Rittúlkun er málið Klara Matthíasdóttir skrifar 14. ágúst 2014 10:00 Laugardaginn 9. ágúst sl. birtist grein í Fréttablaðinu þar sem framkvæmdastjóri Heyrnarhjálpar talar um verulegan skort á þjónustu við heyrnarskerta, þrátt fyrir að um stóran hóp sé að ræða, eða um fimmtíu þúsund manns. Þetta eru sannarlega orð í tíma töluð. Samtökin Heyrnarhjálp fögnuðu sjötíu og fimm ára afmæli haustið 2012 svo þau eru síður en svo ný af nálinni og hafa alla tíð barist fyrir hagsmunum heyrnarskertra. Eitt af baráttumálum félagsins er að rittúlkun verði viðurkennd sem aðgengisleið heyrnarskertra og að sjónvarpsefni sé rittúlkað (textað), sjá www.heyrnarhjalp.is. Eins og réttilega er bent á í greininni nýtist rittúlkun mjög stórum hópi fólks, öllum þeim sem eru heyrnarskertir en einnig þeim sem eru að ná tökum á íslensku máli. Heyrnarlausir geta auk þess nýtt sér rittúlkun, þrátt fyrir að íslenska táknmálið sé þeirra viðurkennda aðgengisleið að samfélaginu. Rittúlkun fer þannig fram að rittúlkurinn situr (yfirleitt) við hlið þess sem er heyrnarskertur og ritar allt sem fram fer og er sagt. Sá sem er heyrnarskertur les þessar upplýsingar jafnóðum og er því alltaf meðvitaður um það sem rætt er um. Hann þarf því ekki að leggja sig allan fram um að reyna að heyra eitthvað eða eiga á hættu að missa samhengið sem gerist svo oft þegar margir tala saman. Ef fleiri en einn þurfa rittúlkun, eða um fund eða ráðstefnu er að ræða, er algengt að rittúlkuninni sé varpað á tjald. Ég hef sjálf verið á fundum þar sem notast er við rittúlkun, og ætla ekki að hafa mörg orð um það hversu þægilegra það er að sjá textann sífellt á tjaldinu og ná hverju einasta orði. Þó er ég svo heppin að hafa fulla heyrn en get ímyndað mér hvernig það er fyrir þá sem eru heyrnarskertir. Rittúlkun er skilvirk og tiltölulega auðveld leið til að miðla sjálfsögðum upplýsingum til heyrnarskertra og fjölmargra annarra. Það er hins vegar skortur á fjármagni frá hinu opinbera sem orsakar það að hún er ekki eins algeng og hún ætti að vera. Greitt er fyrir rittúlkun í menntakerfinu, heilbrigðiskerfinu og dómskerfinu, en við aðrar aðstæður þarf fólk sjálft að borga fyrir starf rittúlksins (sbr. grein um rittúlkun eftir Þórnýju Björk Jakobsdóttur sem birtist í Heyrnarhjálp, 1. tbl. 17. árg., desember 2013). Best þekki ég til rittúlkunar í skólakerfinu, sem hefur gert heyrnarskertum einstaklingum mögulegt að stunda háskólanám. Okkur verður tíðrætt um aðgengi, en hvað er aðgengi? Í víðum skilningi er það möguleiki okkar til að upplifa, njóta, sjá og hlusta á það sem fram fer í umhverfinu. Enginn vill vera lokaður af og missa af því sem gefur lífinu gildi og við teljum mikilvægt. Textun er aðgengi að lífinu og rittúlkun er málið. Notum hana meira en nú er gert og gerum þannig sem flestum kleift að „heyra“ og vera með. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Sjá meira
Laugardaginn 9. ágúst sl. birtist grein í Fréttablaðinu þar sem framkvæmdastjóri Heyrnarhjálpar talar um verulegan skort á þjónustu við heyrnarskerta, þrátt fyrir að um stóran hóp sé að ræða, eða um fimmtíu þúsund manns. Þetta eru sannarlega orð í tíma töluð. Samtökin Heyrnarhjálp fögnuðu sjötíu og fimm ára afmæli haustið 2012 svo þau eru síður en svo ný af nálinni og hafa alla tíð barist fyrir hagsmunum heyrnarskertra. Eitt af baráttumálum félagsins er að rittúlkun verði viðurkennd sem aðgengisleið heyrnarskertra og að sjónvarpsefni sé rittúlkað (textað), sjá www.heyrnarhjalp.is. Eins og réttilega er bent á í greininni nýtist rittúlkun mjög stórum hópi fólks, öllum þeim sem eru heyrnarskertir en einnig þeim sem eru að ná tökum á íslensku máli. Heyrnarlausir geta auk þess nýtt sér rittúlkun, þrátt fyrir að íslenska táknmálið sé þeirra viðurkennda aðgengisleið að samfélaginu. Rittúlkun fer þannig fram að rittúlkurinn situr (yfirleitt) við hlið þess sem er heyrnarskertur og ritar allt sem fram fer og er sagt. Sá sem er heyrnarskertur les þessar upplýsingar jafnóðum og er því alltaf meðvitaður um það sem rætt er um. Hann þarf því ekki að leggja sig allan fram um að reyna að heyra eitthvað eða eiga á hættu að missa samhengið sem gerist svo oft þegar margir tala saman. Ef fleiri en einn þurfa rittúlkun, eða um fund eða ráðstefnu er að ræða, er algengt að rittúlkuninni sé varpað á tjald. Ég hef sjálf verið á fundum þar sem notast er við rittúlkun, og ætla ekki að hafa mörg orð um það hversu þægilegra það er að sjá textann sífellt á tjaldinu og ná hverju einasta orði. Þó er ég svo heppin að hafa fulla heyrn en get ímyndað mér hvernig það er fyrir þá sem eru heyrnarskertir. Rittúlkun er skilvirk og tiltölulega auðveld leið til að miðla sjálfsögðum upplýsingum til heyrnarskertra og fjölmargra annarra. Það er hins vegar skortur á fjármagni frá hinu opinbera sem orsakar það að hún er ekki eins algeng og hún ætti að vera. Greitt er fyrir rittúlkun í menntakerfinu, heilbrigðiskerfinu og dómskerfinu, en við aðrar aðstæður þarf fólk sjálft að borga fyrir starf rittúlksins (sbr. grein um rittúlkun eftir Þórnýju Björk Jakobsdóttur sem birtist í Heyrnarhjálp, 1. tbl. 17. árg., desember 2013). Best þekki ég til rittúlkunar í skólakerfinu, sem hefur gert heyrnarskertum einstaklingum mögulegt að stunda háskólanám. Okkur verður tíðrætt um aðgengi, en hvað er aðgengi? Í víðum skilningi er það möguleiki okkar til að upplifa, njóta, sjá og hlusta á það sem fram fer í umhverfinu. Enginn vill vera lokaður af og missa af því sem gefur lífinu gildi og við teljum mikilvægt. Textun er aðgengi að lífinu og rittúlkun er málið. Notum hana meira en nú er gert og gerum þannig sem flestum kleift að „heyra“ og vera með.
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir Skoðun
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir Skoðun