. „Óttinn er grunnþemað í verkinu.“ Elma Lísa segir áhugavert að takast á við margslunginn texta verksins, mikil hvörf og stórar tilfinningar. Frumgerð af Lokaæfingu var sett upp fyrst árið 1983, síðan gerði Svava róttækar breytingar á því og sú útgáfa var frumsýnd í Kaupmannahöfn 1987 og hjá Leikfélagi Akureyrar sama ár. Það er sú leikgerð sem nú er unnið með og hún hefur aldrei verið sýnd í Reykjavík áður. En telja leikararnir hana eiga jafn mikið erindi nú og á níunda áratugnum? „Okkur finnst það já. Góð leikverk standast alltaf tímans tönn og hægt er að setja þau upp á öllum tímum,“ svarar Elma Lísa. Lokaæfing er sett upp í tilefni af 100 ára afmæli kosningarréttar kvenna. Höfundurinn, Svava Jakobsdóttir hefði orðið 85 ára þann 4. október og leikhópurinn Háaloftið stendur að frumsýningunni á afmælisdeginum. Leikstjóri er Tinna Hrafnsdóttir. Uppsetningin er hluti af lestrarhátíð Bókmenntaborgar sem í ár er tileinkuð Svövu og hennar verkum. Leikritið tekur um einn og hálfan tíma í flutningi og ekki er um neina pásu að ræða. „Við erum þess fullviss að áhorfendur gangi hugsandi út,“ segir Þorsteinn. „Í þessu verki eru svo margir þræðir.“ Menning Mest lesið Steldu stílnum af konunum í forsetaframboði Tíska og hönnun Fyrsti takóstaðurinn sem fær Michelin-stjörnu Matur „Þetta voru flottustu tónleikar sem haldnir hafa verið á Íslandi“ Lífið Heitustu trendin fyrir sumarið 2024 Lífið Krakkatían: Frambjóðendur, rapparar og ofurhetjur Lífið Af vængjum fram: „Ég ætla ekkert að fara að gráta hérna“ Lífið „Blessunarlega ekkert stoppaður af foreldrum mínum“ Tíska og hönnun Fréttatía vikunnar: Forsetakosningar, sjóslys og mýflugnafaraldur Lífið Ásdís Rán býður forsetaefnum á rauða dregilinn Lífið Forseti Hæstaréttar og Kristján Loftsson í gámapartýi Lífið Fleiri fréttir „Leikmyndin er auðvitað algjört rusl“ Gríman 2024: Saknaðarilmur hlaut flestar tilnefningar Barbara Hannigan stjórnar Sinfóníuhljómsveitinni Bergur Þór nýr leikhússtjóri Leikfélags Akureyrar Nóbelsverðlaunahafinn Alice Munro er látin Fjögurra ára rússíbanareið að baki Vilja vekja áhuga ungu kynslóðarinnar á töfrum klassískrar tónlistar Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein Sjá meira
Lokaæfing gerist í byrgi undir heimili hjóna sem þau Elma Lísa Gunnarsdóttir og Þorsteinn Bachmann leika. „Það er karlmaðurinn sem hefur frumkvæði að því að fara niður í þetta heimasmíðaða byrgi til að æfa endalok heimsins, því í hans huga er það ekki spurning um hvort heimurinn farist, heldur hvenær,“ lýsir Þorsteinn. Elma Lísa tekur þar upp þráðinn. „Okkar áhersla er á samband þeirra hjónanna og hvernig þeim líður þegar þau eru búin að loka sig af. Í byrjun áttar konan sig ekki á því hvað maðurinn er búinn að koma henni út í, þetta er æfing og hún veit ekki hversu lengi þau munu dvelja þarna niðri.“ Þriðja hlutverk sýningarinnar er í höndum Kristínar Pétursdóttur sem er nýútskrifaður leikari. Hún leikur píanónemanda konunnar. „Þegar stúlkan kemur niður í byrgið verða viss hvörf í verkinu,“ segir Kristín og Elma Lísa bætir við: „Konan lítur svolítið á hana eins og dóttur sína og stúlkunni rennur til rifja að sjá konuna sem hún þekkir svo vel, í svona aðstæðum.“ Leikararnir eru sammála um að Lokaæfing sé margslungið verk og taki á flestum þáttum mannlegrar tilveru. Hver og einn áhorfandi geti jafnvel túlkað það á sinn hátt. Höfundurinn, Svava Jakobsdóttir hafi verið mikill brautryðjandi í jafnréttisbaráttu kvenna en þó vissulega sé fjallað um stöðu kynjanna í þessu verki þá sé fókusinn víður. „Þetta er leikrit um tilvist mannsins á jörðinni, hvernig hann hefur tapað tengslum við lífið, er hættur að treysta því og bara farinn að treysta á sjálfan sig til þess að lifa af. Það vekur hjá honum skorthugsun sem aftur veldur ofsóknarkennd,“ lýsir Þorsteinn. „Óttinn er grunnþemað í verkinu.“ Elma Lísa segir áhugavert að takast á við margslunginn texta verksins, mikil hvörf og stórar tilfinningar. Frumgerð af Lokaæfingu var sett upp fyrst árið 1983, síðan gerði Svava róttækar breytingar á því og sú útgáfa var frumsýnd í Kaupmannahöfn 1987 og hjá Leikfélagi Akureyrar sama ár. Það er sú leikgerð sem nú er unnið með og hún hefur aldrei verið sýnd í Reykjavík áður. En telja leikararnir hana eiga jafn mikið erindi nú og á níunda áratugnum? „Okkur finnst það já. Góð leikverk standast alltaf tímans tönn og hægt er að setja þau upp á öllum tímum,“ svarar Elma Lísa. Lokaæfing er sett upp í tilefni af 100 ára afmæli kosningarréttar kvenna. Höfundurinn, Svava Jakobsdóttir hefði orðið 85 ára þann 4. október og leikhópurinn Háaloftið stendur að frumsýningunni á afmælisdeginum. Leikstjóri er Tinna Hrafnsdóttir. Uppsetningin er hluti af lestrarhátíð Bókmenntaborgar sem í ár er tileinkuð Svövu og hennar verkum. Leikritið tekur um einn og hálfan tíma í flutningi og ekki er um neina pásu að ræða. „Við erum þess fullviss að áhorfendur gangi hugsandi út,“ segir Þorsteinn. „Í þessu verki eru svo margir þræðir.“
Menning Mest lesið Steldu stílnum af konunum í forsetaframboði Tíska og hönnun Fyrsti takóstaðurinn sem fær Michelin-stjörnu Matur „Þetta voru flottustu tónleikar sem haldnir hafa verið á Íslandi“ Lífið Heitustu trendin fyrir sumarið 2024 Lífið Krakkatían: Frambjóðendur, rapparar og ofurhetjur Lífið Af vængjum fram: „Ég ætla ekkert að fara að gráta hérna“ Lífið „Blessunarlega ekkert stoppaður af foreldrum mínum“ Tíska og hönnun Fréttatía vikunnar: Forsetakosningar, sjóslys og mýflugnafaraldur Lífið Ásdís Rán býður forsetaefnum á rauða dregilinn Lífið Forseti Hæstaréttar og Kristján Loftsson í gámapartýi Lífið Fleiri fréttir „Leikmyndin er auðvitað algjört rusl“ Gríman 2024: Saknaðarilmur hlaut flestar tilnefningar Barbara Hannigan stjórnar Sinfóníuhljómsveitinni Bergur Þór nýr leikhússtjóri Leikfélags Akureyrar Nóbelsverðlaunahafinn Alice Munro er látin Fjögurra ára rússíbanareið að baki Vilja vekja áhuga ungu kynslóðarinnar á töfrum klassískrar tónlistar Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein Sjá meira