Mistæk menntun Kristján G. Arngrímsson skrifar 23. júlí 2014 07:00 Menntun kennara á Íslandi er ábótavant. Það skýrir að einhverju leyti dapurlega niðurstöðu í skýrslu sem unnin var fyrir menntamálaráðuneytið um stærðfræðikennslu. Megingallinn við núverandi fyrirkomulag menntunar kennara er sá, að hún miðast ekki við það sem kennaranemarnir koma raunverulega til með að þurfa að gera þegar þeir hefja störf í grunn- og framhaldsskólum, heldur miðast menntun þeirra fyrst og fremst við hagsmuni, sérþekkingu og viðhorf þeirra sem kenna þeim – þ.e. háskólakennaranna. Spurningin er hvort ekki skorti á að kennslufræðikennarar landsins hafi sérþekkingu á og jákvætt viðhorf til stærðfræðimenntunar. Ég var fyrir tveim eða þrem árum við nám á menntavísindasviði HÍ, og það var óskemmtileg reynsla. Samhliða náminu var ég kennari í framhaldsskóla (sem ég er enn) og það var sláandi hversu fjarlægur veruleiki kennarastarfsins var veruleika kennaranámsins. Stundum fannst mér eins og að fræðin sem ég var að lesa til að verða menntaður kennari kæmu hinu áþreifanlega starfi ekkert við. Í ljósi þessa var ekki undarlegt að ég og margir samnemendur mínir litum í rauninni ekki svo á að við væru að sækja okkur menntun (þekkingu og færni) heldur vorum við fyrst og fremst að þessu til að fá leyfisbréfið og mega fara að sinna því sem máli skiptir – kennslunni. Sem dæmi um hversu fjarlægur veruleiki réttindanámsins er hinu eiginlega kennslustarfi má nefna að í einni af kennslubókunum sem við áttum að nota – og afla okkur þekkingar úr, væntanlega – var talað um hinar ýmsu kennsluaðferðir, þar á meðal að nota skyggnur við kennslu. Og svo var stuttur kafli um að netið mætti alveg nota til gagns við kennslu. Ég er ekki viss um að allir samnemendur mínir hafi vitað hvað skyggnur eru, og svo mikið er víst að nemendur mínir hafa ekki hugmynd um það. Og skólinn sem ég kenni við (Menntaskóli Borgarfjarðar) gerir ráð fyrir að allir nemendur noti tölvur og netið til að vinna og skila verkefnum. Og MB er alls ekki eini skólinn sem svo háttar um, flestir framhaldsskólar starfa raunverulega með þessum hætti, það ég best veit.Vendikennsla Annað dæmi má nefna. Núna er vendikennsla eitt það nýjasta í kennslufræðum og flestir á þeirri skoðun að hefðbundnir fyrirlestrar séu gagnslaus kennsluaðferð. Ef ég man rétt var eitthvað minnst á þetta í kennslunni á menntavísindasviðinu, og haldnir yfir okkur fyrirlestrar um það hvað fyrirlestrar væru vonlaus kennsluaðferð. Enda sátu nemendurnir, kennaraefnin, flest í salnum og skoðuðu Facebook á meðan. Eða horfðu á myndbönd á YouTube. Hvað veldur því að kennsla í kennslufræðum hefur úrelst svona og fjarlægst veruleika kennarastarfsins? Að sumu leyti má finna svarið í hugtakinu „kennslufræði“. Áherslan er of mikil á fræðilega umfjöllun á kostnað hagnýtrar kennslu. Þessu til viðbótar má nefna, að þau fræði sem nemendum menntavísindasviðs eru kynnt virðast vera stöðnuð, sbr. kennslubókina sem ég nefndi hér að ofan. Síðast en ekki síst þykir kennsla ekki fínt starf í háskóla og bætir ekki laun háskólafólks. Fræðilegar rannsóknir eru það sem allt snýst um og það sem hækkar launin. Með því að birta svo og svo mikið af fræðilegum skrifum geta háskólakennarar hækkað í launum og því kannski eðlilegt að þeir vilji heldur sinna rannsóknum en kennslu. (Og jafnvel hætta á að þeir hugsi frekar um magn birtra fræðaskrifa heldur en raunverulegt, fræðilegt vægi þeirra). En þessar fræðilegu rannsóknir koma kennaranemum því miður að litlum notum. Þess vegna er hætt við að þeir sitji og bíði, og stytti sér stundir á Facebook og YouTube, á meðan „spekingurinn á sviðinu“ heldur langan fyrirlestur um niðurstöður rannsókna sinna (eða annarra sem hann er sammála). Til lengdar bíða nemendurnir einfaldlega eftir því að fá leyfisbréfið. Það blasir við að þetta hugarfar er ekki gott fyrir móralinn, en þarna er ekki við nemendurna að sakast, heldur frekar kennslustofnunina. Miða þarf meira við veruleika og þarfir nemenda hinna verðandi kennara, en ekki við fræðilegar áherslur og rannsóknir kennslufræðinganna. Bætt kennaramenntun fæst ekki með því að finna betri og „réttari“ kennslufræðikenningu, heldur með því að leggja meiri áherslu á hagnýta nálgun sem tekur mið af þeim veruleika sem kennaraefnin koma til með að mæta í starfi. Með þessum hætti væri hægt að gera kennaranámið merkingarbærara og betra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Af hverju kýs ég ekki Katrínu Jakobs Birgir Dýrfjörð Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Kjósum sameiningu, ekki sundrungu Helgi Ingólfsson Skoðun Riðið á Bessastöðum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Leikskólakennara á eftirlaunum er ofboðið Ásdís Ólafsdóttir Skoðun Frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Svik forsetaframbjóðanda við börnin á Gaza Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Af hverju kýs ég ekki Katrínu Jakobs Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Kjósum sameiningu, ekki sundrungu Helgi Ingólfsson skrifar Skoðun Forseti allra Ragnhildur Björt Björnsdóttir skrifar Skoðun Ný nálgun í afreksíþróttum – Nýsköpun Erlingur Jóhannsson skrifar Skoðun Prófsteinninn Katrín Harðardóttir skrifar Skoðun Innrás á Rafah stríðir gegn allri mannúð Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Börnin okkar Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Vextir geta og þurfa að lækka Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Söngvakeppni og stríðsglæpir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Leikskólakennara á eftirlaunum er ofboðið Ásdís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Óttasleginn mömmuher og Eurovision Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Já, Katrín Hjálmar Sveinsson skrifar Skoðun Frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Riðið á Bessastöðum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Að lifa í skugga heilsubrests Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Umræðan um dánaraðstoð Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað skrifar Skoðun Opið bréf til samgönguráðherra og vegamálastjóra Hópur ferðaþjóna í Dölunum skrifar Skoðun Hugleiðingar ellilífeyrisþega um landsmálin og orkumálin Ingimundur Andrésson skrifar Skoðun Að tilheyra - Fjölmenningarþing Reykjavíkur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Katrínu sem forseta Stefán Friðrik Stefánsson skrifar Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaðan ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þekking á naloxone nefúða getur bjargað lífi Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Svik forsetaframbjóðanda við börnin á Gaza Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við breytt fortíðinni? Ásgeir Jónsson skrifar Skoðun Á að banna TikTok? Óttar Birgisson skrifar Skoðun Gerum góðan dal enn betri Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Ný norræn stjórnarskrá Hrannar Björn Arnarsson,Ragnheiður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Getum við verið hamingjusöm í vinnunni? Héðinn Sveinbjörnsson skrifar Sjá meira
Menntun kennara á Íslandi er ábótavant. Það skýrir að einhverju leyti dapurlega niðurstöðu í skýrslu sem unnin var fyrir menntamálaráðuneytið um stærðfræðikennslu. Megingallinn við núverandi fyrirkomulag menntunar kennara er sá, að hún miðast ekki við það sem kennaranemarnir koma raunverulega til með að þurfa að gera þegar þeir hefja störf í grunn- og framhaldsskólum, heldur miðast menntun þeirra fyrst og fremst við hagsmuni, sérþekkingu og viðhorf þeirra sem kenna þeim – þ.e. háskólakennaranna. Spurningin er hvort ekki skorti á að kennslufræðikennarar landsins hafi sérþekkingu á og jákvætt viðhorf til stærðfræðimenntunar. Ég var fyrir tveim eða þrem árum við nám á menntavísindasviði HÍ, og það var óskemmtileg reynsla. Samhliða náminu var ég kennari í framhaldsskóla (sem ég er enn) og það var sláandi hversu fjarlægur veruleiki kennarastarfsins var veruleika kennaranámsins. Stundum fannst mér eins og að fræðin sem ég var að lesa til að verða menntaður kennari kæmu hinu áþreifanlega starfi ekkert við. Í ljósi þessa var ekki undarlegt að ég og margir samnemendur mínir litum í rauninni ekki svo á að við væru að sækja okkur menntun (þekkingu og færni) heldur vorum við fyrst og fremst að þessu til að fá leyfisbréfið og mega fara að sinna því sem máli skiptir – kennslunni. Sem dæmi um hversu fjarlægur veruleiki réttindanámsins er hinu eiginlega kennslustarfi má nefna að í einni af kennslubókunum sem við áttum að nota – og afla okkur þekkingar úr, væntanlega – var talað um hinar ýmsu kennsluaðferðir, þar á meðal að nota skyggnur við kennslu. Og svo var stuttur kafli um að netið mætti alveg nota til gagns við kennslu. Ég er ekki viss um að allir samnemendur mínir hafi vitað hvað skyggnur eru, og svo mikið er víst að nemendur mínir hafa ekki hugmynd um það. Og skólinn sem ég kenni við (Menntaskóli Borgarfjarðar) gerir ráð fyrir að allir nemendur noti tölvur og netið til að vinna og skila verkefnum. Og MB er alls ekki eini skólinn sem svo háttar um, flestir framhaldsskólar starfa raunverulega með þessum hætti, það ég best veit.Vendikennsla Annað dæmi má nefna. Núna er vendikennsla eitt það nýjasta í kennslufræðum og flestir á þeirri skoðun að hefðbundnir fyrirlestrar séu gagnslaus kennsluaðferð. Ef ég man rétt var eitthvað minnst á þetta í kennslunni á menntavísindasviðinu, og haldnir yfir okkur fyrirlestrar um það hvað fyrirlestrar væru vonlaus kennsluaðferð. Enda sátu nemendurnir, kennaraefnin, flest í salnum og skoðuðu Facebook á meðan. Eða horfðu á myndbönd á YouTube. Hvað veldur því að kennsla í kennslufræðum hefur úrelst svona og fjarlægst veruleika kennarastarfsins? Að sumu leyti má finna svarið í hugtakinu „kennslufræði“. Áherslan er of mikil á fræðilega umfjöllun á kostnað hagnýtrar kennslu. Þessu til viðbótar má nefna, að þau fræði sem nemendum menntavísindasviðs eru kynnt virðast vera stöðnuð, sbr. kennslubókina sem ég nefndi hér að ofan. Síðast en ekki síst þykir kennsla ekki fínt starf í háskóla og bætir ekki laun háskólafólks. Fræðilegar rannsóknir eru það sem allt snýst um og það sem hækkar launin. Með því að birta svo og svo mikið af fræðilegum skrifum geta háskólakennarar hækkað í launum og því kannski eðlilegt að þeir vilji heldur sinna rannsóknum en kennslu. (Og jafnvel hætta á að þeir hugsi frekar um magn birtra fræðaskrifa heldur en raunverulegt, fræðilegt vægi þeirra). En þessar fræðilegu rannsóknir koma kennaranemum því miður að litlum notum. Þess vegna er hætt við að þeir sitji og bíði, og stytti sér stundir á Facebook og YouTube, á meðan „spekingurinn á sviðinu“ heldur langan fyrirlestur um niðurstöður rannsókna sinna (eða annarra sem hann er sammála). Til lengdar bíða nemendurnir einfaldlega eftir því að fá leyfisbréfið. Það blasir við að þetta hugarfar er ekki gott fyrir móralinn, en þarna er ekki við nemendurna að sakast, heldur frekar kennslustofnunina. Miða þarf meira við veruleika og þarfir nemenda hinna verðandi kennara, en ekki við fræðilegar áherslur og rannsóknir kennslufræðinganna. Bætt kennaramenntun fæst ekki með því að finna betri og „réttari“ kennslufræðikenningu, heldur með því að leggja meiri áherslu á hagnýta nálgun sem tekur mið af þeim veruleika sem kennaraefnin koma til með að mæta í starfi. Með þessum hætti væri hægt að gera kennaranámið merkingarbærara og betra.
Skoðun Fegin að vera frekar spurð hvaðan ég sé, en „hverra manna ertu“ Matthildur Björnsdóttir skrifar