Óðurinn til gleðinnar Benedikt Jóhannesson skrifar 1. febrúar 2013 06:00 Icesave-dómurinn er gleðilegur og sýnir að réttlæti dómstólsins er ekki í hlutfalli við stærð þjóðanna, þó að ýmsir hafi gert því skóna áður en hann féll. Allir sanngjarnir menn hljóta að fallast á að æskilegt sé að málið verði skoðað ítarlega frá upphafi og hvernig aðkoma og skoðanir manna hafa þróast og hvers vegna. Síðla árs 2008 samþykktu allir þingmenn Sjálfstæðisflokks þingsályktun sem byggði á yfirlýsingu Davíðs Oddssonar og Árna M. Mathiesens. Þar sagði meðal annars: „Ísland hefur heitið því að virða skuldbindingar á grundvelli innstæðutryggingakerfisins gagnvart öllum tryggðum innlánshöfum. Þetta byggist á þeim skilningi að unnt verði að forfjármagna þessar kröfur fyrir tilstyrk viðkomandi erlendra ríkja og að jafnt Ísland sem þessi ríki séu staðráðin í að efna til viðræðna á næstu dögum með það að markmiði að ná samkomulagi um nánari skilmála vegna þessarar forfjármögnunar.“ Þingmenn Sjálfstæðisflokks samþykktu líka nær allir í desember 2008 að ganga til samninga um ábyrgð ríkissjóðs vegna innstæðna í útibúum íslenskra viðskiptabanka á EES-svæðinu á grundvelli þeirra sameiginlegu viðmiða sem aðilar höfðu komið sér saman um. Björn Bjarnason, sem þá sat á þingi og var ráðherra, sagði frá því á vefsíðu sinni í nóvember 2008 að ákveðið hefði verið að semja um málið: „Þegar samið er, hafa báðir nokkuð til síns máls. Ég hef aldrei hallast að þeirri skoðun, að samningar séu svik, þegar deilur milli ríkja eru leystar. Mér heyrist örla á því sjónarmiði í gagnrýni stjórnarandstöðu á samninginn um IceSave. Það er siðaðra þjóða háttur að ljúka deilum með samkomulagi – hins vegar má ekki greiða samninga of dýru verði eða afsala sér rétti til að halda lagaskilyrðum til haga og nýta lögfræðilega túlkun til hins ýtrasta.“ Þetta er auðvitað hárrétt hjá Birni. Á árinu 2009 skrifuðu fræðimennirnir Stefán Már Stefánsson og Lárus Blöndal margar greinar um að Ísland bæri ekki ábyrgð á kröfunum. Undirritaður var í hópi þeirra sem las þær greinar af athygli og fannst þær sannfærandi. Þess vegna vó það þungt í mínum huga þegar Lárus kom að lokasamningnum um Icesave og mælti með því að hann yrði samþykktur. Allir vildu gera rétt Árið 2011 var sá samningur borinn undir þjóðaratkvæði. Þá var sýnt að staða þrotabús Landsbankans hafði batnað svo mikið að það myndi geta greitt nær allar kröfurnar. Skilanefnd taldi að um 10 milljarðar króna stæðu út af en síðan hafa heimtur búsins batnað langt umfram Icesave-kröfuna. Áhættan við að segja já fólst því fyrst og fremst í því að heimtur búsins yrðu lakari, sem auðvitað var hugsanlegt en ekki líklegt. Félli samningurinn var óvissa um meðferð dómstóla á kröfunni og einkum hvernig vextir yrðu reiknaðir. Matsfyrirtæki sögðust líka myndu fella Ísland í ruslflokk ef samningurinn félli. Slíkt hefði orðið þjóðarbúinu dýrt, en gerðist ekki, sem bendir til þess að fyrirtækin hafi talið mat á styrk Landsbankans á þeim tíma raunsætt. Stuðningsmenn og andstæðingar samningsins misstu margir dómgreindina í baráttunni. Já-sinnar birtu mynd af hákarli sem virtist ætla að éta syndandi barn ef samningarnir féllu. Ekki virtist barninu vegna betur ef samningarnir yrðu samþykktir. Egill Ólafsson sagði þjóðinni með seiðandi röddu í útvarpsauglýsingum: „Samkvæmt annálaskrifum voru íslensk börn seld í ánauð til námuvinnu á Bretlandseyjum á fimmtándu öld. Það er engin ástæða til að endurtaka áþekka framkomu gagnvart börnum framtíðar. Þess vegna segi ég nei við Icesave.“ Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, studdi samninginn. Hann rökstuddi þá skoðun sína vel í Kastljósþætti að hans kalda mat væri það að Ísland ætti að slá striki undir málið og landsmenn að snúa sér að öðru. Sama sinnis voru samflokksmenn hans Árni Johnsen, Ásbjörn Óttarsson, Einar K. Guðfinnsson, Jón Gunnarsson, Kristján Þór Júlíusson, Ólöf Nordal, Ragnheiður E. Árnadóttir, Ragnheiður Ríkharðsdóttir, Tryggvi Þór Herbertsson og Þorgerður K. Gunnarsdóttir. Einhverjir félagar mínir hafa verið svo vinsamlegir að rifja upp að ég var einn þeirra sem studdu formanninn. Mér er heiður að því, en vil þó minna á að þau Friðrik Sophusson, Geir H. Haarde, Halldór Blöndal, Matthías Bjarnason, Ólafur G. Einarsson, Ragnhildur Helgadóttir, Sólveig Pétursdóttir, Sturla Böðvarsson, Sverrir Hermannsson og Þorsteinn Pálsson studdu Bjarna og málstað hans líka drengilega, svo nefnd séu nöfn sem ekki hafa orðið öllum jafnminnisstæð og mitt. Ég er ánægður að vera í þessum hópi. Það er mikið gleðiefni að Icesave-málinu sé lokið. Líklegast er það rétt, sem margir þeir sem ekki vildu semja sögðu áður en dómur féll, að það hefði litlu breytt fjárhagslega fyrir ríkissjóð þótt hann hefði fallið Íslandi í óhag. Aðalatriðið er að óvissu er eytt og þjóðin þarf ekki lengur að hafa þessa tæru snilld liggjandi á sér eins og möru. Yfir því geta allir Íslendingar glaðst sameiginlega. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Benedikt Jóhannesson Mest lesið Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Sjá meira
Icesave-dómurinn er gleðilegur og sýnir að réttlæti dómstólsins er ekki í hlutfalli við stærð þjóðanna, þó að ýmsir hafi gert því skóna áður en hann féll. Allir sanngjarnir menn hljóta að fallast á að æskilegt sé að málið verði skoðað ítarlega frá upphafi og hvernig aðkoma og skoðanir manna hafa þróast og hvers vegna. Síðla árs 2008 samþykktu allir þingmenn Sjálfstæðisflokks þingsályktun sem byggði á yfirlýsingu Davíðs Oddssonar og Árna M. Mathiesens. Þar sagði meðal annars: „Ísland hefur heitið því að virða skuldbindingar á grundvelli innstæðutryggingakerfisins gagnvart öllum tryggðum innlánshöfum. Þetta byggist á þeim skilningi að unnt verði að forfjármagna þessar kröfur fyrir tilstyrk viðkomandi erlendra ríkja og að jafnt Ísland sem þessi ríki séu staðráðin í að efna til viðræðna á næstu dögum með það að markmiði að ná samkomulagi um nánari skilmála vegna þessarar forfjármögnunar.“ Þingmenn Sjálfstæðisflokks samþykktu líka nær allir í desember 2008 að ganga til samninga um ábyrgð ríkissjóðs vegna innstæðna í útibúum íslenskra viðskiptabanka á EES-svæðinu á grundvelli þeirra sameiginlegu viðmiða sem aðilar höfðu komið sér saman um. Björn Bjarnason, sem þá sat á þingi og var ráðherra, sagði frá því á vefsíðu sinni í nóvember 2008 að ákveðið hefði verið að semja um málið: „Þegar samið er, hafa báðir nokkuð til síns máls. Ég hef aldrei hallast að þeirri skoðun, að samningar séu svik, þegar deilur milli ríkja eru leystar. Mér heyrist örla á því sjónarmiði í gagnrýni stjórnarandstöðu á samninginn um IceSave. Það er siðaðra þjóða háttur að ljúka deilum með samkomulagi – hins vegar má ekki greiða samninga of dýru verði eða afsala sér rétti til að halda lagaskilyrðum til haga og nýta lögfræðilega túlkun til hins ýtrasta.“ Þetta er auðvitað hárrétt hjá Birni. Á árinu 2009 skrifuðu fræðimennirnir Stefán Már Stefánsson og Lárus Blöndal margar greinar um að Ísland bæri ekki ábyrgð á kröfunum. Undirritaður var í hópi þeirra sem las þær greinar af athygli og fannst þær sannfærandi. Þess vegna vó það þungt í mínum huga þegar Lárus kom að lokasamningnum um Icesave og mælti með því að hann yrði samþykktur. Allir vildu gera rétt Árið 2011 var sá samningur borinn undir þjóðaratkvæði. Þá var sýnt að staða þrotabús Landsbankans hafði batnað svo mikið að það myndi geta greitt nær allar kröfurnar. Skilanefnd taldi að um 10 milljarðar króna stæðu út af en síðan hafa heimtur búsins batnað langt umfram Icesave-kröfuna. Áhættan við að segja já fólst því fyrst og fremst í því að heimtur búsins yrðu lakari, sem auðvitað var hugsanlegt en ekki líklegt. Félli samningurinn var óvissa um meðferð dómstóla á kröfunni og einkum hvernig vextir yrðu reiknaðir. Matsfyrirtæki sögðust líka myndu fella Ísland í ruslflokk ef samningurinn félli. Slíkt hefði orðið þjóðarbúinu dýrt, en gerðist ekki, sem bendir til þess að fyrirtækin hafi talið mat á styrk Landsbankans á þeim tíma raunsætt. Stuðningsmenn og andstæðingar samningsins misstu margir dómgreindina í baráttunni. Já-sinnar birtu mynd af hákarli sem virtist ætla að éta syndandi barn ef samningarnir féllu. Ekki virtist barninu vegna betur ef samningarnir yrðu samþykktir. Egill Ólafsson sagði þjóðinni með seiðandi röddu í útvarpsauglýsingum: „Samkvæmt annálaskrifum voru íslensk börn seld í ánauð til námuvinnu á Bretlandseyjum á fimmtándu öld. Það er engin ástæða til að endurtaka áþekka framkomu gagnvart börnum framtíðar. Þess vegna segi ég nei við Icesave.“ Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, studdi samninginn. Hann rökstuddi þá skoðun sína vel í Kastljósþætti að hans kalda mat væri það að Ísland ætti að slá striki undir málið og landsmenn að snúa sér að öðru. Sama sinnis voru samflokksmenn hans Árni Johnsen, Ásbjörn Óttarsson, Einar K. Guðfinnsson, Jón Gunnarsson, Kristján Þór Júlíusson, Ólöf Nordal, Ragnheiður E. Árnadóttir, Ragnheiður Ríkharðsdóttir, Tryggvi Þór Herbertsson og Þorgerður K. Gunnarsdóttir. Einhverjir félagar mínir hafa verið svo vinsamlegir að rifja upp að ég var einn þeirra sem studdu formanninn. Mér er heiður að því, en vil þó minna á að þau Friðrik Sophusson, Geir H. Haarde, Halldór Blöndal, Matthías Bjarnason, Ólafur G. Einarsson, Ragnhildur Helgadóttir, Sólveig Pétursdóttir, Sturla Böðvarsson, Sverrir Hermannsson og Þorsteinn Pálsson studdu Bjarna og málstað hans líka drengilega, svo nefnd séu nöfn sem ekki hafa orðið öllum jafnminnisstæð og mitt. Ég er ánægður að vera í þessum hópi. Það er mikið gleðiefni að Icesave-málinu sé lokið. Líklegast er það rétt, sem margir þeir sem ekki vildu semja sögðu áður en dómur féll, að það hefði litlu breytt fjárhagslega fyrir ríkissjóð þótt hann hefði fallið Íslandi í óhag. Aðalatriðið er að óvissu er eytt og þjóðin þarf ekki lengur að hafa þessa tæru snilld liggjandi á sér eins og möru. Yfir því geta allir Íslendingar glaðst sameiginlega.
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun