Framtíðarþróun Landsvirkjunar Finnur Sveinbjörnsson skrifar 24. ágúst 2011 06:00 Landsvirkjun kynnti mögulega framtíðarþróun félagsins fyrr á árinu. Í sumar birti félagið mat óháða aðilans GAM Management (GAMMA) á rekstrar- og efnahagslegum áhrifum af mismunandi framtíðarþróun. Félagið kallar eftir umræðu um þetta efni. GAMMA-skýrslan sýnir réttmæti þeirrar ákvörðunar á sjöunda áratugnum að hefja markvissa stórvirkjun fallavatna og uppbyggingu orkufreks iðnaðar. Lengst af voru markaðsaðstæður Landsvirkjun óhagstæðar því nóg var af ódýrri orku víða um heim. Þetta hefur gerbreyst og samningsstaða félagsins gagnvart orkukaupendum er sífellt að styrkjast. Þótt félagið sé stórskuldugt eftir Kárahnjúkavirkjun, blasir við að félagið verður mjög arðbært og fjárhagslega sterkt sé þess gætt að endursemja um orkuverð til stóriðju í hvert sinn sem tækifæri gefst á komandi árum. Þannig sýna útreikningar GAMMA að félagið getur greitt um 50 ma.kr. að meðaltali á ári í arð og tekjuskatt án þess að ráðast í frekari virkjanir. Þannig getur þetta haldið áfram um langan aldur því virkjanir endast áratugum lengur en sem nemur afskriftatíma þeirra. Ljóst er af ársfundi Landsvirkjunar og kynningu félagsins á GAMMA-skýrslunni að því hugnast best að tvöfalda raforkuvinnslu sína á næstu 15 árum. Þetta gerist ekki nema til komi mikil uppbygging hjá núverandi og nýjum orkukaupendum. Í grófum dráttum myndi slík uppbygging tvöfalda möguleika félagsins til að greiða arð og tekjuskatt til ríkissjóðs. Slíkt kann að hljóma vel, sérstaklega þegar þessar fjárhæðir eru settar í samhengi við núverandi útgjöld ríkissjóðs til ýmissa málaflokka. Tvöföldun raforkuvinnslu Landsvirkjunar kallar á mikla fjárfestingu og umsvif, mun meiri en margir átta sig eflaust á. Samkvæmt GAMMA-skýrslunni mun fjárfesting í virkjunum og hjá orkukaupendum nema um 115 ma.kr. á ári þegar hæst lætur á tímabilinu 2015-2019. Til samanburðar nam samanlögð fjárfesting í Kárahnjúkavirkjun og álveri á Reyðarfirði um 259 ma.kr. (á núgengi krónunnar) á fjórum árum. Meðaltalið var því um 65 ma.kr. á ári og þótti mörgum nóg um. Framtíðarhorfur í íslenskum þjóðarbúskap eru sem betur fer afar bjartar. Gott gengi margra annarra atvinnugreina á sama tíma og ráðist yrði í kröftuga uppbyggingu raforkuvinnslu er eingöngu ávísun á enn eitt þensluskeiðið með tilheyrandi efnahagsvanda. Fram hjá því verður nefnilega ekki litið að lítil von virðist vera um samstöðu um grundvallarbreytingu á fyrirkomulagi gjaldmiðilsmála, peningamála, ríkisfjármála og verðtryggingar, þótt slíkt sé brýnt og ráði miklu um hagsæld þjóðarinnar. Afstaða mín til mögulegrar framtíðarþróunar Landsvirkjunar er þessi: Ÿ Fyrst og fremst ber Landsvirkjun skilyrðislaust að nýta öll tækifæri sem gefast til að hækka orkuverð til stórnotenda í samræmi við þróun erlendis. Þetta er vænlegasta leiðin til að auka arðsemi félagsins til hagsbóta fyrir þjóðina. Ÿ Tvöföldun raforkuvinnslu á næstu 15 árum er of geyst farið. Framtíð Landsvirkjunar er þegar björt og mun skila miklum ávinningi. Sjálfsagt er að nýta sterka stöðu félagsins til kröftugrar uppbyggingar á næstu þremur til fimm árum á meðan efnahagslífið réttir úr kútnum. Eftir það er jafnsjálfsagt að rifa seglin. Ÿ Ná þarf víðtækri sátt um uppbyggingu allrar raforkuvinnslu í landinu. Hún má ekki einskorðast við rammaáætlunina. Viðbúið er að Landsvirkjun og aðrir orkuframleiðendur bítist um þau vinnslusvæði sem verða heimiluð í rammaáætluninni og hver þeirra mun vilja virkja sem hraðast og mest. Orð Rögnu Árnadóttur, skrifstofustjóra Landsvirkjunar, í útvarpsþættinum Vikulokin 9. júlí sl. sýna að það er fyllsta ástæða til að óttast þetta: „Að fólki finnist að Landsvirkjun sé framkvæmdaglöð. Jú, það getur hún vel verið. En Landsvirkjun er nú líka orkuframleiðandi og það er samkeppni um orkuframleiðslu þannig, að hérna, ef að við myndum hverfa af einu svæði, þá bara kemur einhver annar inn, þannig að það er náttúrulega í rauninni gallinn. Hvað náttúrufar snertir, þá er það auðvitað ákveðinn ókostur.“ Ÿ Arðgreiðslur Landsvirkjunar renni í auðlindasjóð sem fjárfesti eingöngu erlendis. Ótvíræðir kostir slíks sjóðs eru tíundaðir í GAMMA-skýrslunni án þess að gert sé ráð fyrir greiðslum í hann. Ég nefni einnig þann möguleika að nýta arðgreiðslurnar um tiltekið árabil til að lækka ógnvekjandi halla á Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins samhliða því sem lífeyriskerfi opinbers starfsfólks, bankastarfsfólks og annarra launþega verði samræmd. Ÿ Sátt um framtíðarþróun Landsvirkjunar þarf að njörva niður með einhverjum hætti og einangra frá dægursveiflum stjórnmálanna. Eins ætti hiklaust að auka enn frekar fjölbreytni í stjórn félagsins og sjálfstæði frá stjórnmálunum, m.a. með því að fá útlendinga í stjórn þess. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Vindhögg Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Staða leikskólamála í Reykjanesbæ Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman áður en það er of seint Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun PWC – Traustsins verðir? Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Loftslagsváin bíður ekki Ívar Kristinn Jasonarson skrifar Skoðun Hvers vegna að kenna leiklist? Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson skrifar Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Sjá meira
Landsvirkjun kynnti mögulega framtíðarþróun félagsins fyrr á árinu. Í sumar birti félagið mat óháða aðilans GAM Management (GAMMA) á rekstrar- og efnahagslegum áhrifum af mismunandi framtíðarþróun. Félagið kallar eftir umræðu um þetta efni. GAMMA-skýrslan sýnir réttmæti þeirrar ákvörðunar á sjöunda áratugnum að hefja markvissa stórvirkjun fallavatna og uppbyggingu orkufreks iðnaðar. Lengst af voru markaðsaðstæður Landsvirkjun óhagstæðar því nóg var af ódýrri orku víða um heim. Þetta hefur gerbreyst og samningsstaða félagsins gagnvart orkukaupendum er sífellt að styrkjast. Þótt félagið sé stórskuldugt eftir Kárahnjúkavirkjun, blasir við að félagið verður mjög arðbært og fjárhagslega sterkt sé þess gætt að endursemja um orkuverð til stóriðju í hvert sinn sem tækifæri gefst á komandi árum. Þannig sýna útreikningar GAMMA að félagið getur greitt um 50 ma.kr. að meðaltali á ári í arð og tekjuskatt án þess að ráðast í frekari virkjanir. Þannig getur þetta haldið áfram um langan aldur því virkjanir endast áratugum lengur en sem nemur afskriftatíma þeirra. Ljóst er af ársfundi Landsvirkjunar og kynningu félagsins á GAMMA-skýrslunni að því hugnast best að tvöfalda raforkuvinnslu sína á næstu 15 árum. Þetta gerist ekki nema til komi mikil uppbygging hjá núverandi og nýjum orkukaupendum. Í grófum dráttum myndi slík uppbygging tvöfalda möguleika félagsins til að greiða arð og tekjuskatt til ríkissjóðs. Slíkt kann að hljóma vel, sérstaklega þegar þessar fjárhæðir eru settar í samhengi við núverandi útgjöld ríkissjóðs til ýmissa málaflokka. Tvöföldun raforkuvinnslu Landsvirkjunar kallar á mikla fjárfestingu og umsvif, mun meiri en margir átta sig eflaust á. Samkvæmt GAMMA-skýrslunni mun fjárfesting í virkjunum og hjá orkukaupendum nema um 115 ma.kr. á ári þegar hæst lætur á tímabilinu 2015-2019. Til samanburðar nam samanlögð fjárfesting í Kárahnjúkavirkjun og álveri á Reyðarfirði um 259 ma.kr. (á núgengi krónunnar) á fjórum árum. Meðaltalið var því um 65 ma.kr. á ári og þótti mörgum nóg um. Framtíðarhorfur í íslenskum þjóðarbúskap eru sem betur fer afar bjartar. Gott gengi margra annarra atvinnugreina á sama tíma og ráðist yrði í kröftuga uppbyggingu raforkuvinnslu er eingöngu ávísun á enn eitt þensluskeiðið með tilheyrandi efnahagsvanda. Fram hjá því verður nefnilega ekki litið að lítil von virðist vera um samstöðu um grundvallarbreytingu á fyrirkomulagi gjaldmiðilsmála, peningamála, ríkisfjármála og verðtryggingar, þótt slíkt sé brýnt og ráði miklu um hagsæld þjóðarinnar. Afstaða mín til mögulegrar framtíðarþróunar Landsvirkjunar er þessi: Ÿ Fyrst og fremst ber Landsvirkjun skilyrðislaust að nýta öll tækifæri sem gefast til að hækka orkuverð til stórnotenda í samræmi við þróun erlendis. Þetta er vænlegasta leiðin til að auka arðsemi félagsins til hagsbóta fyrir þjóðina. Ÿ Tvöföldun raforkuvinnslu á næstu 15 árum er of geyst farið. Framtíð Landsvirkjunar er þegar björt og mun skila miklum ávinningi. Sjálfsagt er að nýta sterka stöðu félagsins til kröftugrar uppbyggingar á næstu þremur til fimm árum á meðan efnahagslífið réttir úr kútnum. Eftir það er jafnsjálfsagt að rifa seglin. Ÿ Ná þarf víðtækri sátt um uppbyggingu allrar raforkuvinnslu í landinu. Hún má ekki einskorðast við rammaáætlunina. Viðbúið er að Landsvirkjun og aðrir orkuframleiðendur bítist um þau vinnslusvæði sem verða heimiluð í rammaáætluninni og hver þeirra mun vilja virkja sem hraðast og mest. Orð Rögnu Árnadóttur, skrifstofustjóra Landsvirkjunar, í útvarpsþættinum Vikulokin 9. júlí sl. sýna að það er fyllsta ástæða til að óttast þetta: „Að fólki finnist að Landsvirkjun sé framkvæmdaglöð. Jú, það getur hún vel verið. En Landsvirkjun er nú líka orkuframleiðandi og það er samkeppni um orkuframleiðslu þannig, að hérna, ef að við myndum hverfa af einu svæði, þá bara kemur einhver annar inn, þannig að það er náttúrulega í rauninni gallinn. Hvað náttúrufar snertir, þá er það auðvitað ákveðinn ókostur.“ Ÿ Arðgreiðslur Landsvirkjunar renni í auðlindasjóð sem fjárfesti eingöngu erlendis. Ótvíræðir kostir slíks sjóðs eru tíundaðir í GAMMA-skýrslunni án þess að gert sé ráð fyrir greiðslum í hann. Ég nefni einnig þann möguleika að nýta arðgreiðslurnar um tiltekið árabil til að lækka ógnvekjandi halla á Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins samhliða því sem lífeyriskerfi opinbers starfsfólks, bankastarfsfólks og annarra launþega verði samræmd. Ÿ Sátt um framtíðarþróun Landsvirkjunar þarf að njörva niður með einhverjum hætti og einangra frá dægursveiflum stjórnmálanna. Eins ætti hiklaust að auka enn frekar fjölbreytni í stjórn félagsins og sjálfstæði frá stjórnmálunum, m.a. með því að fá útlendinga í stjórn þess.
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar