Sjálfbært borgarskipulag Trausti Valsson skrifar 10. apríl 2012 17:00 Aðferðir og sjónarmið sem tengjast sjálfbærni í borgarskipulagi eru í sókn. Bíl-miðað skipulag er talið dýrasta tegund skipulags, einkum vegna þess að með því verður byggðin mjög dreifð og vegalengdir miklar. Allt sem leiðir til hás stofn- og rekstrarkostnaðar telst óhagkvæmt og því óvistvænt eða jafnvel ósjálfbært. Mest áberandi í umræðunni erlendis er að bílaborgir nota meira jarðefnaeldsneyti en borgir t.d. með góðu lestakerfi. Brennsla jarðefnaeldsneytis skapar gróðurhúsalofttegundir og leiðir víða til mikillar mengunar. Á höfuðborgarsvæðinu eru menn ekki með eins miklar áhyggjur af mengunarþættinum enda er svæðið hitað með jarðvarma og geysidreift, og vindar miklir sem feykja miklu af loftmenguninni í burt. Einnig telja flestir Íslendingar að mengunarlitlir orkugjafar, svo sem metan, etanól, vetni og rafmagn, muni fljótlega taka við. En sem stendur er bílaskipulagið á höfuðborgarsvæðinu í miklum vanda – og setur íbúana í mikinn vanda – vegna hækkunar bensínverðs og lélegri efnahags. Margir veigra sér því við löngum akstursleiðum, t.d. til og frá úthverfunum, og vilja frekar búa miðlægt. Óskin um að búa miðlægt hefur því sótt á. Á miðlægum svæðum hefur fasteignaverð því hækkað verulega, enda eru þetta takmörkuð svæði. Pláss er þó hægt að skapa með því að útrýma óþrifalegri starfsemi innan núverandi byggðarsvæða þar sem mikil atvinnustarfsemi er og byggja íbúðarhúsnæði þar í staðinn. Þetta leiðir til blöndunar og íbúðir færast nær vinnu- og þjónustustöðum, sem minnkar akstur. Sérstaklega mundi það draga úr akstri ef íbúðarsvæði væri byggt í nágrenni við stóra vinnustaði, þar sem búseturéttur væri tengdur vinnustaðnum. Af slíkum stórum vinnustöðum má nefna Landspítalann, Háskóla Íslands og Háskólann í Reykjavík. Með ofangreindum aðgerðum mundi umferð á Miklubraut minnka svo mjög að líklega mætti komast hjá kostnaðarsömum umbótum á henni og öðrum umferðarmannvirkjum til vesturhluta Reykjavíkur. Í dag eru bílastæði oftast bæði við heimili og vinnustað. Hægt er að fækka bílastæðum, þ.e.a.s. ef fólk getur t.d. gengið eða hjólað í vinnuna. Sparnaðurinn sem verður er í bílakstri, umferðarmannvirkum, bílastæðum sem og í tíma og fjármunum fólks. Annar stór ávinningur er bætt heilsa sem verður með aukinni útivist og hreyfingu. Stór ávinningur er líka meiri þéttleiki borgarsvæða, sem gerir rekstur t.d. strætisvagnanna hagkvæmari og betri grundvöllur fæst fyrir þjónustustarfsemi og götulíf er tengist jafnan gangandi umferð. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Sjá meira
Aðferðir og sjónarmið sem tengjast sjálfbærni í borgarskipulagi eru í sókn. Bíl-miðað skipulag er talið dýrasta tegund skipulags, einkum vegna þess að með því verður byggðin mjög dreifð og vegalengdir miklar. Allt sem leiðir til hás stofn- og rekstrarkostnaðar telst óhagkvæmt og því óvistvænt eða jafnvel ósjálfbært. Mest áberandi í umræðunni erlendis er að bílaborgir nota meira jarðefnaeldsneyti en borgir t.d. með góðu lestakerfi. Brennsla jarðefnaeldsneytis skapar gróðurhúsalofttegundir og leiðir víða til mikillar mengunar. Á höfuðborgarsvæðinu eru menn ekki með eins miklar áhyggjur af mengunarþættinum enda er svæðið hitað með jarðvarma og geysidreift, og vindar miklir sem feykja miklu af loftmenguninni í burt. Einnig telja flestir Íslendingar að mengunarlitlir orkugjafar, svo sem metan, etanól, vetni og rafmagn, muni fljótlega taka við. En sem stendur er bílaskipulagið á höfuðborgarsvæðinu í miklum vanda – og setur íbúana í mikinn vanda – vegna hækkunar bensínverðs og lélegri efnahags. Margir veigra sér því við löngum akstursleiðum, t.d. til og frá úthverfunum, og vilja frekar búa miðlægt. Óskin um að búa miðlægt hefur því sótt á. Á miðlægum svæðum hefur fasteignaverð því hækkað verulega, enda eru þetta takmörkuð svæði. Pláss er þó hægt að skapa með því að útrýma óþrifalegri starfsemi innan núverandi byggðarsvæða þar sem mikil atvinnustarfsemi er og byggja íbúðarhúsnæði þar í staðinn. Þetta leiðir til blöndunar og íbúðir færast nær vinnu- og þjónustustöðum, sem minnkar akstur. Sérstaklega mundi það draga úr akstri ef íbúðarsvæði væri byggt í nágrenni við stóra vinnustaði, þar sem búseturéttur væri tengdur vinnustaðnum. Af slíkum stórum vinnustöðum má nefna Landspítalann, Háskóla Íslands og Háskólann í Reykjavík. Með ofangreindum aðgerðum mundi umferð á Miklubraut minnka svo mjög að líklega mætti komast hjá kostnaðarsömum umbótum á henni og öðrum umferðarmannvirkjum til vesturhluta Reykjavíkur. Í dag eru bílastæði oftast bæði við heimili og vinnustað. Hægt er að fækka bílastæðum, þ.e.a.s. ef fólk getur t.d. gengið eða hjólað í vinnuna. Sparnaðurinn sem verður er í bílakstri, umferðarmannvirkum, bílastæðum sem og í tíma og fjármunum fólks. Annar stór ávinningur er bætt heilsa sem verður með aukinni útivist og hreyfingu. Stór ávinningur er líka meiri þéttleiki borgarsvæða, sem gerir rekstur t.d. strætisvagnanna hagkvæmari og betri grundvöllur fæst fyrir þjónustustarfsemi og götulíf er tengist jafnan gangandi umferð.
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun