Fíkniefni og fangelsi Jón Baldur Þorbjörnsson skrifar 20. desember 2011 06:00 Lengi hef ég undrast afstöðu yfirvalda og almennings til fíkniefna. Yfirvöld ákveða hvaða fíkniefni eru lögleg, eins og reyktóbak og alkóhól auk annarra fíkniefna sem eru svo ný á markaðnum að þau hafa enn ekki verið skilgreind sem slík. Samkvæmt skilgreiningu – ekki endilega raunverulegri ástæðu – eru aðrar tegundir fíkniefna ólöglegar. Ólögleg fíkniefni eru mjög dýr og eru því gríðarleg gróðrarstía fyrir seljendur. Og af því að fjármunir skipta geysimiklu máli í sambandi við fíkniefni þrífst hér mikið glæpasamfélag í kring um þau. Verslun með fíkniefni er uppspretta mikilla mannlegra harmleikja og harðsvíraðra glæpa, eins og síendurteknar líkamsárásir og nýleg dráp og drápstilraunir sanna, að ógleymdum öllum innbrotunum sem eru afleiðing verslunar með fíkniefni. Má vera að farið sé að líta á innbrot sem sjálfsagðan hlut í okkar samfélagi – til þess eru tryggingarnar, eða hvað? Ég kann þessu ástandi illa. Hvað er hægt að gera? Felst lausnin í byggingu stærri fangelsa? Mér finnst nær að líta á þennan vanda með fyrirbyggjandi ráðstafanir í huga. Svo tekið sé mið af læknisfræði þá læknar maður ekki húðkrabbamein með því einu að að setja umbúðir á blettinn, það þarf að forðast orsakarvaldinn. Á sama hátt gildir væntanlega í hagfræðinni: Ef engin er gróðavonin (orsök) verður ekkert af viðskiptum (afleiðing). Án orsakar – engin afleiðing. Hví má ekki beita sömu fræðum í sambandi við viðskipti með fíkniefni? Hvað ef fíkniefnin væru seld í apótekum á kostnaðarverði? Er þá ekki fótunum kippt undan ólöglegri sölustarfsemi, gróðavon og glæpastarfsemi? Fíkniefni munu áfram verða til staðar og sótt verður í þau hvað sem hver segir. Með því að afgreiða fíkniefni í apótekum væri þó hægt að halda utan um vandann, halda skrá yfir þá einstaklinga sem hafa ánetjast þessum óæskilegu efnum og veita þeim aðstoð til að vinna bug á fíkninni. Þeir sem vilja lifa í heimi óraunveruleikans munu halda áfram að gera það. En það verða engir dílerar í skúmaskotum og á skólalóðum til að vanabinda börn og aðra þegar hagnaðarvonin er horfin. Þegar hætt verður að skilgreina fíkniefni sem ólögleg, og heilbrigðisyfirvöld hafa á vissan hátt stjórn á neyslu þeirra, mun samfélagið spara ógrynni fjármagns sem í dag fer í tolleftirlit, löggæslu, réttarkerfi og fangelsismál að ógleymdum þeim harmi sem fylgir innbrotum og glæpum. Miðað við þá staðreynd að nálægt 40% fanga á Litla-Hrauni tengjast sölu fíkniefna mætti meira að segja spara heilt fangelsi á Hólmsheiði. En eins og segir í myndinni American Gangster: „Margir hafa miklar tekjur af þessu ástandi.“ Ætlum við að láta þá staðreynd vega þyngra? Auðvitað er markmiðið með þessu ekki að gera landið að ódýrri fíkniefnanýlendu fyrir útlendinga, en þetta gæti orðið fyrsta skrefið í alþjóðlegum aðgerðum til að brjóta niður þann tvískinnung sem gildir víðast hvar um fíkniefni, sölu þeirra og vonlausa baráttu gegn henni. Viðurkenna þarf vandann sem er til staðar og sýna fram á ókosti þess að ánetjast fíkninni en leggja í stað þess áherslu á heilbrigðari lífsstíl. Staðreynd er jú að stöðugt fækkar tóbaksreykingafólki á Íslandi, andfíkniefnalegur áróður ber árangur. Nú ætla ég rétt að vona að enginn skilji orð mín þannig að ég sé hlynntur neyslu fíkniefna. En fíkniefni eru staðreynd, og það er borgaraleg skylda mín – og ykkar – að reyna að vinna bug á þessu ófremdarástandi sem hér ríkir á mjög mörgum sviðum þjóðfélagsins, þar sem gróði af sölu ólöglegra fíkniefna, en ekki neysla þeirra, er meginástæðan fyrir ýmsum hörmungum og hrikalegum glæpum í okkar samfélagi. Ég sé ekki betur en hægt væri að koma í veg fyrir þennan blett á okkar annars þokkalega þjóðlífi með því að taka á orsökinni en ekki afleiðingunum. Skrifað á dánardægri Ólafs Þórðarsonar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Von í Vonarskarði Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvað er eiginlega málið með þessa þéttingu?? Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Sjá meira
Lengi hef ég undrast afstöðu yfirvalda og almennings til fíkniefna. Yfirvöld ákveða hvaða fíkniefni eru lögleg, eins og reyktóbak og alkóhól auk annarra fíkniefna sem eru svo ný á markaðnum að þau hafa enn ekki verið skilgreind sem slík. Samkvæmt skilgreiningu – ekki endilega raunverulegri ástæðu – eru aðrar tegundir fíkniefna ólöglegar. Ólögleg fíkniefni eru mjög dýr og eru því gríðarleg gróðrarstía fyrir seljendur. Og af því að fjármunir skipta geysimiklu máli í sambandi við fíkniefni þrífst hér mikið glæpasamfélag í kring um þau. Verslun með fíkniefni er uppspretta mikilla mannlegra harmleikja og harðsvíraðra glæpa, eins og síendurteknar líkamsárásir og nýleg dráp og drápstilraunir sanna, að ógleymdum öllum innbrotunum sem eru afleiðing verslunar með fíkniefni. Má vera að farið sé að líta á innbrot sem sjálfsagðan hlut í okkar samfélagi – til þess eru tryggingarnar, eða hvað? Ég kann þessu ástandi illa. Hvað er hægt að gera? Felst lausnin í byggingu stærri fangelsa? Mér finnst nær að líta á þennan vanda með fyrirbyggjandi ráðstafanir í huga. Svo tekið sé mið af læknisfræði þá læknar maður ekki húðkrabbamein með því einu að að setja umbúðir á blettinn, það þarf að forðast orsakarvaldinn. Á sama hátt gildir væntanlega í hagfræðinni: Ef engin er gróðavonin (orsök) verður ekkert af viðskiptum (afleiðing). Án orsakar – engin afleiðing. Hví má ekki beita sömu fræðum í sambandi við viðskipti með fíkniefni? Hvað ef fíkniefnin væru seld í apótekum á kostnaðarverði? Er þá ekki fótunum kippt undan ólöglegri sölustarfsemi, gróðavon og glæpastarfsemi? Fíkniefni munu áfram verða til staðar og sótt verður í þau hvað sem hver segir. Með því að afgreiða fíkniefni í apótekum væri þó hægt að halda utan um vandann, halda skrá yfir þá einstaklinga sem hafa ánetjast þessum óæskilegu efnum og veita þeim aðstoð til að vinna bug á fíkninni. Þeir sem vilja lifa í heimi óraunveruleikans munu halda áfram að gera það. En það verða engir dílerar í skúmaskotum og á skólalóðum til að vanabinda börn og aðra þegar hagnaðarvonin er horfin. Þegar hætt verður að skilgreina fíkniefni sem ólögleg, og heilbrigðisyfirvöld hafa á vissan hátt stjórn á neyslu þeirra, mun samfélagið spara ógrynni fjármagns sem í dag fer í tolleftirlit, löggæslu, réttarkerfi og fangelsismál að ógleymdum þeim harmi sem fylgir innbrotum og glæpum. Miðað við þá staðreynd að nálægt 40% fanga á Litla-Hrauni tengjast sölu fíkniefna mætti meira að segja spara heilt fangelsi á Hólmsheiði. En eins og segir í myndinni American Gangster: „Margir hafa miklar tekjur af þessu ástandi.“ Ætlum við að láta þá staðreynd vega þyngra? Auðvitað er markmiðið með þessu ekki að gera landið að ódýrri fíkniefnanýlendu fyrir útlendinga, en þetta gæti orðið fyrsta skrefið í alþjóðlegum aðgerðum til að brjóta niður þann tvískinnung sem gildir víðast hvar um fíkniefni, sölu þeirra og vonlausa baráttu gegn henni. Viðurkenna þarf vandann sem er til staðar og sýna fram á ókosti þess að ánetjast fíkninni en leggja í stað þess áherslu á heilbrigðari lífsstíl. Staðreynd er jú að stöðugt fækkar tóbaksreykingafólki á Íslandi, andfíkniefnalegur áróður ber árangur. Nú ætla ég rétt að vona að enginn skilji orð mín þannig að ég sé hlynntur neyslu fíkniefna. En fíkniefni eru staðreynd, og það er borgaraleg skylda mín – og ykkar – að reyna að vinna bug á þessu ófremdarástandi sem hér ríkir á mjög mörgum sviðum þjóðfélagsins, þar sem gróði af sölu ólöglegra fíkniefna, en ekki neysla þeirra, er meginástæðan fyrir ýmsum hörmungum og hrikalegum glæpum í okkar samfélagi. Ég sé ekki betur en hægt væri að koma í veg fyrir þennan blett á okkar annars þokkalega þjóðlífi með því að taka á orsökinni en ekki afleiðingunum. Skrifað á dánardægri Ólafs Þórðarsonar.
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun