Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar 18. apríl 2025 08:00 Lóan er komin og vorið kíkir undan vetri á sama tíma og fyrstu skemmtiferðaskipin koma til landsins. Móttaka skemmtiferðaskipa stendur á tímamótum í mörgum höfnum landsins þar sem sveitarfélög og hafnir hafa nýtt veturinn vel til undirbúnings og brugðist við nýrri aðgerðaáætlun í ferðaþjónustu sem samþykkt var síðasta vor af þáverandi ferðamálaráðherra. Partur af þeirri aðgerðaráætlun snýr að álagsstýringu, þolmörkum og innviðauppbyggingu á vinsælum áfangastöðum. Reykjavíkurborg og Faxaflóahafnir fóru strax í metnaðarfullar vinnu við að móta stefnu um móttöku og þolmörk skemmtiferðaskipa í höfnum borgarinnar. Gríðarleg öflugur hópur kom að þessari vinnu, vel yfir eitt hundrað manns frá hagaðilum, íbúum, heilbrigðisgeira og landhelgisgæslu svo eitthvað sé nefnt. Borgarstjórn samþykkti svo nýja stefnu og ítarlega skýrslu í febrúar sl. Sjálfbær þróun Niðurstaða vinnunnar snýr að því að mæta áhyggjum Reykvíkinga um minni mengun, aukna sjálfbærni og viðmið um fjölda skemmtiferðaskipa. Vinnan dró einnig fram ýmislegt sem vert er að draga fram til stjórnvalda s.s. um að gerðar verði viðeigandi viðbragðsáætlanir fyrir landið í heild, að skoða verði álag og þolmörk í samhengi við fjölda ferðamanna t.d. á höfuðborgarsvæðinu og helstu áfangastöðum á suðvesturhorninu á sama degi. Sýn Reykjavíkurborgar og Faxaflóahafna er skýr og það er að áfangastaðurinn Reykjavík verði leiðandi í sjálfbærri þróun, bjóði upp á framúrskarandi þjónustu ogeinstaka náttúru og menningarupplifun þegar kemur að móttöku skemmtiferðaskipa á norðurslóðum. Mikil áhersla er á sjálfbæra þróun og stefnir Reykjavík að því að skapa jafnvægi milli efnahagslegs ávinnings og umhverfisverndar, þar sem hagsmunir íbúa, gesta og fyrirtækja eru hafðir að leiðarljósi. Bylting í móttöku hjá Faxaflóahöfnum Sumarið 2026 verður tekin í notkun ný farþegaskiptamiðstöð við Skarfabakka. Rúmlega 50% farþegar skemmtiferðaskipa sem nú kemur til hafna í Reykjavík eru skiptifarþegar sem hefja ferða með skipinu á Íslandi eða enda sína ferð hér. Þetta eru farþegar sem koma eða fara með flugi til og frá Íslandi. Gista hér og nýta sér alla almenna þjónustu sem ferðamenn gera. Þessir ferðamenn skilja að jafnaði eftir sig þrisvar sinnum meira en almennir gestir skemmtiferðaskipa og eru því afar verðmætir fyrir samfélagið. Faxaflóahafnir hafa unnið að því undanfarin ár að hækka hlutfall skiptifarþega og mun ný farþegaskiptamiðstöð verða bylting í móttöku og allri umgjörð hafnarinnar hvað varðar skipulag og öryggi. Samhliða er unnið að orkuskiptum skemmtiferðaskipa og innleidd hefur verið gjaldskrá norskri fyrirmynd, Environmental Port Index (EPI), með ívilnun eða álögum hafnargjalda eftir umhverfishegðun skipa. Markmiðið með þessu fjárhagslega hvatakerfi er að hvetja til komu umhverfisvænni og sjálfbærari skemmtiferðaskipa. Efnahagsleg áhrif skemmtiferðaskipa Reykjavík Economics unnu skýrslu fyrir Faxaflóahafnir vorið 2024 um efnahagsleg áhrif skemmtiferðaskipa. Niðurstöður skýrslunnar gefa til kynna að fjárhagslegur ávinningur íslenska hagkerfisins er umtalsverður en efnahagslegt umfang vegna komu skemmtiferðaskipa er metið á 37,2 milljarða króna árið 2023. Heildarneysla farþega með skemmtiferðaskipum er 22-30 milljarðar, mest vegna Bandaríkjamanna. Tekjur hafna á Íslandi vegna skemmtiferðaskipa voru 3,4 milljarðar króna á árinu 2023 sem sýnir hvað þessi ferðaþjónusta skipta sveitarfélög og hafnir hringinn í kringum landið miklu máli. Allar fréttir af því að fjárhagslegt fótspor skemmtiferðaskipa sé lítið eru því stórlega ýktar og mikilvægt að halda því til haga að fjöldinn allur af fyrirtækjum skapa atvinnu vegna komu skemmtiferðaskipa á hverju ári sem hefur áhrif á útsvar og fasteignagjöld sveitarfélaga ásamt virðisaukaskatti sem rennur síðan til ríkisins. Fyrirsjáanleiki er lykilatriði Haustið 2024 ákvað þáverandi ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks og Vinstri Grænna að leggja fyrirvaralaust á nýtt innviðagjald sem er margfalt það gistináttagjald sem áður var búið að setja á farþega skemmtiferðaskipa. Gerir það ráð fyrir að gistináttagjald, sem áður var 1.000 kr. á hverja káetu, fari í 2.500 kr. á hvern farþega. Þetta er mikið inngrip í þennan hluta ferðaþjónustunnar. Slík fyrirvaralaus hækkun á þjónustu sem seld er nokkur ár fram í tímann getur framkallað mikið bakslag og haft langtímaáhrif á áfangastaðinn Ísland. Almennt er sátt um sanngjarna gjaldtöku en afar mikilvægt er að yfirvöld vinni slíkar áætlanir langt fram í tímann og passi sig á að verðleggja sig ekki út af markaðnum í einni hendingu. Sveitarfélög og hafnir hafa undanfarin misseri unnið hart að skipulagningu, innviðauppbyggingu og móttöku skemmtiferðaskipa í sátt við umhverfi og íbúa og því mikilvægt að ekki komi langvinnt bakslag í komu skemmtiferðaskipa á komandi árum því slíkt myndi hafa veruleg áhrif á sveitarfélög og hafnir landsins. Höfundur er oddviti Viðreisnar í Reykjavík og formaður stjórnar Faxaflóahafna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Reykjavík Skemmtiferðaskip á Íslandi Ferðaþjónusta Hafnarmál Umhverfismál Mest lesið Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Meirihluti telur Ísland á réttri leið Skoðun Halldór 06.09.2025 Halldór Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Lesum í sporin! Steingrímur J. Sigfússon Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Línurnar skýrast Jóhanna Sigurðardóttir Fastir pennar Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson Skoðun Skoðun Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Lóan er komin og vorið kíkir undan vetri á sama tíma og fyrstu skemmtiferðaskipin koma til landsins. Móttaka skemmtiferðaskipa stendur á tímamótum í mörgum höfnum landsins þar sem sveitarfélög og hafnir hafa nýtt veturinn vel til undirbúnings og brugðist við nýrri aðgerðaáætlun í ferðaþjónustu sem samþykkt var síðasta vor af þáverandi ferðamálaráðherra. Partur af þeirri aðgerðaráætlun snýr að álagsstýringu, þolmörkum og innviðauppbyggingu á vinsælum áfangastöðum. Reykjavíkurborg og Faxaflóahafnir fóru strax í metnaðarfullar vinnu við að móta stefnu um móttöku og þolmörk skemmtiferðaskipa í höfnum borgarinnar. Gríðarleg öflugur hópur kom að þessari vinnu, vel yfir eitt hundrað manns frá hagaðilum, íbúum, heilbrigðisgeira og landhelgisgæslu svo eitthvað sé nefnt. Borgarstjórn samþykkti svo nýja stefnu og ítarlega skýrslu í febrúar sl. Sjálfbær þróun Niðurstaða vinnunnar snýr að því að mæta áhyggjum Reykvíkinga um minni mengun, aukna sjálfbærni og viðmið um fjölda skemmtiferðaskipa. Vinnan dró einnig fram ýmislegt sem vert er að draga fram til stjórnvalda s.s. um að gerðar verði viðeigandi viðbragðsáætlanir fyrir landið í heild, að skoða verði álag og þolmörk í samhengi við fjölda ferðamanna t.d. á höfuðborgarsvæðinu og helstu áfangastöðum á suðvesturhorninu á sama degi. Sýn Reykjavíkurborgar og Faxaflóahafna er skýr og það er að áfangastaðurinn Reykjavík verði leiðandi í sjálfbærri þróun, bjóði upp á framúrskarandi þjónustu ogeinstaka náttúru og menningarupplifun þegar kemur að móttöku skemmtiferðaskipa á norðurslóðum. Mikil áhersla er á sjálfbæra þróun og stefnir Reykjavík að því að skapa jafnvægi milli efnahagslegs ávinnings og umhverfisverndar, þar sem hagsmunir íbúa, gesta og fyrirtækja eru hafðir að leiðarljósi. Bylting í móttöku hjá Faxaflóahöfnum Sumarið 2026 verður tekin í notkun ný farþegaskiptamiðstöð við Skarfabakka. Rúmlega 50% farþegar skemmtiferðaskipa sem nú kemur til hafna í Reykjavík eru skiptifarþegar sem hefja ferða með skipinu á Íslandi eða enda sína ferð hér. Þetta eru farþegar sem koma eða fara með flugi til og frá Íslandi. Gista hér og nýta sér alla almenna þjónustu sem ferðamenn gera. Þessir ferðamenn skilja að jafnaði eftir sig þrisvar sinnum meira en almennir gestir skemmtiferðaskipa og eru því afar verðmætir fyrir samfélagið. Faxaflóahafnir hafa unnið að því undanfarin ár að hækka hlutfall skiptifarþega og mun ný farþegaskiptamiðstöð verða bylting í móttöku og allri umgjörð hafnarinnar hvað varðar skipulag og öryggi. Samhliða er unnið að orkuskiptum skemmtiferðaskipa og innleidd hefur verið gjaldskrá norskri fyrirmynd, Environmental Port Index (EPI), með ívilnun eða álögum hafnargjalda eftir umhverfishegðun skipa. Markmiðið með þessu fjárhagslega hvatakerfi er að hvetja til komu umhverfisvænni og sjálfbærari skemmtiferðaskipa. Efnahagsleg áhrif skemmtiferðaskipa Reykjavík Economics unnu skýrslu fyrir Faxaflóahafnir vorið 2024 um efnahagsleg áhrif skemmtiferðaskipa. Niðurstöður skýrslunnar gefa til kynna að fjárhagslegur ávinningur íslenska hagkerfisins er umtalsverður en efnahagslegt umfang vegna komu skemmtiferðaskipa er metið á 37,2 milljarða króna árið 2023. Heildarneysla farþega með skemmtiferðaskipum er 22-30 milljarðar, mest vegna Bandaríkjamanna. Tekjur hafna á Íslandi vegna skemmtiferðaskipa voru 3,4 milljarðar króna á árinu 2023 sem sýnir hvað þessi ferðaþjónusta skipta sveitarfélög og hafnir hringinn í kringum landið miklu máli. Allar fréttir af því að fjárhagslegt fótspor skemmtiferðaskipa sé lítið eru því stórlega ýktar og mikilvægt að halda því til haga að fjöldinn allur af fyrirtækjum skapa atvinnu vegna komu skemmtiferðaskipa á hverju ári sem hefur áhrif á útsvar og fasteignagjöld sveitarfélaga ásamt virðisaukaskatti sem rennur síðan til ríkisins. Fyrirsjáanleiki er lykilatriði Haustið 2024 ákvað þáverandi ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks og Vinstri Grænna að leggja fyrirvaralaust á nýtt innviðagjald sem er margfalt það gistináttagjald sem áður var búið að setja á farþega skemmtiferðaskipa. Gerir það ráð fyrir að gistináttagjald, sem áður var 1.000 kr. á hverja káetu, fari í 2.500 kr. á hvern farþega. Þetta er mikið inngrip í þennan hluta ferðaþjónustunnar. Slík fyrirvaralaus hækkun á þjónustu sem seld er nokkur ár fram í tímann getur framkallað mikið bakslag og haft langtímaáhrif á áfangastaðinn Ísland. Almennt er sátt um sanngjarna gjaldtöku en afar mikilvægt er að yfirvöld vinni slíkar áætlanir langt fram í tímann og passi sig á að verðleggja sig ekki út af markaðnum í einni hendingu. Sveitarfélög og hafnir hafa undanfarin misseri unnið hart að skipulagningu, innviðauppbyggingu og móttöku skemmtiferðaskipa í sátt við umhverfi og íbúa og því mikilvægt að ekki komi langvinnt bakslag í komu skemmtiferðaskipa á komandi árum því slíkt myndi hafa veruleg áhrif á sveitarfélög og hafnir landsins. Höfundur er oddviti Viðreisnar í Reykjavík og formaður stjórnar Faxaflóahafna.
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar