Lafhræddir listamenn
Kolbrún Halldórsdóttir, forseti Bandalags íslenskra listamanna, skrifaði grein sem birtist í Fréttablaðinu í morgun og þar koma fram miklar áhyggjur af því að skorið verði niður til menningar og lista. Vigdís Hauksdóttir alþingismaður er formaður fjárlaganefndar en hún á jafnframt sæti í niðurskurðarnefnd ríkisstjórnarinnar. Spurð hvort eitthvað liggi fyrir um hvar hnífurinn fari á loft segir hún að það muni liggja fyrir 1. október, þegar þing kemur saman og fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinnar verður lagt fram. Hún segir að við gerð fjárlagafrumvarps verði litið til hugmynda niðurskurðarnefndarinnar, en störf þar ganga vel að hennar sögn.
Í grein Kolbrúnar segir að með fjárfestingaráætlun fyrri ríkisstjórnar hafi verið sett fram áform til þriggja ára um aukin framlög til verkefnatengdra sjóða á vettvangi lista og sköpunar. Alls er um að ræða stuðning sem nemur 720 milljónum króna, þar af 470 milljónir til Kvikmyndasjóðs og 250 milljónir í aðra sjóði. „Þessir fjármunir eru til staðar í fjárlögum 2013 og augljóst að ef þeirra nýtur ekki við í fjárlögum 2014 mun það koma hart niður á uppbyggingu þeirra atvinnugreina sem byggja á starfi listamanna og hönnuða,“ segir Kolbrún.
Gallharður Grímur
Forseti BÍL og listunnendur almennt hafa fulla ástæðu til að hafa áhyggjur. Grímur Gíslason, formaður kjördæmisráðs Sjálfstæðisflokksins í Suðurkjördæmi, segir að ekki sé bara um að tefla þessar 720 milljónir sem Kolbrún nefnir. Hann telur fjármuni sem renna í þennan geira eitthvað til að tala um.
„Sko, þessir sjóðir eru bara lítið brot af framlagi ríkisins til menningar og lista. Það framlag nemur tugum milljarða. Ætli væri ekki hægt að reka Landsspítala Háskólasjúkrahús á ári fyrir það sama og fer til menningar og lista. Einhver staðar heyrði ég talað um 40 til 60 milljarða þegar allt er til tekið. Við erum með eitthvað nálægt einum milljarði í Þjóðleikhús, milljarð í Sinfóníu, 500 milljónir í listamannalaun, bein laun, hundruð milljóna í dansflokkinn ...“
Grímur telur nauðsyn að skera þar niður til að reka hallalausan ríkissjóð og ætlast til þess af sínum mönnum í ríkisstjórn; Bjarna Benediktssyni fjármálaráðherra og hans fólki í fjármálaráðuneytinu þar sem menn eru að sjóða fjárlagafrumvarp saman. „Ég vil vernda grunnþjónustuna; skóla, heilbrigðismál, löggæslu. Þetta eru algjörar grunnstoðir í samfélaginu. Við getum alveg komist af án þess að styrkja listir beint. Við erum með fullt af listum sem njóta engra styrkja. Ég fer á popptónleika og hlusta á hljómsveit sem nýtur engra styrkja. Hún spilar bara og gerir það bara gott.“
Kolbrún rekur, í áðurnefndri grein sinni, að gerð hafi verið rannsókn á hagrænum áhrifum skapandi, sem leiddi í ljós að árleg velta greinanna nemur um 190 milljörðum króna og að þær skapa um 10.000 ársstörf. „Um þessar mundir starfa fjögur ráðuneyti saman að því að skilgreina stjórnsýslu greinanna og framtíðarstefnu á grundvelli skýrslu sem gefin var út á haustdögum 2012.“
Gefur lítið fyrir speki Churchills
Þegar farið var fram á það við Winston Churchill, fyrrverandi forsætisráðherra Bretlands, að hann skæri niður framlög til menningarmála vegna kostnaðar við stríðsrekstur svaraði hann einfaldlega: Til hvers er þá barist? Grímur gefur lítið fyrir þessa speki Churchills. „Við höfum lítið við menningu að gera þegar allir eru dauðir. Við verðum að forgangsraða. Ég ætla bara að vona að núverandi ríkisstjórn hafi kjark til að skera niður þar sem hægt er að skera niður án þess að hrikti í grunnstoðum samfélagsins. Ég geri þá kröfu.“
Grímur geri ráð fyrir því að þessi sjónarmið hans muni mæta harðri andstöðu, hann segist ekkert vera á móti menningu og listum. „En, hvort viltu geta farið á spítalann eða Þjóðleikhúsið? Ef þú þarft að velja? Þú ferð ekki í Þjóðleikhúsið ef þú ert veikur. Þú getur látið þig hafa það að sleppa því að fara í Þjóðleikhúsið en þú lætur þig ekki hafa það að fara á spítalann ef þú ert veikur.“
