Betri jafnréttisumræðu Þórarinn Hjartarson skrifar 12. mars 2014 07:00 Umræða um jafnrétti gæti verið betri á margan hátt. Mikið er um alhæfingar og oft fara samræður langt út fyrir efnið og snúast upp í algjöra steypu. Síðustu áratugi hafa jafnréttissinnar, femínistar og konur náð miklum árangri. Konur og karlar eru að formi til jöfn á flestum ef ekki öllum sviðum samfélagsins. Sjálfur tel ég mig ekki vera femínista heldur jafnréttissinna. Það er ekki út af því að ég sé ekki hlynntur femínisma sem jafnréttisstefnu heldur finnst mér birtingarmynd femínisma ekki alltaf standa undir orðinu jafnrétti. Ég ólst upp með eldri systur, móður og föður, og mér finnst fráleitt að við búum ekki öll við sömu kjör og aðstöðu. Það finnst mér ekki falla undir femínisma heldur jafnréttisstefnu. Femínistar berjast fyrst og fremst fyrir kjörum kvenna, án tillits til aðstæðna karla. Ég hef lesið margar góðar greinar eftir fólk sem berst undir merkjum femínisma. En í mörgum tilfellum eru málin sett fram þannig, að karlmenn, eins og þeir leggja sig, séu rót vandans. Þeir sem ganga lengst líta svo á að allir karlmenn séu hættulegir kvenhatararar, sem væru færir um, ef ekki líklegir, til að nauðga konu ef aðstæður byðu upp á það. Eftir því sem ég best veit er þetta ekki raunin. Keppni finnst mér vera orðið sem að einkennir um of jafnréttisbaráttu og jafnréttisumræðuna. Í stað þess að sýna vilja til að leysa tiltekið vandamál er gjarnan bent á eitthvað annað vandamál sem eins konar afsökun fyrir aðgerðarleysi. Líkt og kapphlaup þar sem aðeins einn getur unnið, eitt útilokar annað. Sem dæmi, þá las ég pistil um daginn, þar sem höfundi fannst óskiljanlegt að framhaldsskólakennarar væru að fara í verkfall vegna þess að við ættum frekar að einbeita okkur að því að jafna kjör karla og kvenna í samfélaginu. Með öðrum orðum, ýta því vandamáli að framhaldsskólakennarar séu með lág laun til hliðar vegna annars vandamáls. Annað dæmi. Þegar talað er um að skólaganga drengja gangi verr en stelpna, eða að ungir menn séu líklegri til að fremja sjálfsmorð en ungar konur, þá er iðulega farið að ræða um einhver önnur vandamál, tengd stúlkum, eins og til að gera lítið úr vandamáli drengja eða afsaka aðgerðarleysi. Svona eru tekin ótalmörg vandamál þar sem að annað kynið þarf að líða meira fyrir en hitt kynið. Liðinu er skipt upp: Karlar vs. konur. Í stað þess að vera: Karlar og konur vs. vandamál Mörg vandamál varða mismunandi stöðu kynjanna á ýmsum sviðum jafnréttis. Við ættum að taka á þeim öllum, óháð kyni, kynhneigð, uppruna eða öðru sem gerir okkur ólík hverju öðru. Viðhorf í samfélaginu til kynferðislegrar áreitni eru bundin mikilli einstefnu, þó svo að það hafi skánað á seinustu árum. Ef karlmaður verður fyrir kynferðislegu áreiti eru viðbrögðin við því oft: „Karlmenn vilja láta koma svona fram við sig“ eða „Konur upplifa miklu frekar kynferðislega áreitni heldur en karlar“. Dæmi um þetta er myndband sem náðist á öryggismyndavél og fór um veraldarvefinn fyrir ekki svo löngu. Þar sást til stelpu og stráks inni á salerni á skemmtistað vera að kyssast. Líða nokkrar sekúndur og stelpan reynir að fara inn á kynfæri stráksins. Hann sýnir henni augljósa neitun, en þá byrjar stúlkan að berja hann. Hún reynir ítrekað að káfa á kynfærum hans og heldur áfram að kyssa hann. Og lemur hann í hvert skipti sem hann reynir að varna því að hún káfi á honum. Þetta endar svo, að hún strunsar út eftir að hafa lamið hann og hann liggur í jörðinni. Þetta myndband var birt á mörgum veggjum á Facebook, og voru ummælin mörg í þessa áttina : „Haha, loksins fær karlmaðurinn það sem hann á skilið og stelpunni ekki nauðgað“ „You go girl“ „Vá, djöfuls aumingi að geta ekki varið sig gagnvart stelpu“ Ef dæmið hefði verið öfugt, það er strákur að áreita stúlku, þá held ég að ummælin hefðu verið á annan veg. Sem betur fer, reyndar. Karlmenn sem verða fyrir kynferðislegu áreiti verða oft aðhlátursefni. Af þeim sökum eru mjög líklega mun færri karlmenn sem þora að stíga fram og tilkynna slíkan verknað. Umræða um jafnrétti gæti verið gjöfulli og árangursríkari. Sem betur fer eru margir á þeirri skoðun. Sjá t.d. þennan pistil:https://m.visir.is/forsida/Frett?ArticleID=2014702059948 Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Skoðun Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Sjá meira
Umræða um jafnrétti gæti verið betri á margan hátt. Mikið er um alhæfingar og oft fara samræður langt út fyrir efnið og snúast upp í algjöra steypu. Síðustu áratugi hafa jafnréttissinnar, femínistar og konur náð miklum árangri. Konur og karlar eru að formi til jöfn á flestum ef ekki öllum sviðum samfélagsins. Sjálfur tel ég mig ekki vera femínista heldur jafnréttissinna. Það er ekki út af því að ég sé ekki hlynntur femínisma sem jafnréttisstefnu heldur finnst mér birtingarmynd femínisma ekki alltaf standa undir orðinu jafnrétti. Ég ólst upp með eldri systur, móður og föður, og mér finnst fráleitt að við búum ekki öll við sömu kjör og aðstöðu. Það finnst mér ekki falla undir femínisma heldur jafnréttisstefnu. Femínistar berjast fyrst og fremst fyrir kjörum kvenna, án tillits til aðstæðna karla. Ég hef lesið margar góðar greinar eftir fólk sem berst undir merkjum femínisma. En í mörgum tilfellum eru málin sett fram þannig, að karlmenn, eins og þeir leggja sig, séu rót vandans. Þeir sem ganga lengst líta svo á að allir karlmenn séu hættulegir kvenhatararar, sem væru færir um, ef ekki líklegir, til að nauðga konu ef aðstæður byðu upp á það. Eftir því sem ég best veit er þetta ekki raunin. Keppni finnst mér vera orðið sem að einkennir um of jafnréttisbaráttu og jafnréttisumræðuna. Í stað þess að sýna vilja til að leysa tiltekið vandamál er gjarnan bent á eitthvað annað vandamál sem eins konar afsökun fyrir aðgerðarleysi. Líkt og kapphlaup þar sem aðeins einn getur unnið, eitt útilokar annað. Sem dæmi, þá las ég pistil um daginn, þar sem höfundi fannst óskiljanlegt að framhaldsskólakennarar væru að fara í verkfall vegna þess að við ættum frekar að einbeita okkur að því að jafna kjör karla og kvenna í samfélaginu. Með öðrum orðum, ýta því vandamáli að framhaldsskólakennarar séu með lág laun til hliðar vegna annars vandamáls. Annað dæmi. Þegar talað er um að skólaganga drengja gangi verr en stelpna, eða að ungir menn séu líklegri til að fremja sjálfsmorð en ungar konur, þá er iðulega farið að ræða um einhver önnur vandamál, tengd stúlkum, eins og til að gera lítið úr vandamáli drengja eða afsaka aðgerðarleysi. Svona eru tekin ótalmörg vandamál þar sem að annað kynið þarf að líða meira fyrir en hitt kynið. Liðinu er skipt upp: Karlar vs. konur. Í stað þess að vera: Karlar og konur vs. vandamál Mörg vandamál varða mismunandi stöðu kynjanna á ýmsum sviðum jafnréttis. Við ættum að taka á þeim öllum, óháð kyni, kynhneigð, uppruna eða öðru sem gerir okkur ólík hverju öðru. Viðhorf í samfélaginu til kynferðislegrar áreitni eru bundin mikilli einstefnu, þó svo að það hafi skánað á seinustu árum. Ef karlmaður verður fyrir kynferðislegu áreiti eru viðbrögðin við því oft: „Karlmenn vilja láta koma svona fram við sig“ eða „Konur upplifa miklu frekar kynferðislega áreitni heldur en karlar“. Dæmi um þetta er myndband sem náðist á öryggismyndavél og fór um veraldarvefinn fyrir ekki svo löngu. Þar sást til stelpu og stráks inni á salerni á skemmtistað vera að kyssast. Líða nokkrar sekúndur og stelpan reynir að fara inn á kynfæri stráksins. Hann sýnir henni augljósa neitun, en þá byrjar stúlkan að berja hann. Hún reynir ítrekað að káfa á kynfærum hans og heldur áfram að kyssa hann. Og lemur hann í hvert skipti sem hann reynir að varna því að hún káfi á honum. Þetta endar svo, að hún strunsar út eftir að hafa lamið hann og hann liggur í jörðinni. Þetta myndband var birt á mörgum veggjum á Facebook, og voru ummælin mörg í þessa áttina : „Haha, loksins fær karlmaðurinn það sem hann á skilið og stelpunni ekki nauðgað“ „You go girl“ „Vá, djöfuls aumingi að geta ekki varið sig gagnvart stelpu“ Ef dæmið hefði verið öfugt, það er strákur að áreita stúlku, þá held ég að ummælin hefðu verið á annan veg. Sem betur fer, reyndar. Karlmenn sem verða fyrir kynferðislegu áreiti verða oft aðhlátursefni. Af þeim sökum eru mjög líklega mun færri karlmenn sem þora að stíga fram og tilkynna slíkan verknað. Umræða um jafnrétti gæti verið gjöfulli og árangursríkari. Sem betur fer eru margir á þeirri skoðun. Sjá t.d. þennan pistil:https://m.visir.is/forsida/Frett?ArticleID=2014702059948
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun