Framtíðarþróun Landsvirkjunar Finnur Sveinbjörnsson skrifar 24. ágúst 2011 06:00 Landsvirkjun kynnti mögulega framtíðarþróun félagsins fyrr á árinu. Í sumar birti félagið mat óháða aðilans GAM Management (GAMMA) á rekstrar- og efnahagslegum áhrifum af mismunandi framtíðarþróun. Félagið kallar eftir umræðu um þetta efni. GAMMA-skýrslan sýnir réttmæti þeirrar ákvörðunar á sjöunda áratugnum að hefja markvissa stórvirkjun fallavatna og uppbyggingu orkufreks iðnaðar. Lengst af voru markaðsaðstæður Landsvirkjun óhagstæðar því nóg var af ódýrri orku víða um heim. Þetta hefur gerbreyst og samningsstaða félagsins gagnvart orkukaupendum er sífellt að styrkjast. Þótt félagið sé stórskuldugt eftir Kárahnjúkavirkjun, blasir við að félagið verður mjög arðbært og fjárhagslega sterkt sé þess gætt að endursemja um orkuverð til stóriðju í hvert sinn sem tækifæri gefst á komandi árum. Þannig sýna útreikningar GAMMA að félagið getur greitt um 50 ma.kr. að meðaltali á ári í arð og tekjuskatt án þess að ráðast í frekari virkjanir. Þannig getur þetta haldið áfram um langan aldur því virkjanir endast áratugum lengur en sem nemur afskriftatíma þeirra. Ljóst er af ársfundi Landsvirkjunar og kynningu félagsins á GAMMA-skýrslunni að því hugnast best að tvöfalda raforkuvinnslu sína á næstu 15 árum. Þetta gerist ekki nema til komi mikil uppbygging hjá núverandi og nýjum orkukaupendum. Í grófum dráttum myndi slík uppbygging tvöfalda möguleika félagsins til að greiða arð og tekjuskatt til ríkissjóðs. Slíkt kann að hljóma vel, sérstaklega þegar þessar fjárhæðir eru settar í samhengi við núverandi útgjöld ríkissjóðs til ýmissa málaflokka. Tvöföldun raforkuvinnslu Landsvirkjunar kallar á mikla fjárfestingu og umsvif, mun meiri en margir átta sig eflaust á. Samkvæmt GAMMA-skýrslunni mun fjárfesting í virkjunum og hjá orkukaupendum nema um 115 ma.kr. á ári þegar hæst lætur á tímabilinu 2015-2019. Til samanburðar nam samanlögð fjárfesting í Kárahnjúkavirkjun og álveri á Reyðarfirði um 259 ma.kr. (á núgengi krónunnar) á fjórum árum. Meðaltalið var því um 65 ma.kr. á ári og þótti mörgum nóg um. Framtíðarhorfur í íslenskum þjóðarbúskap eru sem betur fer afar bjartar. Gott gengi margra annarra atvinnugreina á sama tíma og ráðist yrði í kröftuga uppbyggingu raforkuvinnslu er eingöngu ávísun á enn eitt þensluskeiðið með tilheyrandi efnahagsvanda. Fram hjá því verður nefnilega ekki litið að lítil von virðist vera um samstöðu um grundvallarbreytingu á fyrirkomulagi gjaldmiðilsmála, peningamála, ríkisfjármála og verðtryggingar, þótt slíkt sé brýnt og ráði miklu um hagsæld þjóðarinnar. Afstaða mín til mögulegrar framtíðarþróunar Landsvirkjunar er þessi: Ÿ Fyrst og fremst ber Landsvirkjun skilyrðislaust að nýta öll tækifæri sem gefast til að hækka orkuverð til stórnotenda í samræmi við þróun erlendis. Þetta er vænlegasta leiðin til að auka arðsemi félagsins til hagsbóta fyrir þjóðina. Ÿ Tvöföldun raforkuvinnslu á næstu 15 árum er of geyst farið. Framtíð Landsvirkjunar er þegar björt og mun skila miklum ávinningi. Sjálfsagt er að nýta sterka stöðu félagsins til kröftugrar uppbyggingar á næstu þremur til fimm árum á meðan efnahagslífið réttir úr kútnum. Eftir það er jafnsjálfsagt að rifa seglin. Ÿ Ná þarf víðtækri sátt um uppbyggingu allrar raforkuvinnslu í landinu. Hún má ekki einskorðast við rammaáætlunina. Viðbúið er að Landsvirkjun og aðrir orkuframleiðendur bítist um þau vinnslusvæði sem verða heimiluð í rammaáætluninni og hver þeirra mun vilja virkja sem hraðast og mest. Orð Rögnu Árnadóttur, skrifstofustjóra Landsvirkjunar, í útvarpsþættinum Vikulokin 9. júlí sl. sýna að það er fyllsta ástæða til að óttast þetta: „Að fólki finnist að Landsvirkjun sé framkvæmdaglöð. Jú, það getur hún vel verið. En Landsvirkjun er nú líka orkuframleiðandi og það er samkeppni um orkuframleiðslu þannig, að hérna, ef að við myndum hverfa af einu svæði, þá bara kemur einhver annar inn, þannig að það er náttúrulega í rauninni gallinn. Hvað náttúrufar snertir, þá er það auðvitað ákveðinn ókostur.“ Ÿ Arðgreiðslur Landsvirkjunar renni í auðlindasjóð sem fjárfesti eingöngu erlendis. Ótvíræðir kostir slíks sjóðs eru tíundaðir í GAMMA-skýrslunni án þess að gert sé ráð fyrir greiðslum í hann. Ég nefni einnig þann möguleika að nýta arðgreiðslurnar um tiltekið árabil til að lækka ógnvekjandi halla á Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins samhliða því sem lífeyriskerfi opinbers starfsfólks, bankastarfsfólks og annarra launþega verði samræmd. Ÿ Sátt um framtíðarþróun Landsvirkjunar þarf að njörva niður með einhverjum hætti og einangra frá dægursveiflum stjórnmálanna. Eins ætti hiklaust að auka enn frekar fjölbreytni í stjórn félagsins og sjálfstæði frá stjórnmálunum, m.a. með því að fá útlendinga í stjórn þess. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Sjá meira
Landsvirkjun kynnti mögulega framtíðarþróun félagsins fyrr á árinu. Í sumar birti félagið mat óháða aðilans GAM Management (GAMMA) á rekstrar- og efnahagslegum áhrifum af mismunandi framtíðarþróun. Félagið kallar eftir umræðu um þetta efni. GAMMA-skýrslan sýnir réttmæti þeirrar ákvörðunar á sjöunda áratugnum að hefja markvissa stórvirkjun fallavatna og uppbyggingu orkufreks iðnaðar. Lengst af voru markaðsaðstæður Landsvirkjun óhagstæðar því nóg var af ódýrri orku víða um heim. Þetta hefur gerbreyst og samningsstaða félagsins gagnvart orkukaupendum er sífellt að styrkjast. Þótt félagið sé stórskuldugt eftir Kárahnjúkavirkjun, blasir við að félagið verður mjög arðbært og fjárhagslega sterkt sé þess gætt að endursemja um orkuverð til stóriðju í hvert sinn sem tækifæri gefst á komandi árum. Þannig sýna útreikningar GAMMA að félagið getur greitt um 50 ma.kr. að meðaltali á ári í arð og tekjuskatt án þess að ráðast í frekari virkjanir. Þannig getur þetta haldið áfram um langan aldur því virkjanir endast áratugum lengur en sem nemur afskriftatíma þeirra. Ljóst er af ársfundi Landsvirkjunar og kynningu félagsins á GAMMA-skýrslunni að því hugnast best að tvöfalda raforkuvinnslu sína á næstu 15 árum. Þetta gerist ekki nema til komi mikil uppbygging hjá núverandi og nýjum orkukaupendum. Í grófum dráttum myndi slík uppbygging tvöfalda möguleika félagsins til að greiða arð og tekjuskatt til ríkissjóðs. Slíkt kann að hljóma vel, sérstaklega þegar þessar fjárhæðir eru settar í samhengi við núverandi útgjöld ríkissjóðs til ýmissa málaflokka. Tvöföldun raforkuvinnslu Landsvirkjunar kallar á mikla fjárfestingu og umsvif, mun meiri en margir átta sig eflaust á. Samkvæmt GAMMA-skýrslunni mun fjárfesting í virkjunum og hjá orkukaupendum nema um 115 ma.kr. á ári þegar hæst lætur á tímabilinu 2015-2019. Til samanburðar nam samanlögð fjárfesting í Kárahnjúkavirkjun og álveri á Reyðarfirði um 259 ma.kr. (á núgengi krónunnar) á fjórum árum. Meðaltalið var því um 65 ma.kr. á ári og þótti mörgum nóg um. Framtíðarhorfur í íslenskum þjóðarbúskap eru sem betur fer afar bjartar. Gott gengi margra annarra atvinnugreina á sama tíma og ráðist yrði í kröftuga uppbyggingu raforkuvinnslu er eingöngu ávísun á enn eitt þensluskeiðið með tilheyrandi efnahagsvanda. Fram hjá því verður nefnilega ekki litið að lítil von virðist vera um samstöðu um grundvallarbreytingu á fyrirkomulagi gjaldmiðilsmála, peningamála, ríkisfjármála og verðtryggingar, þótt slíkt sé brýnt og ráði miklu um hagsæld þjóðarinnar. Afstaða mín til mögulegrar framtíðarþróunar Landsvirkjunar er þessi: Ÿ Fyrst og fremst ber Landsvirkjun skilyrðislaust að nýta öll tækifæri sem gefast til að hækka orkuverð til stórnotenda í samræmi við þróun erlendis. Þetta er vænlegasta leiðin til að auka arðsemi félagsins til hagsbóta fyrir þjóðina. Ÿ Tvöföldun raforkuvinnslu á næstu 15 árum er of geyst farið. Framtíð Landsvirkjunar er þegar björt og mun skila miklum ávinningi. Sjálfsagt er að nýta sterka stöðu félagsins til kröftugrar uppbyggingar á næstu þremur til fimm árum á meðan efnahagslífið réttir úr kútnum. Eftir það er jafnsjálfsagt að rifa seglin. Ÿ Ná þarf víðtækri sátt um uppbyggingu allrar raforkuvinnslu í landinu. Hún má ekki einskorðast við rammaáætlunina. Viðbúið er að Landsvirkjun og aðrir orkuframleiðendur bítist um þau vinnslusvæði sem verða heimiluð í rammaáætluninni og hver þeirra mun vilja virkja sem hraðast og mest. Orð Rögnu Árnadóttur, skrifstofustjóra Landsvirkjunar, í útvarpsþættinum Vikulokin 9. júlí sl. sýna að það er fyllsta ástæða til að óttast þetta: „Að fólki finnist að Landsvirkjun sé framkvæmdaglöð. Jú, það getur hún vel verið. En Landsvirkjun er nú líka orkuframleiðandi og það er samkeppni um orkuframleiðslu þannig, að hérna, ef að við myndum hverfa af einu svæði, þá bara kemur einhver annar inn, þannig að það er náttúrulega í rauninni gallinn. Hvað náttúrufar snertir, þá er það auðvitað ákveðinn ókostur.“ Ÿ Arðgreiðslur Landsvirkjunar renni í auðlindasjóð sem fjárfesti eingöngu erlendis. Ótvíræðir kostir slíks sjóðs eru tíundaðir í GAMMA-skýrslunni án þess að gert sé ráð fyrir greiðslum í hann. Ég nefni einnig þann möguleika að nýta arðgreiðslurnar um tiltekið árabil til að lækka ógnvekjandi halla á Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins samhliða því sem lífeyriskerfi opinbers starfsfólks, bankastarfsfólks og annarra launþega verði samræmd. Ÿ Sátt um framtíðarþróun Landsvirkjunar þarf að njörva niður með einhverjum hætti og einangra frá dægursveiflum stjórnmálanna. Eins ætti hiklaust að auka enn frekar fjölbreytni í stjórn félagsins og sjálfstæði frá stjórnmálunum, m.a. með því að fá útlendinga í stjórn þess.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun