Listin að styðja en ekki stýra Árni Sigurðsson skrifar 9. janúar 2025 08:01 Það er eðlilegt að vilja öðrum vel og reyna að hjálpa þeim á lífsleiðinni. Hins vegar er vandinn oft sá að í þeirri viðleitni okkar getum við óafvitandi svipt fólk sjálfsábyrgð og sjálfsákvörðunarrétti. Freistingin er að taka í hönd þeirra og leiða þau um örugga slóð, en er það alltaf það besta fyrir viðkomandi? Freistingin að leiða aðra: Þegar við sjáum einhvern glíma við vandamál er fyrsta hugsun okkar oft að bjóða lausn eða leiðbeina beint. Við höldum okkur vera að hjálpa en í raun getum við verið að hamla getu viðkomandi til að finna eigin lausnir. Með því að taka af honum ráðin getum við gert viðkomandi háðan okkur og hamlað persónulegum þroska hans. En hvað gerist þegar við leyfum fólki að taka ábyrgð á eigin ákvörðunum? Mikilvægi sjálfsábyrgðar: Sjálfsábyrgð er lykillinn að persónulegum vexti. Þegar einstaklingar taka eigin ákvarðanir og axla ábyrgð á þeim, eykst sjálfstraust þeirra og hæfni til að takast á við framtíðaráskoranir. Þeir læra af reynslunni, bæði af sorgum og sigrum, sem styrkir þá til lengri tíma litið. Að sá fræi möguleikans: Hvernig getum við þá stutt við aðra án þess að skerða sjálfstæði þeirra? Með því að sá fræi möguleikans í huga þeirra. Þetta felur í sér að hvetja og styðja þá til að finna eigin lausnir, spyrja opinna spurninga, hlusta af athygli og veita uppbyggilega endurgjöf. Til dæmis, í stað þess að segja: „Þú ættir að gera þetta svona,“ gætum við spurt: „Hvernig sérðu fyrir þér að leysa þetta?“ eða „Hvaða möguleika sérðu í stöðunni?“ Með þessum hætti eflum við sjálfstraust þeirra og trú á eigin getu. Jafnvægið milli stuðnings og sjálfstæðis: Það er mikilvægt að finna rétta jafnvægið milli þess að vera til staðar fyrir aðra og að leyfa þeim að standa á eigin fótum. Með því að veita stuðning sem byggir á virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þeirra getum við hjálpað þeim að vaxa og þroskast án þess að stjórna eða taka yfir. Í íslensku samfélagi, þar sem sjálfstæði og dugnaður eru mikils metin gildi, er þetta sérstaklega mikilvægt. Markmiðið að styðja en ekki stýra: Þegar við hugsum um að hjálpa öðrum, skulum við muna að markmiðið er ekki að stýra þeim, heldur að styðja þau í að feta sína eigin slóð. Með því að treysta öðrum til að taka eigin ákvarðanir, erum við að sýna þeim virðingu og trú á getu þeirra. Með því að gefa fólki tækifæri til að taka ábyrgð á eigin lífi, veitum við þeim mestu gjöfina – sjálfstraustið til að segja: „Sjáðu, þetta gerði ég sjálf/ur.“ Veldur hver á heldur: Að vilja öðrum vel er göfugt markmið, en það krefst næmni og virðingar fyrir sjálfstæði þeirra. Með því að forðast freistinguna að taka af þeim ráðin og í staðinn sá fræi möguleikans, getum við haft jákvæð og varanleg áhrif á líf annarra. Þannig ræktum við listina að hjálpa án þess að taka af öðrum ráðin og leyfum hverjum og einum að valda sínu. Þegar við leyfum fólki að axla sjálfsábyrgð, stuðlum við að samfélagi þar sem einstaklingar standa teinréttir í baki, fullir sjálfstrausts og tilbúnir að takast á við framtíðina. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Sjá meira
Það er eðlilegt að vilja öðrum vel og reyna að hjálpa þeim á lífsleiðinni. Hins vegar er vandinn oft sá að í þeirri viðleitni okkar getum við óafvitandi svipt fólk sjálfsábyrgð og sjálfsákvörðunarrétti. Freistingin er að taka í hönd þeirra og leiða þau um örugga slóð, en er það alltaf það besta fyrir viðkomandi? Freistingin að leiða aðra: Þegar við sjáum einhvern glíma við vandamál er fyrsta hugsun okkar oft að bjóða lausn eða leiðbeina beint. Við höldum okkur vera að hjálpa en í raun getum við verið að hamla getu viðkomandi til að finna eigin lausnir. Með því að taka af honum ráðin getum við gert viðkomandi háðan okkur og hamlað persónulegum þroska hans. En hvað gerist þegar við leyfum fólki að taka ábyrgð á eigin ákvörðunum? Mikilvægi sjálfsábyrgðar: Sjálfsábyrgð er lykillinn að persónulegum vexti. Þegar einstaklingar taka eigin ákvarðanir og axla ábyrgð á þeim, eykst sjálfstraust þeirra og hæfni til að takast á við framtíðaráskoranir. Þeir læra af reynslunni, bæði af sorgum og sigrum, sem styrkir þá til lengri tíma litið. Að sá fræi möguleikans: Hvernig getum við þá stutt við aðra án þess að skerða sjálfstæði þeirra? Með því að sá fræi möguleikans í huga þeirra. Þetta felur í sér að hvetja og styðja þá til að finna eigin lausnir, spyrja opinna spurninga, hlusta af athygli og veita uppbyggilega endurgjöf. Til dæmis, í stað þess að segja: „Þú ættir að gera þetta svona,“ gætum við spurt: „Hvernig sérðu fyrir þér að leysa þetta?“ eða „Hvaða möguleika sérðu í stöðunni?“ Með þessum hætti eflum við sjálfstraust þeirra og trú á eigin getu. Jafnvægið milli stuðnings og sjálfstæðis: Það er mikilvægt að finna rétta jafnvægið milli þess að vera til staðar fyrir aðra og að leyfa þeim að standa á eigin fótum. Með því að veita stuðning sem byggir á virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þeirra getum við hjálpað þeim að vaxa og þroskast án þess að stjórna eða taka yfir. Í íslensku samfélagi, þar sem sjálfstæði og dugnaður eru mikils metin gildi, er þetta sérstaklega mikilvægt. Markmiðið að styðja en ekki stýra: Þegar við hugsum um að hjálpa öðrum, skulum við muna að markmiðið er ekki að stýra þeim, heldur að styðja þau í að feta sína eigin slóð. Með því að treysta öðrum til að taka eigin ákvarðanir, erum við að sýna þeim virðingu og trú á getu þeirra. Með því að gefa fólki tækifæri til að taka ábyrgð á eigin lífi, veitum við þeim mestu gjöfina – sjálfstraustið til að segja: „Sjáðu, þetta gerði ég sjálf/ur.“ Veldur hver á heldur: Að vilja öðrum vel er göfugt markmið, en það krefst næmni og virðingar fyrir sjálfstæði þeirra. Með því að forðast freistinguna að taka af þeim ráðin og í staðinn sá fræi möguleikans, getum við haft jákvæð og varanleg áhrif á líf annarra. Þannig ræktum við listina að hjálpa án þess að taka af öðrum ráðin og leyfum hverjum og einum að valda sínu. Þegar við leyfum fólki að axla sjálfsábyrgð, stuðlum við að samfélagi þar sem einstaklingar standa teinréttir í baki, fullir sjálfstrausts og tilbúnir að takast á við framtíðina. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun