Sýrland í stuttu máli Omran Kassoumeh skrifar 10. desember 2024 15:00 Til að skilja hvað er að gerast í Sýrlandi: landafræði, saga og þjóðarvefur Til að skilja hvað er að gerast í Sýrlandi í dag þarf að byrja á að skoða sérstöðu landsins á landakortinu og sögu þess. Staðsetning þess í hjarta Miðausturlanda hefur gert það að tengipunkti menningarheima í þúsundir ára. Þessi staðsetning hefur bæði stuðlað að blómstrun þess í fortíðinni og gert það viðkvæmt fyrir átökum. Landfræðileg staðsetning og mikilvægi hennar Sýrland liggur á lykilstað sem tengir Asíu, Evrópu og Afríku saman, og hefur því verið miðstöð viðskipta og menningarlegra áhrifa. Landamæri þess að Tyrklandi, Írak, Jórdaníu, Líbanon og Ísrael, auk strandar við Miðjarðarhafið, hafa gert það að samkomustað ólíkra menningarheima. Landfræðileg lega landsins hefur verið ástæðan fyrir bæði velgengni þess og erfiðleikum. Fjölbreytt trúar- og þjóðernissamsetning Íbúar Sýrlands eru 26 milljónir – eða álíka er á öllum Norðurlöndum til samans. Sýrland státar af fjölbreyttri samsetningu trúarbragða og þjóðarhópa sem hafa lifað saman í sátt í margar aldir. Þessi fjölbreytni hefur verið styrkur þess á friðartímum en skapað áskoranir á pólitískum umbrotatímum. Helstu trúarbrögð: Íslam: Flestir Sýrlendingar eru múslimar, með súnníta sem meirihluta en einnig alavíta og sjíta. Kristni: Sýrland er heimili einna elstu kristnu samfélaga í heiminum, þar á meðal grísku rétttrúnaðarkirkjunnar, kaþólikka og maróníta. Kristnir íbúar Sýrlands eru um 10% af heildarfjölda. Drúzar og jezídar: Minnihlutahópar með sérhæfðar trúar- og menningarhefðir. Þjóðarminnihlutahópar: Kúrdar: Aðallega búsettir í norðausturhlutanum. Tyrkir og Tsjetsjena: Búa á dreifðum svæðum. Sýrlendingar og Assýríumenn: Eru með rótgróna sögu og menningu. Þessi fjölbreytni hefur verið auðlind á tímum stöðugleika en hefur orðið að deiluefni á tímum stjórnmálaóvissu. Valdatíð Assad-fjölskyldunnar og áhrif hennar Hafez al-Assad (1970-2000): Hafez al-Assad komst til valda með valdaráni árið 1970 í svokallaðri „leiðréttingabyltingu“. Hann einbeitti sér að því að byggja upp sterkt öryggiskerfi og algjöra stjórn yfir hernum og leyniþjónustunni. Stjórnartíð hans einkenndust af harðstjórn, þar á meðal blóðugri bælingu Hama-uppreisnarinnar 1982, þar sem þúsundir voru drepnar. Bashar al-Assad (2000-2024): Bashar tók við völdum eftir andlát föður síns árið 2000 og lofaði umbótum en hélt áfram harðstjórninni. Grimmd Assad-stjórnarinnar Meðal hræðilegustu verknaða stjórnarinnar er hin illræmda Saydnaya-fangelsið, eitt versta fangelsi heims. Stjórnin framdi voðaverk gegn eigin fólki til að halda völdum, allt frá blóðugum aðgerðum til almannaherferða. Komandi tímar munu sýna heiminum grimmd þessa stjórnar og hrylling hennar, sem mun aldrei gleymast í vitund sýrlensku þjóðarinnar. Sýrlenska byltingin Byrjun sýrlensku byltingarinnar: Sýrlenska byltingin hófst árið 2011 sem friðsamleg og sjálfsprottin mótmæli á jaðarsvæðum landsins. Þjóðin krafðist frelsis, virðingar og endi á kúgun, spillingu og einræði. Stjórn Bashars al-Assad brást við mótmælunum með hervaldi sem leiddi til dauða hundruða þúsunda og vaxandi kreppu. Skipting innan hersins og hervæðing byltingarinnar: Skiptingar hófust innan sýrlenska ríkishersins frá öðrum mánuði byltingarinnar þegar hermönnum var skipað að skjóta á vopnlaus mótmæli borgara, þar á meðal konur, börn og menn. Stofnun Frjálsa sýrlenska hersins: Frjálsi sýrlenski herinn var stofnaður 3. ágúst 2011 að frumkvæði ofursta Riyad al-Asaad. Hann hvatti brottflutta hermenn til að skipuleggja sig. Fjöldi hermanna sem gekk til liðs við herinn jókst með tímanum. Upphaflega var markmið hersins að verja borgara en hann hóf síðan hernaðaraðgerðir gegn stjórninni, svo sem árásina á höfuðstöðvar flugnjósnastofnunarinnar í Harasta í nóvember 2011. Fjármögnun og vopnabúnaður Frjálsa hersins: Hermenn höfðu sín eigin vopn, hernáðu vopn í hernaðaraðgerðum og keyptu sum frá fylgismönnum stjórnvalda. Fjármögnun kom frá ýmsum aðilum, bæði innlendum og erlendum, en hún hafði áhrif á stefnu og ákvarðanir hersins. Nýjar stríðandi fylkingar: Í október 2015 var Lýðræðisher Sýrlands (QSD) stofnaður sem hernaðarbandalag sem sameinaði araba, Kúrda og aðrar þjóðernishópa. Hann tók yfir svæði í norðausturhluta Sýrlands þar sem olíulindir eru staðsettar. Aðrar fylkingar eins og Íslamska ríkið og Jabhat al-Nusra birtust einnig en sumar þeirra hurfu eða sameinuðust öðrum hópum. Umsátur og loftárásir: Stjórnin beitti sviðinni jörð stefnu, settist um borgir og þorp, svipti fólk mat og lyfjum og framkallaði hungursneyð. Loft- og stórskotaliðsárásir miðuðu að íbúðarhverfum og ollu fjöldamorðum og mannfalli. Frjálsi herinn reyndi að verja borgir en varð oft að hörfa eða samþykkja vopnahlé, sem endaði oft með brottflutningi íbúa til Idlib. Loftárásir og efnavopn: Stjórnin hóf notkun sprengitunna árið 2012 og framkvæmdi 222 skráðar árásir með efnavopnum, sem leiddu til dauða hundruða almennra borgara. Erlend afskipti: Íran: Studdi stjórnvöld með hermönnum frá Írak, Líbanon og Afganistan. Írönsk lán til Sýrlands námu meira en 35 milljörðum dollara og þeir tóku beinan þátt í stórum bardögum eins og í al-Qusayr 2013. Rússland: Fór í hernaðaraðgerðir í september 2015 með loftárásum gegn andspyrnuhreyfingum. Rússland réttlætti afskiptin með stuðningi „lögmætrar ríkisstjórnar“ og baráttu gegn hryðjuverkum. Sigur sýrlensku þjóðarinnar: Þann 27. nóvember 2024 hófu andspyrnuhreyfingar hernaðaraðgerðir sem nefndust „Að hemja innrásina“. Þær náðu stjórn yfir Idlib, Aleppo og að lokum höfuðborginni Damaskus á 11 dögum, sem felldi stjórn Assadsættarinnar eftir 53 ár og neyddi fjölskylduna til útlegðar. Núverandi áskoranir og framtíðarhorfur Stríðið hefur skilið eftir tómarúm sem leiddi til uppgangs öfgahópa. En almenningur gerir sér grein fyrir að ringulreiðin er tímabundin. Munu öfgahóparnir ná völdum? Þetta fer eftir samþykki stjórnmálaleiðtoganna, en allar vísbendingar benda til þess að þjóðarherinn muni stefna að borgaralegri stjórn. Ótti Sýrlendinga Sýrlendingar óttast ekki ringulreiðina og eyðilegginguna sem hefur komið yfir landið eins mikið og þeir óttast áætlanir Ísraels um að nýta tómarúmið í núverandi ástandi til að sækja fram og hernema sýrlenskt land með þögn alþjóðasamfélagsins eins og við höfum áður vanist og aðfara inn undir yfirskini ótta þeirra við öfgahópa. Það yrði þá gert með grænu ljósi frá Bandaríkjunum og Ísrael um að ná draumi sínum um Stór-Ísrael. Niðurstaða Sýrlenska byltingin var merkileg barátta með miklum fórnum. Þrátt fyrir erfiðar áskoranir tókst henni að ná lokamarkmiði sínu: að fella einræðisstjórnina og von um frelsi og virðingu til sýrlensku þjóðarinnar. Sýrland milli sársauka og vonar Þrátt fyrir eyðileggingu og átök er vonin enn til staðar meðal sýrlensku þjóðarinnar. Framtíðin gæti falið í sér stöðugleika með aðstoð þjóðarhersins og alþjóðasamfélagsins. Með því að flóttafólk snýr aftur og endurreisn hefst getur Sýrland risið á ný og byggt samfélag sem speglar sögu sína og fjölbreytni. Sýrland á skilið frið og það er skylda allra að vinna að því marki. Höfundur er fæddur í Damascus, Sýrlandi . Hann kom til Íslands árið 2015 sem flóttamaður vegna ástandsins í Sýrlandi. Hann hefur starfað hjá Vinnumálastofnun síðan 2017 og er íslenskur ríkisborgari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sýrland Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Til að skilja hvað er að gerast í Sýrlandi: landafræði, saga og þjóðarvefur Til að skilja hvað er að gerast í Sýrlandi í dag þarf að byrja á að skoða sérstöðu landsins á landakortinu og sögu þess. Staðsetning þess í hjarta Miðausturlanda hefur gert það að tengipunkti menningarheima í þúsundir ára. Þessi staðsetning hefur bæði stuðlað að blómstrun þess í fortíðinni og gert það viðkvæmt fyrir átökum. Landfræðileg staðsetning og mikilvægi hennar Sýrland liggur á lykilstað sem tengir Asíu, Evrópu og Afríku saman, og hefur því verið miðstöð viðskipta og menningarlegra áhrifa. Landamæri þess að Tyrklandi, Írak, Jórdaníu, Líbanon og Ísrael, auk strandar við Miðjarðarhafið, hafa gert það að samkomustað ólíkra menningarheima. Landfræðileg lega landsins hefur verið ástæðan fyrir bæði velgengni þess og erfiðleikum. Fjölbreytt trúar- og þjóðernissamsetning Íbúar Sýrlands eru 26 milljónir – eða álíka er á öllum Norðurlöndum til samans. Sýrland státar af fjölbreyttri samsetningu trúarbragða og þjóðarhópa sem hafa lifað saman í sátt í margar aldir. Þessi fjölbreytni hefur verið styrkur þess á friðartímum en skapað áskoranir á pólitískum umbrotatímum. Helstu trúarbrögð: Íslam: Flestir Sýrlendingar eru múslimar, með súnníta sem meirihluta en einnig alavíta og sjíta. Kristni: Sýrland er heimili einna elstu kristnu samfélaga í heiminum, þar á meðal grísku rétttrúnaðarkirkjunnar, kaþólikka og maróníta. Kristnir íbúar Sýrlands eru um 10% af heildarfjölda. Drúzar og jezídar: Minnihlutahópar með sérhæfðar trúar- og menningarhefðir. Þjóðarminnihlutahópar: Kúrdar: Aðallega búsettir í norðausturhlutanum. Tyrkir og Tsjetsjena: Búa á dreifðum svæðum. Sýrlendingar og Assýríumenn: Eru með rótgróna sögu og menningu. Þessi fjölbreytni hefur verið auðlind á tímum stöðugleika en hefur orðið að deiluefni á tímum stjórnmálaóvissu. Valdatíð Assad-fjölskyldunnar og áhrif hennar Hafez al-Assad (1970-2000): Hafez al-Assad komst til valda með valdaráni árið 1970 í svokallaðri „leiðréttingabyltingu“. Hann einbeitti sér að því að byggja upp sterkt öryggiskerfi og algjöra stjórn yfir hernum og leyniþjónustunni. Stjórnartíð hans einkenndust af harðstjórn, þar á meðal blóðugri bælingu Hama-uppreisnarinnar 1982, þar sem þúsundir voru drepnar. Bashar al-Assad (2000-2024): Bashar tók við völdum eftir andlát föður síns árið 2000 og lofaði umbótum en hélt áfram harðstjórninni. Grimmd Assad-stjórnarinnar Meðal hræðilegustu verknaða stjórnarinnar er hin illræmda Saydnaya-fangelsið, eitt versta fangelsi heims. Stjórnin framdi voðaverk gegn eigin fólki til að halda völdum, allt frá blóðugum aðgerðum til almannaherferða. Komandi tímar munu sýna heiminum grimmd þessa stjórnar og hrylling hennar, sem mun aldrei gleymast í vitund sýrlensku þjóðarinnar. Sýrlenska byltingin Byrjun sýrlensku byltingarinnar: Sýrlenska byltingin hófst árið 2011 sem friðsamleg og sjálfsprottin mótmæli á jaðarsvæðum landsins. Þjóðin krafðist frelsis, virðingar og endi á kúgun, spillingu og einræði. Stjórn Bashars al-Assad brást við mótmælunum með hervaldi sem leiddi til dauða hundruða þúsunda og vaxandi kreppu. Skipting innan hersins og hervæðing byltingarinnar: Skiptingar hófust innan sýrlenska ríkishersins frá öðrum mánuði byltingarinnar þegar hermönnum var skipað að skjóta á vopnlaus mótmæli borgara, þar á meðal konur, börn og menn. Stofnun Frjálsa sýrlenska hersins: Frjálsi sýrlenski herinn var stofnaður 3. ágúst 2011 að frumkvæði ofursta Riyad al-Asaad. Hann hvatti brottflutta hermenn til að skipuleggja sig. Fjöldi hermanna sem gekk til liðs við herinn jókst með tímanum. Upphaflega var markmið hersins að verja borgara en hann hóf síðan hernaðaraðgerðir gegn stjórninni, svo sem árásina á höfuðstöðvar flugnjósnastofnunarinnar í Harasta í nóvember 2011. Fjármögnun og vopnabúnaður Frjálsa hersins: Hermenn höfðu sín eigin vopn, hernáðu vopn í hernaðaraðgerðum og keyptu sum frá fylgismönnum stjórnvalda. Fjármögnun kom frá ýmsum aðilum, bæði innlendum og erlendum, en hún hafði áhrif á stefnu og ákvarðanir hersins. Nýjar stríðandi fylkingar: Í október 2015 var Lýðræðisher Sýrlands (QSD) stofnaður sem hernaðarbandalag sem sameinaði araba, Kúrda og aðrar þjóðernishópa. Hann tók yfir svæði í norðausturhluta Sýrlands þar sem olíulindir eru staðsettar. Aðrar fylkingar eins og Íslamska ríkið og Jabhat al-Nusra birtust einnig en sumar þeirra hurfu eða sameinuðust öðrum hópum. Umsátur og loftárásir: Stjórnin beitti sviðinni jörð stefnu, settist um borgir og þorp, svipti fólk mat og lyfjum og framkallaði hungursneyð. Loft- og stórskotaliðsárásir miðuðu að íbúðarhverfum og ollu fjöldamorðum og mannfalli. Frjálsi herinn reyndi að verja borgir en varð oft að hörfa eða samþykkja vopnahlé, sem endaði oft með brottflutningi íbúa til Idlib. Loftárásir og efnavopn: Stjórnin hóf notkun sprengitunna árið 2012 og framkvæmdi 222 skráðar árásir með efnavopnum, sem leiddu til dauða hundruða almennra borgara. Erlend afskipti: Íran: Studdi stjórnvöld með hermönnum frá Írak, Líbanon og Afganistan. Írönsk lán til Sýrlands námu meira en 35 milljörðum dollara og þeir tóku beinan þátt í stórum bardögum eins og í al-Qusayr 2013. Rússland: Fór í hernaðaraðgerðir í september 2015 með loftárásum gegn andspyrnuhreyfingum. Rússland réttlætti afskiptin með stuðningi „lögmætrar ríkisstjórnar“ og baráttu gegn hryðjuverkum. Sigur sýrlensku þjóðarinnar: Þann 27. nóvember 2024 hófu andspyrnuhreyfingar hernaðaraðgerðir sem nefndust „Að hemja innrásina“. Þær náðu stjórn yfir Idlib, Aleppo og að lokum höfuðborginni Damaskus á 11 dögum, sem felldi stjórn Assadsættarinnar eftir 53 ár og neyddi fjölskylduna til útlegðar. Núverandi áskoranir og framtíðarhorfur Stríðið hefur skilið eftir tómarúm sem leiddi til uppgangs öfgahópa. En almenningur gerir sér grein fyrir að ringulreiðin er tímabundin. Munu öfgahóparnir ná völdum? Þetta fer eftir samþykki stjórnmálaleiðtoganna, en allar vísbendingar benda til þess að þjóðarherinn muni stefna að borgaralegri stjórn. Ótti Sýrlendinga Sýrlendingar óttast ekki ringulreiðina og eyðilegginguna sem hefur komið yfir landið eins mikið og þeir óttast áætlanir Ísraels um að nýta tómarúmið í núverandi ástandi til að sækja fram og hernema sýrlenskt land með þögn alþjóðasamfélagsins eins og við höfum áður vanist og aðfara inn undir yfirskini ótta þeirra við öfgahópa. Það yrði þá gert með grænu ljósi frá Bandaríkjunum og Ísrael um að ná draumi sínum um Stór-Ísrael. Niðurstaða Sýrlenska byltingin var merkileg barátta með miklum fórnum. Þrátt fyrir erfiðar áskoranir tókst henni að ná lokamarkmiði sínu: að fella einræðisstjórnina og von um frelsi og virðingu til sýrlensku þjóðarinnar. Sýrland milli sársauka og vonar Þrátt fyrir eyðileggingu og átök er vonin enn til staðar meðal sýrlensku þjóðarinnar. Framtíðin gæti falið í sér stöðugleika með aðstoð þjóðarhersins og alþjóðasamfélagsins. Með því að flóttafólk snýr aftur og endurreisn hefst getur Sýrland risið á ný og byggt samfélag sem speglar sögu sína og fjölbreytni. Sýrland á skilið frið og það er skylda allra að vinna að því marki. Höfundur er fæddur í Damascus, Sýrlandi . Hann kom til Íslands árið 2015 sem flóttamaður vegna ástandsins í Sýrlandi. Hann hefur starfað hjá Vinnumálastofnun síðan 2017 og er íslenskur ríkisborgari.
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar