Svartfuglar og náttúruvernd Elvar Árni Lund skrifar 17. janúar 2012 06:00 Umræða um velferð svartfuglastofna hefur farið hátt undanfarið. Af skrifum umhverfisráðherra má ætla að frumvarp um breytingu laga sé aðeins fyrsta skrefið til að banna veiðar á svartfuglum alfarið. Undirrituð voru í starfshópi ráðherra sem fjallaði um fimm tegundir svartfugla. Vinnubrögð og umgjörð hópstarfsins eru tilefni þessara skrifa. Skipaður var sex manna starfshópur af umhverfisráðherra. Flestum að óvörum bættist sjöundi aðilinn við á fyrsta fundinum, fulltrúi Fuglaverndar. Sami aðili var þátttakandi og stjórnaði rannsóknum á svartfuglum sem lagðar voru fram. Rannsóknir hans voru m.a. lagðar fram í starfshópnum og „meirihlutinn“ byggir tillögur sínar á þeim þrátt fyrir ýmislegt gagnrýnisvert, t.d. langan tími á milli vöktunar og fjölda vöktunarstaða. Samsetning starfshópsins er athyglisverð en formaðurinn, sérfræðingur í umhverfisráðuneytinu, hafði þá þegar lýst yfir áhyggjum vegna veiða á umræddum tegundum. Aðrir sem hópinn skipuðu voru frá Umhverfisstofnun, Náttúrufræðistofnun Íslands, SKOTVÍS og Bændasamtökunum. Þá var skipaður í hópinn formaður annarrar nefndar á vegum ráðuneytisins, „Villidýranefndarinnar“, sem vinnur nú að tillögum að breytingum á lögum 64/1994 fyrir umhverfisráðuneytið. Sami fulltrúi hafði þegar lagt til friðun svartfugla á þeim vettvangi. Fulltrúum hagsmunaaðila eins og lundaveiðimönnum og eggjatökumönnum var hins vegar ekki boðið að taka þátt, né heldur fulltrúa frá Samtökum íslenskra sveitarfélaga (sem ber að hafa samráð við skv. lögum). Valdahlutfall innan hópsins hefði þá líka verið orðið óljóst og óþægilegt fyrir áform ráðherra. Undirrituð gagnrýndu á fyrstu fundum að enginn fulltrúi frá sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytinu eða stofnun þess, s.s. Hafrannsóknastofnun eða óháður fiskifræðingur, en lengi vel voru rannsóknir á svartfuglum einmitt á könnu Hafró. Þar á bæ voru svartfuglar metnir í þúsundum tonna, sem gefur ágætis hugmynd um hve gríðarstórir stofnarnir eru. Fundir voru haldnir ört til að byrja með enda átti upphaflega að keyra vinnuna í gegn á 6-7 vikum! Fljótlega kom í ljós að verulega vantaði upp á skipulagið og vinnubrögðin. Fundarboð og efni voru send út jafnvel seint um kvöld sem og fundarboð fyrir fund morguninn eftir. Ritun fundargerða var ábótavant og þrátt fyrir tilkynningu um að formaður ritaði fundargerðir á 1. fundi var þeim aldrei dreift. Tillögur og annað sem fram kom á fundum var ekki fært til bókar eða kynnt skriflega. Á áætluðum lokafundi starfshópsins, höfðu fulltrúar NÍ og Fuglaverndar komið sér fyrir í skotgröfum og uppástóðu skyndilega og án fyrirvara að stofnarnir þyldu engar veiðar, þrátt fyrir að hafa rætt um og lagt mat á veiðiþol á fyrri fundum. Þar sem engin var fundargerðin er hins vegar ekki hægt að sýna fram á þetta, en minnispunktar okkar tala sínu máli. Brátt kom í ljós að talsmenn alfriðunar myndu hvergi gefa eftir, þrátt fyrir tillögur SKOTVÍS og BÍ um að hefja og taka þátt í rannsóknum sem gætu varpað mynd á áhrif veiða á svartfuglastofnana. Sé litið yfir skýrsluna fá rannsóknir um aðra áhrifaþætti en veiði ekkert vægi og ekki er vísað í neinar rannsóknir um skaðsemi minka og kanína þrátt fyrir að annar fulltrúi ráðuneytisins sé sérfræðingur um minka. Undirrituð þurftu ítrekað að gera athugasemdir við skýrsluna þar sem hvergi átti að minnast á afrán refs, líkt og áhrif hans á fuglavarp væru óþekkt! Athugasemdir „meirihlutans“ rötuðu beint í skýrsluna en þess krafist að við hin gerðum grein fyrir okkar sjónarmiðum í séráliti. Fjöldinn allur af tölvupóstum sem gengu á milli aðila vinnuhópsins benda til þess að verkefnið hafi verið vanmetið hvað varðar tíma og forsendur til að geta tekið ákvarðanir. Fagleika var ábótavant og svo fór að nefndin klofnaði með úrsögn Bændasamtakanna og séráliti frá Umhverfisstofnun og SKOTVÍS. „Meirihlutinn“ var nefnilega búinn að móta sér skoðun þegar í upphafi og vinna starfshópsins því sýndarmennska. Tillögurnar hafa lítið með náttúruvernd að gera og atlaga ráðherra að svartfuglaveiðum snýst um eitthvað annað en að bjarga risavöxnum fuglastofnum frá óljósri hættu sem flestir telja að stafi af ætisskorti. Aftur og aftur kom það upp í hópnum að ekki væri hægt að efla eftirlit og rannsóknir því það vantaði fjármagn. Því virðist það einfalt og ódýrt „að banna bara veiðar“ og slá fram klisjunni „að náttúran eigi að njóta vafans“. Veiðibann án mælanlegra markmiða og viðmiða er hins vegar ekki viðunandi og alls óljóst hvenær aflétta á slíku banni. Vilji umhverfisráðherra raunverulega beita sér fyrir náttúruvernd, fuglavernd og bættri afkomu fuglastofna er henni í lófa lagið að fá Umhverfisstofnun það verkefni að skipuleggja veiðar á mink og ref af alvöru og aflétta friðun refs á Hornströndum. Á sl. 30 árum hefur refnum fjölgað mjög hratt, sennilega er stofninn tólf sinnum stærri nú en um 1980. Þá hefur það sýnt sig að átak í fækkun minks skilar árangri en slíkt verk er hvorki unnið á einni nóttu né heldur tekur það enda á einu ári. Hvort tveggja eru langtímaverkefni, vel framkvæmanleg en þurfa eins og öll önnur verkefni nauðsynlegt fjármagn. Þetta eru dæmi um náttúruvernd í verki, hafið yfir allan vafa þar sem allir vita að rándýr éta önnur dýr og fugla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Sjá meira
Umræða um velferð svartfuglastofna hefur farið hátt undanfarið. Af skrifum umhverfisráðherra má ætla að frumvarp um breytingu laga sé aðeins fyrsta skrefið til að banna veiðar á svartfuglum alfarið. Undirrituð voru í starfshópi ráðherra sem fjallaði um fimm tegundir svartfugla. Vinnubrögð og umgjörð hópstarfsins eru tilefni þessara skrifa. Skipaður var sex manna starfshópur af umhverfisráðherra. Flestum að óvörum bættist sjöundi aðilinn við á fyrsta fundinum, fulltrúi Fuglaverndar. Sami aðili var þátttakandi og stjórnaði rannsóknum á svartfuglum sem lagðar voru fram. Rannsóknir hans voru m.a. lagðar fram í starfshópnum og „meirihlutinn“ byggir tillögur sínar á þeim þrátt fyrir ýmislegt gagnrýnisvert, t.d. langan tími á milli vöktunar og fjölda vöktunarstaða. Samsetning starfshópsins er athyglisverð en formaðurinn, sérfræðingur í umhverfisráðuneytinu, hafði þá þegar lýst yfir áhyggjum vegna veiða á umræddum tegundum. Aðrir sem hópinn skipuðu voru frá Umhverfisstofnun, Náttúrufræðistofnun Íslands, SKOTVÍS og Bændasamtökunum. Þá var skipaður í hópinn formaður annarrar nefndar á vegum ráðuneytisins, „Villidýranefndarinnar“, sem vinnur nú að tillögum að breytingum á lögum 64/1994 fyrir umhverfisráðuneytið. Sami fulltrúi hafði þegar lagt til friðun svartfugla á þeim vettvangi. Fulltrúum hagsmunaaðila eins og lundaveiðimönnum og eggjatökumönnum var hins vegar ekki boðið að taka þátt, né heldur fulltrúa frá Samtökum íslenskra sveitarfélaga (sem ber að hafa samráð við skv. lögum). Valdahlutfall innan hópsins hefði þá líka verið orðið óljóst og óþægilegt fyrir áform ráðherra. Undirrituð gagnrýndu á fyrstu fundum að enginn fulltrúi frá sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytinu eða stofnun þess, s.s. Hafrannsóknastofnun eða óháður fiskifræðingur, en lengi vel voru rannsóknir á svartfuglum einmitt á könnu Hafró. Þar á bæ voru svartfuglar metnir í þúsundum tonna, sem gefur ágætis hugmynd um hve gríðarstórir stofnarnir eru. Fundir voru haldnir ört til að byrja með enda átti upphaflega að keyra vinnuna í gegn á 6-7 vikum! Fljótlega kom í ljós að verulega vantaði upp á skipulagið og vinnubrögðin. Fundarboð og efni voru send út jafnvel seint um kvöld sem og fundarboð fyrir fund morguninn eftir. Ritun fundargerða var ábótavant og þrátt fyrir tilkynningu um að formaður ritaði fundargerðir á 1. fundi var þeim aldrei dreift. Tillögur og annað sem fram kom á fundum var ekki fært til bókar eða kynnt skriflega. Á áætluðum lokafundi starfshópsins, höfðu fulltrúar NÍ og Fuglaverndar komið sér fyrir í skotgröfum og uppástóðu skyndilega og án fyrirvara að stofnarnir þyldu engar veiðar, þrátt fyrir að hafa rætt um og lagt mat á veiðiþol á fyrri fundum. Þar sem engin var fundargerðin er hins vegar ekki hægt að sýna fram á þetta, en minnispunktar okkar tala sínu máli. Brátt kom í ljós að talsmenn alfriðunar myndu hvergi gefa eftir, þrátt fyrir tillögur SKOTVÍS og BÍ um að hefja og taka þátt í rannsóknum sem gætu varpað mynd á áhrif veiða á svartfuglastofnana. Sé litið yfir skýrsluna fá rannsóknir um aðra áhrifaþætti en veiði ekkert vægi og ekki er vísað í neinar rannsóknir um skaðsemi minka og kanína þrátt fyrir að annar fulltrúi ráðuneytisins sé sérfræðingur um minka. Undirrituð þurftu ítrekað að gera athugasemdir við skýrsluna þar sem hvergi átti að minnast á afrán refs, líkt og áhrif hans á fuglavarp væru óþekkt! Athugasemdir „meirihlutans“ rötuðu beint í skýrsluna en þess krafist að við hin gerðum grein fyrir okkar sjónarmiðum í séráliti. Fjöldinn allur af tölvupóstum sem gengu á milli aðila vinnuhópsins benda til þess að verkefnið hafi verið vanmetið hvað varðar tíma og forsendur til að geta tekið ákvarðanir. Fagleika var ábótavant og svo fór að nefndin klofnaði með úrsögn Bændasamtakanna og séráliti frá Umhverfisstofnun og SKOTVÍS. „Meirihlutinn“ var nefnilega búinn að móta sér skoðun þegar í upphafi og vinna starfshópsins því sýndarmennska. Tillögurnar hafa lítið með náttúruvernd að gera og atlaga ráðherra að svartfuglaveiðum snýst um eitthvað annað en að bjarga risavöxnum fuglastofnum frá óljósri hættu sem flestir telja að stafi af ætisskorti. Aftur og aftur kom það upp í hópnum að ekki væri hægt að efla eftirlit og rannsóknir því það vantaði fjármagn. Því virðist það einfalt og ódýrt „að banna bara veiðar“ og slá fram klisjunni „að náttúran eigi að njóta vafans“. Veiðibann án mælanlegra markmiða og viðmiða er hins vegar ekki viðunandi og alls óljóst hvenær aflétta á slíku banni. Vilji umhverfisráðherra raunverulega beita sér fyrir náttúruvernd, fuglavernd og bættri afkomu fuglastofna er henni í lófa lagið að fá Umhverfisstofnun það verkefni að skipuleggja veiðar á mink og ref af alvöru og aflétta friðun refs á Hornströndum. Á sl. 30 árum hefur refnum fjölgað mjög hratt, sennilega er stofninn tólf sinnum stærri nú en um 1980. Þá hefur það sýnt sig að átak í fækkun minks skilar árangri en slíkt verk er hvorki unnið á einni nóttu né heldur tekur það enda á einu ári. Hvort tveggja eru langtímaverkefni, vel framkvæmanleg en þurfa eins og öll önnur verkefni nauðsynlegt fjármagn. Þetta eru dæmi um náttúruvernd í verki, hafið yfir allan vafa þar sem allir vita að rándýr éta önnur dýr og fugla.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun