Skoðun

Að glata fjöregginu

Sú umræða sem nú á sér stað um Ísland og Evrópusambandið (ESB) í aðdraganda kosninga minnir á söguna um Hlin kóngsson og skessurnar tvær sem léku sér að fjöregginu. Fjöreggið var þeirrar náttúru gert að það geymdi lífskraft skessanna og var þeim því ákaflega dýrmætt. Ef það brotnaði myndi krafturinn hverfa frá þeim. En skessurnar höfðu það að leik að kasta á milli sín fjöregginu þegar þeim leiddist við veiðar, svona til að stytta sér stundir. Hlinur kóngsson átti þess vegna hægt með að brjóta eggið og ná þannig til sín kóngsdótturinni og auðæfum skessanna.

Við gleymum því stundum að fullveldið er fjöreggið okkar. Fullveldið glataðist fyrst á Þingvöllum árið 1262 eftir upplausnarár. Þá fólum við erlendu valdi að gæta fjöreggsins. Eftir það dró hægt og bítandi úr okkur lífskraftinn, öld eftir öld. Auðvitað var einnig um að kenna erfiðri náttúru, hörðum vetrum, eldgosum og pestum. En af því að fjöreggið var ekki á okkar eigin hendi vorum við varnarlítil og úrræðalaus. Og lífskraftinn skorti.

Það var ekki fyrr en á 19. öld að menn fóru almennilega að gera sér grein fyrir þessu. Þá var gangan löng og erfið enda við orðin hluti af danska ríkinu að mati þeirra sem fólu fjöreggið í höndum hins erlenda valds. En þegar okkur tókst að fá það á ný í hendur óx okkur afl, fyrst árið 1918, jafnvel í kreppunni 1930 og með lýðveldinu árið 1944. Auðvitað gekk á ýmsu, sigrum og ósigrum, en grundvöllur framfara alla tuttugustu öldina var fjöreggið okkar sem við höfðum endurheimt, fullveldið og frelsið til að stýra eigin málum. Með fullveldið að vopni færðum við út landhelgina gegn herveldum Evrópu gömlu, beisluðum orkulindirnar, efldum fræðslu og skóla, heilbrigði og atvinnu.

Undanfarinn áratug og ef til vill lengur höfum við setið eins og skessurnar og leikið okkur að fjöregginu. „Athafnaskáldin" hæddust að því og talað var um að best væri að losa sig við það, taka upp ensku, leggja niður íslenska bændastétt, gefa auðvaldinu lausan tauminn því heimurinn væri leikvöllur útrásarvíkinganna.

Og þó allt sé nú hrunið og þó í ljós hafi komið að draumar víkinganna og forystumanna okkar voru ekkert annað en martraðir, þá halda menn áfram að leika sér að fjöregginu.

Margir virðast trúa því að eina leiðin úr ógöngum liðins áratugar sé að brjóta fjöreggið eða fela það erlendu valdi í hendur eins og forðum daga. Það er án efa rétt að fjöreggið verður vel geymt í Brussel, London, París eða Berlín. Þaðan verður ekki auðvelt að ná því aftur, þó einhverjir láti sér detta það í hug í framtíðinni uppi á Íslandi. Með fjöregginu mun lífskrafturinn enn á ný hverfa frá landinu. Með því mun hverfa íslensk bændastétt sem þó var ákölluð sem eina von landsins á liðnu hausti þegar Evrópubúar beittu okkur hryðjuverkalögum.

Með því munu fiskimiðin komast í hendur Breta og Spánverja á ný. Örugglega ekki strax. En hægt og bítandi rétt eins og forðum daga. Það tók 400 ár að koma hér á einveldi síðast. Evrópa hefur nægan tíma.

Og eitt eða tvö atkvæði okkar á Evrópuþinginu sem telur 732 þingmenn mun verða hjáróma og broslegt. Ef einhver þá lætur svo lítið að taka eftir því.

Höfundur er talsmaður L-lista.




















Skoðun

Sjá meira


×