Er öryggi sjúklinga og starfsfólks ógn eða hótun? Auðbjörg Reynisdóttir skrifar 3. júní 2014 07:00 Gott fólk Hvernig er líðan þeirra sem þurfa að leita til LSH eða leggjast inn á spítalann við síendurteknar upphrópanir um að öryggi þeirra sé ógnað? Starfsmenn eru uggandi, kvíða hverri vakt og fegnir að sleppa heim í vaktarlok án teljandi vandræða. Landlæknir, stjórnendur og velunnarar LSH eru áberandi í umræðunni um öryggisleysi sjúklinga í skjóli ákæru saksóknara á hendur hjúkrunarfræðingi en lítið fer fyrir ákærunni á hendur spítalanum sjálfum.Hvaða vanda leysa nýjar byggingar? Fullyrðingar eru jafnvel um að allur vandi leysist með nýjum spítalabyggingum. Í mínum eyrum hljómar þetta sem ábyrgðarlaus hótun og merki þess að verið sé að breiða yfir getuleysi í stjórn heilbrigðismála. Málflutningurinn á margt sameiginlegt með umræðunni um bankakerfið fyrir hrun. Er ekki kominn tími til að rifja upp lærdóminn af því? Mér sýnist stjórnendur, landlæknisembættið og hagsmunahópurinn „Spítalinn okkar“ hafa yfir sér sömu áru og bankastjórarnir framsæknu. Þeir dásama verk sín, hagræðinguna sem náðst hefur þrátt fyrir meintan niðurskurð, vísindarannsóknir Íslendinga í þágu heimsins, spítala á heimsmælikvarða, öryggismenninguna og „allskonar flókið“– að við eigum enga möguleika á mannsæmandi heilbrigðisþjónustu í framtíðinni ef við samþykkjum ekki tillögur þeirra. Dauðinn sé vís og okkur sjálfum að kenna. Ef það er raunverulegur áhugi á öruggri þjónustu innan LSH þá væri unnið að því opinskátt í samvinnu við sjúklinga. Það eru hvorki tæki né hús sem gera mistökin, þau eru mannleg og verða í samskiptum eða samskiptaleysi, vegna undirmönnunar og þar með aukins vinnuálags. Hvorki stjórnendur spítalans, ráðuneytið né landlæknir hafa sýnt fram á að öryggi sjúklinga sé forgangsatriði þótt þau fari um það vísindalegum fræðiorðum. Það er hvergi hægt að fá upplýsingar um úrvinnslu og samanburð á ‘atvikaskráningum' eða rannsóknir á mælanlegum öryggisþáttum sem tengjast sjúklingum, starfsfólki og vinnuumhverfi, þrátt fyrir svokallaða áralanga vinnu í þessum málum.Hvernig virkar kerfið? Þegar kvartanir hafa þvælst um völundarhús heilbrigðiskerfisin án þess að úrlausn fáist, er hálmstráið að senda það til umboðsmanns Alþingis. Undanfarið hefur hann gefið út fjölda álita sem bendir til að LSH, ráðuneytið, landlæknir og saksóknari beinlínis hamli réttlátri niðurstöðu í kvörtunarmálum gagnvart heilbrigðiskerfinu. Umboðsmaður hefur gefið álit sitt í tveimur málum undirritaðrar. Eins og aðrir í sömu sporum bíð ég þess að ‘kerfið' fari eftir lögum og bæti úr eigin klúðri. Það verður mikill léttir þegar réttur okkar verður tekin til greina. Við þráum hvíld eftir áratuga baráttu, því lífið býður upp á svo margt skemmtilegra en að berjast við vindmyllur. Nú er runnin upp ögurstund í heilbrigðiskerfinu: Saksóknari ákærir hjúkrunarfræðing og spítalann en spítalinn talar eins og dómur sé fallinn yfir hjúkrunarfræðingnum. Óréttlætið í þessari umræðu er mikið og refsingin hörð. Til samanburðar má benda á kvörtun manns til umboðsmanns Alþingis, vegna misnotkunar læknis á sjúkraská í deilumáli fyrir siðanefnd lækna. Rök saksóknara fyrir að ákæra lækninn ekki voru að það mundi verða honum svo þungbært. Ekki var um mannsbana að ræða en alvarlegt engu að síður og krefur umboðsmaður saksóknara um sterkari rök fyrir að ákæra ekki.Hvað breyttist? Landlæknir boðar breytta tíma í starfsáætlun sinni 2014. Þar er gert ráð fyrir að notendur komi að því hvernig úrvinnslu kærumála er háttað. Svo kom nú í ljós að það hafa aldrei verið settar reglur eins og kveðið er á um í lögum um landlækni frá 2007 um rannsókn ‘atvika'. Fyrsti kostur landlæknis er að athuga hug stjórnenda þjóðarsjúkrahússins um það hvernig þeir eiga að rannsaka sjálfa sig – því flest ‘atvikin' eiga sér stað þar. Beiðni frá okkur sem höfum bitra reynslu af núverandi ástandi hefur ekki enn verið svarað þegar þetta er ritað. Að læknir geti notað sjúkraskrá í eigin deilumáli bendir til þess að sjúkraskrárnar okkar séu ekki öruggar og sýnir að til eru heilbrigðisstarfsmenn sem leyfa sér að misnota viðkvæmar persónuupplýsingar í hvaða tilgangi sem er. Staðreyndin er sú að það er auðveldara fyrir vísindamenn að nálgast sjúkraskrár (nb. án vitundar sjúklingsins) heldur en sjúklinginn að fá aðgang að sínum eigin gögnum. Vera má að þér verið meinaður aðgangur ef lækni þóknast svo. Eftirlit er á ábyrgð landlæknis – hann er heilbrigðislöggan. Fyrst siðanefnd lækna gat birt sjúkragögn án þess að taka raunverulega ábyrgð á því hlýtur að gilda það sama um alla hina eða hvað? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Dóttir mín – uppgjör eineltis Ragnheiður Harpa Sveinsdóttir Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Gott fólk Hvernig er líðan þeirra sem þurfa að leita til LSH eða leggjast inn á spítalann við síendurteknar upphrópanir um að öryggi þeirra sé ógnað? Starfsmenn eru uggandi, kvíða hverri vakt og fegnir að sleppa heim í vaktarlok án teljandi vandræða. Landlæknir, stjórnendur og velunnarar LSH eru áberandi í umræðunni um öryggisleysi sjúklinga í skjóli ákæru saksóknara á hendur hjúkrunarfræðingi en lítið fer fyrir ákærunni á hendur spítalanum sjálfum.Hvaða vanda leysa nýjar byggingar? Fullyrðingar eru jafnvel um að allur vandi leysist með nýjum spítalabyggingum. Í mínum eyrum hljómar þetta sem ábyrgðarlaus hótun og merki þess að verið sé að breiða yfir getuleysi í stjórn heilbrigðismála. Málflutningurinn á margt sameiginlegt með umræðunni um bankakerfið fyrir hrun. Er ekki kominn tími til að rifja upp lærdóminn af því? Mér sýnist stjórnendur, landlæknisembættið og hagsmunahópurinn „Spítalinn okkar“ hafa yfir sér sömu áru og bankastjórarnir framsæknu. Þeir dásama verk sín, hagræðinguna sem náðst hefur þrátt fyrir meintan niðurskurð, vísindarannsóknir Íslendinga í þágu heimsins, spítala á heimsmælikvarða, öryggismenninguna og „allskonar flókið“– að við eigum enga möguleika á mannsæmandi heilbrigðisþjónustu í framtíðinni ef við samþykkjum ekki tillögur þeirra. Dauðinn sé vís og okkur sjálfum að kenna. Ef það er raunverulegur áhugi á öruggri þjónustu innan LSH þá væri unnið að því opinskátt í samvinnu við sjúklinga. Það eru hvorki tæki né hús sem gera mistökin, þau eru mannleg og verða í samskiptum eða samskiptaleysi, vegna undirmönnunar og þar með aukins vinnuálags. Hvorki stjórnendur spítalans, ráðuneytið né landlæknir hafa sýnt fram á að öryggi sjúklinga sé forgangsatriði þótt þau fari um það vísindalegum fræðiorðum. Það er hvergi hægt að fá upplýsingar um úrvinnslu og samanburð á ‘atvikaskráningum' eða rannsóknir á mælanlegum öryggisþáttum sem tengjast sjúklingum, starfsfólki og vinnuumhverfi, þrátt fyrir svokallaða áralanga vinnu í þessum málum.Hvernig virkar kerfið? Þegar kvartanir hafa þvælst um völundarhús heilbrigðiskerfisin án þess að úrlausn fáist, er hálmstráið að senda það til umboðsmanns Alþingis. Undanfarið hefur hann gefið út fjölda álita sem bendir til að LSH, ráðuneytið, landlæknir og saksóknari beinlínis hamli réttlátri niðurstöðu í kvörtunarmálum gagnvart heilbrigðiskerfinu. Umboðsmaður hefur gefið álit sitt í tveimur málum undirritaðrar. Eins og aðrir í sömu sporum bíð ég þess að ‘kerfið' fari eftir lögum og bæti úr eigin klúðri. Það verður mikill léttir þegar réttur okkar verður tekin til greina. Við þráum hvíld eftir áratuga baráttu, því lífið býður upp á svo margt skemmtilegra en að berjast við vindmyllur. Nú er runnin upp ögurstund í heilbrigðiskerfinu: Saksóknari ákærir hjúkrunarfræðing og spítalann en spítalinn talar eins og dómur sé fallinn yfir hjúkrunarfræðingnum. Óréttlætið í þessari umræðu er mikið og refsingin hörð. Til samanburðar má benda á kvörtun manns til umboðsmanns Alþingis, vegna misnotkunar læknis á sjúkraská í deilumáli fyrir siðanefnd lækna. Rök saksóknara fyrir að ákæra lækninn ekki voru að það mundi verða honum svo þungbært. Ekki var um mannsbana að ræða en alvarlegt engu að síður og krefur umboðsmaður saksóknara um sterkari rök fyrir að ákæra ekki.Hvað breyttist? Landlæknir boðar breytta tíma í starfsáætlun sinni 2014. Þar er gert ráð fyrir að notendur komi að því hvernig úrvinnslu kærumála er háttað. Svo kom nú í ljós að það hafa aldrei verið settar reglur eins og kveðið er á um í lögum um landlækni frá 2007 um rannsókn ‘atvika'. Fyrsti kostur landlæknis er að athuga hug stjórnenda þjóðarsjúkrahússins um það hvernig þeir eiga að rannsaka sjálfa sig – því flest ‘atvikin' eiga sér stað þar. Beiðni frá okkur sem höfum bitra reynslu af núverandi ástandi hefur ekki enn verið svarað þegar þetta er ritað. Að læknir geti notað sjúkraskrá í eigin deilumáli bendir til þess að sjúkraskrárnar okkar séu ekki öruggar og sýnir að til eru heilbrigðisstarfsmenn sem leyfa sér að misnota viðkvæmar persónuupplýsingar í hvaða tilgangi sem er. Staðreyndin er sú að það er auðveldara fyrir vísindamenn að nálgast sjúkraskrár (nb. án vitundar sjúklingsins) heldur en sjúklinginn að fá aðgang að sínum eigin gögnum. Vera má að þér verið meinaður aðgangur ef lækni þóknast svo. Eftirlit er á ábyrgð landlæknis – hann er heilbrigðislöggan. Fyrst siðanefnd lækna gat birt sjúkragögn án þess að taka raunverulega ábyrgð á því hlýtur að gilda það sama um alla hina eða hvað?