Fíkniefni og fangelsi Jón Baldur Þorbjörnsson skrifar 20. desember 2011 06:00 Lengi hef ég undrast afstöðu yfirvalda og almennings til fíkniefna. Yfirvöld ákveða hvaða fíkniefni eru lögleg, eins og reyktóbak og alkóhól auk annarra fíkniefna sem eru svo ný á markaðnum að þau hafa enn ekki verið skilgreind sem slík. Samkvæmt skilgreiningu – ekki endilega raunverulegri ástæðu – eru aðrar tegundir fíkniefna ólöglegar. Ólögleg fíkniefni eru mjög dýr og eru því gríðarleg gróðrarstía fyrir seljendur. Og af því að fjármunir skipta geysimiklu máli í sambandi við fíkniefni þrífst hér mikið glæpasamfélag í kring um þau. Verslun með fíkniefni er uppspretta mikilla mannlegra harmleikja og harðsvíraðra glæpa, eins og síendurteknar líkamsárásir og nýleg dráp og drápstilraunir sanna, að ógleymdum öllum innbrotunum sem eru afleiðing verslunar með fíkniefni. Má vera að farið sé að líta á innbrot sem sjálfsagðan hlut í okkar samfélagi – til þess eru tryggingarnar, eða hvað? Ég kann þessu ástandi illa. Hvað er hægt að gera? Felst lausnin í byggingu stærri fangelsa? Mér finnst nær að líta á þennan vanda með fyrirbyggjandi ráðstafanir í huga. Svo tekið sé mið af læknisfræði þá læknar maður ekki húðkrabbamein með því einu að að setja umbúðir á blettinn, það þarf að forðast orsakarvaldinn. Á sama hátt gildir væntanlega í hagfræðinni: Ef engin er gróðavonin (orsök) verður ekkert af viðskiptum (afleiðing). Án orsakar – engin afleiðing. Hví má ekki beita sömu fræðum í sambandi við viðskipti með fíkniefni? Hvað ef fíkniefnin væru seld í apótekum á kostnaðarverði? Er þá ekki fótunum kippt undan ólöglegri sölustarfsemi, gróðavon og glæpastarfsemi? Fíkniefni munu áfram verða til staðar og sótt verður í þau hvað sem hver segir. Með því að afgreiða fíkniefni í apótekum væri þó hægt að halda utan um vandann, halda skrá yfir þá einstaklinga sem hafa ánetjast þessum óæskilegu efnum og veita þeim aðstoð til að vinna bug á fíkninni. Þeir sem vilja lifa í heimi óraunveruleikans munu halda áfram að gera það. En það verða engir dílerar í skúmaskotum og á skólalóðum til að vanabinda börn og aðra þegar hagnaðarvonin er horfin. Þegar hætt verður að skilgreina fíkniefni sem ólögleg, og heilbrigðisyfirvöld hafa á vissan hátt stjórn á neyslu þeirra, mun samfélagið spara ógrynni fjármagns sem í dag fer í tolleftirlit, löggæslu, réttarkerfi og fangelsismál að ógleymdum þeim harmi sem fylgir innbrotum og glæpum. Miðað við þá staðreynd að nálægt 40% fanga á Litla-Hrauni tengjast sölu fíkniefna mætti meira að segja spara heilt fangelsi á Hólmsheiði. En eins og segir í myndinni American Gangster: „Margir hafa miklar tekjur af þessu ástandi.“ Ætlum við að láta þá staðreynd vega þyngra? Auðvitað er markmiðið með þessu ekki að gera landið að ódýrri fíkniefnanýlendu fyrir útlendinga, en þetta gæti orðið fyrsta skrefið í alþjóðlegum aðgerðum til að brjóta niður þann tvískinnung sem gildir víðast hvar um fíkniefni, sölu þeirra og vonlausa baráttu gegn henni. Viðurkenna þarf vandann sem er til staðar og sýna fram á ókosti þess að ánetjast fíkninni en leggja í stað þess áherslu á heilbrigðari lífsstíl. Staðreynd er jú að stöðugt fækkar tóbaksreykingafólki á Íslandi, andfíkniefnalegur áróður ber árangur. Nú ætla ég rétt að vona að enginn skilji orð mín þannig að ég sé hlynntur neyslu fíkniefna. En fíkniefni eru staðreynd, og það er borgaraleg skylda mín – og ykkar – að reyna að vinna bug á þessu ófremdarástandi sem hér ríkir á mjög mörgum sviðum þjóðfélagsins, þar sem gróði af sölu ólöglegra fíkniefna, en ekki neysla þeirra, er meginástæðan fyrir ýmsum hörmungum og hrikalegum glæpum í okkar samfélagi. Ég sé ekki betur en hægt væri að koma í veg fyrir þennan blett á okkar annars þokkalega þjóðlífi með því að taka á orsökinni en ekki afleiðingunum. Skrifað á dánardægri Ólafs Þórðarsonar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson Skoðun Úrsúla og öryggismálin - Stöndum gegn vígvæðingu Guttormur Þorsteinsson Skoðun Svínsleg mismunun gagnvart eldra fólki Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson Skoðun Skoðun Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Væri ekki hlaupið út aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Sjá meira
Lengi hef ég undrast afstöðu yfirvalda og almennings til fíkniefna. Yfirvöld ákveða hvaða fíkniefni eru lögleg, eins og reyktóbak og alkóhól auk annarra fíkniefna sem eru svo ný á markaðnum að þau hafa enn ekki verið skilgreind sem slík. Samkvæmt skilgreiningu – ekki endilega raunverulegri ástæðu – eru aðrar tegundir fíkniefna ólöglegar. Ólögleg fíkniefni eru mjög dýr og eru því gríðarleg gróðrarstía fyrir seljendur. Og af því að fjármunir skipta geysimiklu máli í sambandi við fíkniefni þrífst hér mikið glæpasamfélag í kring um þau. Verslun með fíkniefni er uppspretta mikilla mannlegra harmleikja og harðsvíraðra glæpa, eins og síendurteknar líkamsárásir og nýleg dráp og drápstilraunir sanna, að ógleymdum öllum innbrotunum sem eru afleiðing verslunar með fíkniefni. Má vera að farið sé að líta á innbrot sem sjálfsagðan hlut í okkar samfélagi – til þess eru tryggingarnar, eða hvað? Ég kann þessu ástandi illa. Hvað er hægt að gera? Felst lausnin í byggingu stærri fangelsa? Mér finnst nær að líta á þennan vanda með fyrirbyggjandi ráðstafanir í huga. Svo tekið sé mið af læknisfræði þá læknar maður ekki húðkrabbamein með því einu að að setja umbúðir á blettinn, það þarf að forðast orsakarvaldinn. Á sama hátt gildir væntanlega í hagfræðinni: Ef engin er gróðavonin (orsök) verður ekkert af viðskiptum (afleiðing). Án orsakar – engin afleiðing. Hví má ekki beita sömu fræðum í sambandi við viðskipti með fíkniefni? Hvað ef fíkniefnin væru seld í apótekum á kostnaðarverði? Er þá ekki fótunum kippt undan ólöglegri sölustarfsemi, gróðavon og glæpastarfsemi? Fíkniefni munu áfram verða til staðar og sótt verður í þau hvað sem hver segir. Með því að afgreiða fíkniefni í apótekum væri þó hægt að halda utan um vandann, halda skrá yfir þá einstaklinga sem hafa ánetjast þessum óæskilegu efnum og veita þeim aðstoð til að vinna bug á fíkninni. Þeir sem vilja lifa í heimi óraunveruleikans munu halda áfram að gera það. En það verða engir dílerar í skúmaskotum og á skólalóðum til að vanabinda börn og aðra þegar hagnaðarvonin er horfin. Þegar hætt verður að skilgreina fíkniefni sem ólögleg, og heilbrigðisyfirvöld hafa á vissan hátt stjórn á neyslu þeirra, mun samfélagið spara ógrynni fjármagns sem í dag fer í tolleftirlit, löggæslu, réttarkerfi og fangelsismál að ógleymdum þeim harmi sem fylgir innbrotum og glæpum. Miðað við þá staðreynd að nálægt 40% fanga á Litla-Hrauni tengjast sölu fíkniefna mætti meira að segja spara heilt fangelsi á Hólmsheiði. En eins og segir í myndinni American Gangster: „Margir hafa miklar tekjur af þessu ástandi.“ Ætlum við að láta þá staðreynd vega þyngra? Auðvitað er markmiðið með þessu ekki að gera landið að ódýrri fíkniefnanýlendu fyrir útlendinga, en þetta gæti orðið fyrsta skrefið í alþjóðlegum aðgerðum til að brjóta niður þann tvískinnung sem gildir víðast hvar um fíkniefni, sölu þeirra og vonlausa baráttu gegn henni. Viðurkenna þarf vandann sem er til staðar og sýna fram á ókosti þess að ánetjast fíkninni en leggja í stað þess áherslu á heilbrigðari lífsstíl. Staðreynd er jú að stöðugt fækkar tóbaksreykingafólki á Íslandi, andfíkniefnalegur áróður ber árangur. Nú ætla ég rétt að vona að enginn skilji orð mín þannig að ég sé hlynntur neyslu fíkniefna. En fíkniefni eru staðreynd, og það er borgaraleg skylda mín – og ykkar – að reyna að vinna bug á þessu ófremdarástandi sem hér ríkir á mjög mörgum sviðum þjóðfélagsins, þar sem gróði af sölu ólöglegra fíkniefna, en ekki neysla þeirra, er meginástæðan fyrir ýmsum hörmungum og hrikalegum glæpum í okkar samfélagi. Ég sé ekki betur en hægt væri að koma í veg fyrir þennan blett á okkar annars þokkalega þjóðlífi með því að taka á orsökinni en ekki afleiðingunum. Skrifað á dánardægri Ólafs Þórðarsonar.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar