Eru umbúðirnar sökudólgurinn? María Manda skrifar 17. júlí 2014 07:00 Það er ánægjulegt að finna aukinn áhuga á umhverfismálum og vaxandi umræðu um slæma nýtingu og förgun á mat. Umbúðamálin eru eðlilega hluti af umræðunni enda tengjast þær matvælum og neysluvenjum okkar mjög náið. En það gleymist þegar rætt er um vondu umbúðirnar hvers vegna við pökkum vörum yfir höfuð og hver í raun mengunarvaldurinn sé. Margar hugmyndir sem draga úr umbúðanotkun líta dagsins ljós eins og margnota umbúðir undir mat til áfyllingar á veitingastöðum og verslunum eða jafnvel sleppa umbúðum alveg. En eru það raunhæfar lausnir? Umbúðaframleiðendur hafa fyrir löngu síðan hugað að umhverfismálum og eyða stórum fjárhæðum og miklum tíma í umhverfisvænni umbúðir. Hins vegar eru pakkningar oft óþarflega fyrirferðarmiklar. En hvers vegna pökkum við vörum í umbúðir? Það er til þess að uppfylla kröfur eftirlitsstofnana og okkur neytenda um að verja vöruna fyrir ryki, hnjaski og lykt, vegna gæðastaðla um meðhöndlun, hreinlæti, geymsluþol og ferskleika. Til þess að sinna upplýsingaskyldu um pökkunardag, síðasta söludag, um framleiðandann, innihaldslýsingar og næringartöflu, rekjanleika, notkunarreglur og varúðarmerkingar svo eitthvað sé nefnt og strikamerkið að kröfu stórverslana, sem annars tækju ekki við vörunni. Til þæginda, en framleiðendur létta okkur lífið eins og að rúlla fyrir okkur tóbakinu en um leið halda gæðum þess og ferskleika með umbúðum, því enginn vill reykja þurra, óþétta sígarettu og spýta út úr sér tóbaksögnum. Til aðgreiningar, en umbúðir eru ígildi kaupmannsins í hillum stórmarkaðanna sem fanga augu neytandans sem afgreiðir sig sjálfur, því vöruúrvalið er orðið svo miklu meira en þegar mamma mín fór með mjólkurbrúsann til áfyllingar. Við þyrftum líka ófáa margnota brúsa fyrir léttmjólkina, rjómann, súrmjólkina, skyrdrykkinn og G-mjólkina. Er fólk tilbúið að fylla bílinn af brúsum til að stökkva út í búð og fá áfyllingu? Svo kemur að förgun „margnota“ brúsans en sennilega myndi markaðurinn fyllast af alls konar margnota brúsum því ekki viljum við öll vera með eins brúsa.Ekki bæði haldið og sleppt Ég efast um að heilbrigðiseftirlitið yrði ánægt með alla skítugu brúsana eða ílátin sem kæmu inn til framleiðanda, inn í verslunina eða á veitingahúsið til áfyllingar. Sennilega þyrfti hreinsibúnað sem þrifi allar gerðir af brúsum og ílátum til að uppfylla hreinlætiskröfurnar. Og hvar setjum við þá innihaldslýsinguna og síðasta söludag eða strikamerkið og rekjanleikann? Við getum spurt hvort sótthreinsiefnin frá hreinsibúnaðinum yrðu umhverfisvænni en förgun eða endurvinnsla á einnota umbúðum. Það starfa nefnilega tugir manna alla daga ársins við að búa til og bæta við reglugerðum og nýju verklagi sem framleiðendur þurfa að uppfylla. Stöðugt hertari reglur um hreinlæti, pökkunarmáta og upplýsingagjöf sem kallar á þróun í framleiðslu og nýjar umbúðir. Margir framleiðendur vildu gjarnan minnka umbúðavesenið sem flækir framleiðsluferlið og allt leggst þetta á vöruverðið, sem við neytendur borgum fyrir og það er dýrt að uppfylla allar kröfurnar. Kannski ætti að létta á regluverkinu eða fækka fólkinu sem býr þær til svo mögulegt sé að minnka umbúðafarganið. Ómögulegt er að uppfylla kröfurnar og reglugerðirnar sem við setjum okkur, án þess að pakka vörunum með einum eða öðrum hætti. Hér verður ekki bæði haldið og sleppt. Því þurfum við að vera snjallari í umbúðamálum en fara 70 ár aftur í tímann. Við erum einfaldlega komin á allt annan stað í neysluvenjum og söluaðferðum, eða hvað? Hins vegar getum við spurt okkur hvers vegna sumum finnst í lagi að losa úr öskubakkanum í bílnum á rauðu ljósi eða hvers vegna plastpokinn sem við tókum með okkur heim úr búðinni er kominn utan um fisk í Norðurhafi og spillir lífríkinu í sjónum. Ég er ekki svo viss um að það sé umbúðunum að kenna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Óheiðarleiki gagnvart öryrkjum Svanberg Hreinsson Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Forsetinn sem sameinar Björk Baldursdóttir,Ingvi Stefánsson Skoðun Styrk hönd og fim Torfi H. Tulinius Skoðun Í dag er dagur líffjölbreytileika Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Það er dýrara að vera fatlaður Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Stéttarfélög í fjötrum meðvirkar stjórnsýslu Indriði Stefánsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Hvaðan kemur fylgi Katrínar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Sundtískan Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sunddtískan Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Olía á eld átaka Hópur fólks í Íslenska náttúruverndarsjóðnum skrifar Skoðun Vanmat á hugvísindum og staða íslenskra fræða Lára Magnúsardóttir skrifar Skoðun Fordæmið Sveinn Flóki Guðmundsson skrifar Skoðun Styrk hönd og fim Torfi H. Tulinius skrifar Skoðun Í dag er dagur líffjölbreytileika Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Það er dýrara að vera fatlaður Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Stéttarfélög í fjötrum meðvirkar stjórnsýslu Indriði Stefánsson skrifar Skoðun Óheiðarleiki gagnvart öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Tveir valkostir Ragnheiður Jónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn sem sameinar Björk Baldursdóttir,Ingvi Stefánsson skrifar Skoðun Hvaðan kemur fylgi Katrínar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað viljum við? skrifar Skoðun Fátækt er ekki blankheit Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Fremst meðal jafningja: Halla Tómasdóttir á Bessastaði Birna Jónsdóttir skrifar Skoðun Skautadrottningin Katrín Jakobsdóttir Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Hulda eða Stoltenberg? Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Katrín á Bessastaði Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Hvað er það sem Alþingi ber að vernda á Þingvöllum? Lára Magnúsardóttir skrifar Skoðun Öllu frelsi fylgir ábyrgð, líka tjáningarfrelsinu Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn á tímum sundrungar Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvað væri lífið án vina? Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hverjir bera ábyrgð á að halda launum kvenna niðri? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fararheill til Bessastaða Ynda Eldborg skrifar Skoðun Öfgar og ósannindi Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Tímabær orð Unnar Arndísardóttur um afstæði barneigna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í hjarta sínu græn, en varla í reynd Ole Anton Bieltvedt skrifar Sjá meira
Það er ánægjulegt að finna aukinn áhuga á umhverfismálum og vaxandi umræðu um slæma nýtingu og förgun á mat. Umbúðamálin eru eðlilega hluti af umræðunni enda tengjast þær matvælum og neysluvenjum okkar mjög náið. En það gleymist þegar rætt er um vondu umbúðirnar hvers vegna við pökkum vörum yfir höfuð og hver í raun mengunarvaldurinn sé. Margar hugmyndir sem draga úr umbúðanotkun líta dagsins ljós eins og margnota umbúðir undir mat til áfyllingar á veitingastöðum og verslunum eða jafnvel sleppa umbúðum alveg. En eru það raunhæfar lausnir? Umbúðaframleiðendur hafa fyrir löngu síðan hugað að umhverfismálum og eyða stórum fjárhæðum og miklum tíma í umhverfisvænni umbúðir. Hins vegar eru pakkningar oft óþarflega fyrirferðarmiklar. En hvers vegna pökkum við vörum í umbúðir? Það er til þess að uppfylla kröfur eftirlitsstofnana og okkur neytenda um að verja vöruna fyrir ryki, hnjaski og lykt, vegna gæðastaðla um meðhöndlun, hreinlæti, geymsluþol og ferskleika. Til þess að sinna upplýsingaskyldu um pökkunardag, síðasta söludag, um framleiðandann, innihaldslýsingar og næringartöflu, rekjanleika, notkunarreglur og varúðarmerkingar svo eitthvað sé nefnt og strikamerkið að kröfu stórverslana, sem annars tækju ekki við vörunni. Til þæginda, en framleiðendur létta okkur lífið eins og að rúlla fyrir okkur tóbakinu en um leið halda gæðum þess og ferskleika með umbúðum, því enginn vill reykja þurra, óþétta sígarettu og spýta út úr sér tóbaksögnum. Til aðgreiningar, en umbúðir eru ígildi kaupmannsins í hillum stórmarkaðanna sem fanga augu neytandans sem afgreiðir sig sjálfur, því vöruúrvalið er orðið svo miklu meira en þegar mamma mín fór með mjólkurbrúsann til áfyllingar. Við þyrftum líka ófáa margnota brúsa fyrir léttmjólkina, rjómann, súrmjólkina, skyrdrykkinn og G-mjólkina. Er fólk tilbúið að fylla bílinn af brúsum til að stökkva út í búð og fá áfyllingu? Svo kemur að förgun „margnota“ brúsans en sennilega myndi markaðurinn fyllast af alls konar margnota brúsum því ekki viljum við öll vera með eins brúsa.Ekki bæði haldið og sleppt Ég efast um að heilbrigðiseftirlitið yrði ánægt með alla skítugu brúsana eða ílátin sem kæmu inn til framleiðanda, inn í verslunina eða á veitingahúsið til áfyllingar. Sennilega þyrfti hreinsibúnað sem þrifi allar gerðir af brúsum og ílátum til að uppfylla hreinlætiskröfurnar. Og hvar setjum við þá innihaldslýsinguna og síðasta söludag eða strikamerkið og rekjanleikann? Við getum spurt hvort sótthreinsiefnin frá hreinsibúnaðinum yrðu umhverfisvænni en förgun eða endurvinnsla á einnota umbúðum. Það starfa nefnilega tugir manna alla daga ársins við að búa til og bæta við reglugerðum og nýju verklagi sem framleiðendur þurfa að uppfylla. Stöðugt hertari reglur um hreinlæti, pökkunarmáta og upplýsingagjöf sem kallar á þróun í framleiðslu og nýjar umbúðir. Margir framleiðendur vildu gjarnan minnka umbúðavesenið sem flækir framleiðsluferlið og allt leggst þetta á vöruverðið, sem við neytendur borgum fyrir og það er dýrt að uppfylla allar kröfurnar. Kannski ætti að létta á regluverkinu eða fækka fólkinu sem býr þær til svo mögulegt sé að minnka umbúðafarganið. Ómögulegt er að uppfylla kröfurnar og reglugerðirnar sem við setjum okkur, án þess að pakka vörunum með einum eða öðrum hætti. Hér verður ekki bæði haldið og sleppt. Því þurfum við að vera snjallari í umbúðamálum en fara 70 ár aftur í tímann. Við erum einfaldlega komin á allt annan stað í neysluvenjum og söluaðferðum, eða hvað? Hins vegar getum við spurt okkur hvers vegna sumum finnst í lagi að losa úr öskubakkanum í bílnum á rauðu ljósi eða hvers vegna plastpokinn sem við tókum með okkur heim úr búðinni er kominn utan um fisk í Norðurhafi og spillir lífríkinu í sjónum. Ég er ekki svo viss um að það sé umbúðunum að kenna.
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun